Αθώωση για τον Μομτσίλο Πέρισιτς

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία στη Χάγη αθώωσε -σε δεύτερο βαθμό- τον πρώην επικεφαλής των γιουγκοσλαβικών ενόπλων δυνάμεων Μομτσίλο Πέρισιτς για εγκλήματα πολέμου. Η απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY), που δίκαζε σε δεύτερο βαθμό τον πρώην επικεφαλής των γιουγκοσλαβικών ενόπλων δυνάμεων Μομτσίλο Πέρισιτς, ήταν κατά πλειοψηφία αθωωτική. Ο Πέρισιτς, δεξί χέρι του πρώην ισχυρού Σέρβου ηγέτη Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, είχε καταδικαστεί στη Χάγη το 2011 για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, καθώς και για συνέργεια στη σφαγή των μουσουλμάνων της Σρεμπρένιτσα, την πολιορκία του Σεράγεβο την περίοδο 1992-1933 και την επίθεση στο Ζάγκρεμπ.

Οι δικαστές αποφάνθηκαν χθες ότι ο Σέρβος στρατηγός Πέρισιτς, αν και παρείχε βοήθεια στον στρατό των Σέρβων της Βοσνίας (VRS), δεν ήταν εκείνος που διέταξε τη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα ούτε τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο Σεράγεβο. «Δίχως αμφιβολία, ο Πέρισιτς διευκόλυνε τη δράση των στρατιωτικών δυνάμεων των Σέρβων της Βοσνίας. Εντούτοις, κάποιες από τις στρατιωτικές ενέργειες, μεταξύ άλλων του VRS, ήταν νόμιμες. Δεν ήταν όλες οι ενέργειές του εγκληματικές πράξεις. Παρά το γεγονός ότι ο Πέρισιτς μπορούσε να γνωρίζει ότι ο VRS διέπραττε εγκλήματα πολέμου, οι οδηγίες του προς τον σερβικό στρατό, του οποίου ήταν επικεφαλής, δεν αποσκοπούσαν σε συγκάλυψη και διευκόλυνση εγκλημάτων» είπε ο πρόεδρος του δικαστηρίου Τέοντορ Μένορ.

«Επιτέλους καλά νέα από τη Χάγη» δήλωσε ο πρωθυπουργός της Σερβίας Ίβιτσα Ντάτσιτς μετά την ανακοίνωση της «σημαντικής», όπως τη χαρακτήρισε, αθωωτικής απόφασης. Ο Ντάτσιτς γνωρίζεται με τον Πέρισιτς ήδη από την εποχή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Ο Ντάτσις ήταν εκπρόσωπος του Μιλόσεβιτς την εποχή που ο Πέρισιτς ήταν επικεφαλής του σερβικού στρατού. Ο ακριβής ρόλος του Μιλόσεβιτς στη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου κατά τον εμφύλιο πόλεμο παραμένει εν πολλοίς ομιχλώδης, αφού ο ίδιος πέθανε στη φυλακή το 2006, ενώ εκκρεμούσε η δίκη εναντίον του στη Χάγη.

Αντιδράσεις από Βελιγράδι, Σεράγεβο και Ζάγκρεμπ

«Πρέπει να σεβόμαστε τις αποφάσεις των δικαστηρίων, ακόμη κι αν δεν συμφωνούμε προσωπικά με αυτές» δήλωσε από το Ζάγκρεμπ ο Κροάτης υπουργός Υποθέσεων Βετεράνων Πρέντραγκ Μάτιτς, ο οποίος επίσης συμμετείχε στον απελευθερωτικό πόλεμο της Κροατίας - γνωστός ιστορικά ως «Επιχείρηση Καταιγίδα». Οι Κροάτες πρώην επικεφαλής των απελευθερωτικών δυνάμεων Άντε Γκοτόβινα και Μλάντεν Μάρκατς επίσης αθωώθηκαν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο το 2012.

Σε αντίθετο κλίμα κινήθηκαν οι αντιδράσεις των Βόσνιων. Την απογοήτευση αλλά και την οργή τους για την αθώωση Πέρισιστς εξέφρασαν τα μέλη της οργάνωσης «Μητέρες της Σρεμπρένιτσα». Τον Ιούλιο του 1995, 8.000 μουσουλμάνοι δολοφονήθηκαν από δυνάμεις των Σερβοβόσνιων, τελώντας ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πολιτικά κίνητρα ή νομικοί λόγοι πίσω από την αθώωση;

«Οι αθωωτικές αποφάσεις υπέρ των στρατηγών έχουν λάβει διαστάσεις επιδημίας» σχολίασε αναφορικά με την απόφαση ο μουσουλμάνος Μπακίρ Ιτζεμπέκοβιτς, ένας από τους τρεις επικεφαλής της προεδρίας της Βοσνίας-Eρζογοβίνης.

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν πως οι αθωωτικές αυτές αποφάσεις λειτουργούν ως ένα είδος πολιτικής εξίσωσης για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στην πρώην Γιουγκοσλαβία τη δεκαετία του 1990.

Από την άλλη, νομικοί εκτιμούν πως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο τιμώρησε μόνο όσους πολιτικούς και στρατιωτικούς είχαν άμεση εμπλοκή στα γεγονότα. Αναμένεται, μάλιστα, η απόφαση αυτή να αποτελέσει σημαντικό νομολογιακό προηγούμενο και σταθμό για την ανάλυση του διεθνούς ποινικού δικαίου.