Πετρέλαιο ή νερο;

Πριν δυο μήνες περίπου, ανακοινώθηκε από το Υπουργείο ενέργειας έντονο διεθνές ενδιαφέρον για διενέργεια σεισμικών ερευνών στο Ιόνιο, προς εντοπισμό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Σημαντικό μέρος του πολιτικού φάσματος και των Μ.Μ.Ε κατασκευάζουν μία φαντασιακή εικόνα ενός νέου ELDORADO που δημιουργεί τη μαζική ψευδαίσθηση μιας ταχείας και ανώδυνης εξόδου από την οικονομική κρίση.
Για να γίνει πιο ελκτικό το  «πακέτο», συνοδεύτηκε με την αφηρημένη και ασαφή υπόσχεση ότι τα κέρδη από την μελλοντική εκμετάλλευση θα διατεθούν για την ενίσχυση του ασφαλιστικού συστήματος.

Επειδή «ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται», το κοινό εύκολα παραμυθιάζεται από μαγικές συνταγές που θα μας βγάλουν ανώδυνα από την οικονομική κρίση.

Για την έξοδο από την οικονομική κρίση δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές. Για όσους επιμένουν να τις προτείνουν, ισχύει το «φοβού του Δαναούς και δώρα φέροντας». Η λύση που έχουν επιλέξει οι δανειστές για την μελλοντική ικανοποίηση των απαιτήσεών τους είναι η επίτευξη υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης με κάθε τρόπο και με όποιο κόστος. Η εμπειρία όμως λέει (βλέπε Κίνα), ότι τέτοιοι ρυθμοί επιτυγχάνονται μόνο με λεηλασία του περιβάλλοντος, φτηνή εργασία και κατάργηση του κοινωνικού κράτους. Αυτός ο τύπος ανάπτυξης ικανοποιεί ενδεχομένως τους δανειστές, απειλεί όμως την οικονομική βιωσιμότητα και εν τέλει υποθηκεύει το μέλλον των παιδιών μας και όχι μόνο.

Σημειώνω ότι οι θέσεις εργασίας (το μεγάλο στοίχημα για μια χώρα με 1.000.000 ανέργους) που παράγει η εξόρυξη υδρογονανθράκων είναι ελάχιστες και καλύπτονται κατά κύριο λόγο από εξειδικευμένο επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό που δεν διαθέτει τη χώρα μας.

Πιο συγκεκριμένα:
Από τα μισόλογα του Μανιάτη προκύπτει ότι το εκτιμώμενο όφελος για το Ελληνικό Δημόσιο (στην καλύτερη περίπτωση) ανέρχεται σε 15 δις για τα επόμενα 15-20 χρόνια. Το όφελος αυτό δεν θα καταλήξει στο ασφαλιστικό σύστημα, όπως και το 1 δις από τους ημιυπαίθριους, δεν πήγε στο ειδικό ταμείο για το περιβάλλον που είχε εξαγγείλει η Τίνα Μπιρμπίλη. Ως πλεόνασμα θα πάει (σύμφωνα και με τους όρους της δανειακής σύμβασης) απευθείας  στους δανειστές.

Σε κάθε περίπτωση το ποσό αυτό είναι ασήμαντο αν συγκριθεί με τους μεσο-μακροπρόθεσμους (περιβαλλοντικούς – αλλά εν τέλει οικονομικούς) κινδύνους που δημιουργεί η υποθαλάσσια εξόρυξη.

Αποτελεί γεγονός ότι τα χερσαία κοιτάσματα ορυκτών καυσίμων αδυνατούν πλέον να ικανοποιήσουν τις αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες ενός σύγχρονου κόσμου, που επιμένει να εξαρτάται από τις συμβατικές πηγές ενέργειας και κυρίως από το πετρέλαιο. Ως εκ τούτου, η πετρελαϊκή βιομηχανία έχει στραφεί προς πιο «δύσκολα» θαλάσσια περιβάλλοντα, όπως είναι τα μεγάλα βάθη, στα οποία οι εξορυκτικές δραστηριότητες ενέχουν σοβαρούς κινδύνους. Όπως αποδείχθηκε περίτρανα και από το πρόσφατο ατύχημα στον Κόλπο του Μεξικό, η υπάρχουσα τεχνογνωσία δεν είναι επαρκής ώστε να καλύψει τις απαιτήσεις που συνοδεύουν τις ιδιαίτερες συνθήκες της βαθιάς θάλασσας και να διασφαλίσει την ασφαλή λειτουργία των εγκαταστάσεων εξόρυξης. Η διαφαινόμενη τάση για μετατροπή της Μεσογείου στο νέο παράδεισο για το κυνήγι του «μαύρου χρυσού» προδιαγράφει ένα δυσοίωνο μέλλον για τη μοναδική αυτή θάλασσα.

Η υποθαλάσσια εξόρυξη σε μεγάλα βάθη είναι ένα ατύχημα σε αναμονή. Αργά ή γρήγορα θα συμβεί. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο σε μια κλειστή θάλασσα όπως η Μεσόγειος, είναι η απόλυτη περιβαλλοντική και οικονομική καταστροφή.

Το πετρέλαιο έχει αργούς ρυθμούς διάσπασης. Για την πλήρη βιοδιάσπασή του χρειάζονται δεκαετίες. Ο τουρισμός, η παράκτια αλιεία και άλλες οικονομικές δραστηριότητες από τις οποίες επί πολλούς αιώνες ζουν εκατομμύρια κατοίκων της Μεσογείου, θα πληγούν καίρια και ανεπανόρθωτα. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη «περιβαλλοντική ευαισθησία» για να κατανοήσει ο κάθε κάτοικος της Δυτικής Ελλάδας ότι το «δόλωμα» πετρέλαιο είναι χάντρες και καθρεφτάκια για ιθαγενείς. Ικανοποιεί τις ανάγκες των εταιριών, αφήνει ψίχουλα στο Δημόσιο, δεν ικανοποιεί όμως τις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας για βιώσιμη ανάπτυξη που θα εξασφαλίσει το μέλλον της χώρας και των επομένων γενεών.

Έτσι στο δίλημμα πετρέλαιο ή νερό η απάντηση γίνεται απλή και αυτονόητη. ΝΕΡΟ.