200 επιφανειακές ενδείξεις στη Δυτική Ελλάδα μιλούν για ύπαρξη πετρελαίου

Τι απέγιναν άραγε οι έρευνες για τον εντοπισμό πετρελαιοπιθανών κοιτασμάτων στον Πατραϊκό κόλπο, στην δυτική Ελλάδα και σε νησιά του Ιονίου; Δεκαεπτά χρόνια μετά την έναρξη του πρώτου κύκλου ερευνών και δεκατρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση του, η υπόθεση «λιμνάζει» σε γραφεία διαφόρων Υπηρεσιών ενώ ουδείς φαίνεται σοβαρά να ασχολείται. Κι όμως, στο μέσο της δίνης στην οποία βρίσκεται η χώρα μας, ο εντοπισμός και η εκμετάλλευση πετρελαίου θα μπορούσαν να καλύψουν μέρος των ενεργειακών μας αναγκών, να ενισχύσουν τα κρατικά ταμεία και ταυτόχρονα να συμβάλλουν στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης. Η κυβέρνηση, ωστόσο, στηριζόμενη στις απόψεις των Υπηρεσιών της επιμένει ότι πετρέλαιο δεν υπάρχει, τουλάχιστον στον βαθμό που να προσελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλων ξένων επενδυτών, όπως αναφέρει ρεπορτάζ του περιοδικού "Ατζέντα της Πάτρας".

Από την άλλη, σύμφωνα με επιστημονικές εκτιμήσεις, «τέσσερα δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου μένουν ανεκμετάλλευτα στο υπέδαφος και τον βυθό της Ελλάδας -τα περισσότερα στη Βόρεια Ελλάδα-, ωστόσο η χώρα μας αδιαφορεί και για τα τεράστια φορολογικά έσοδα που θα εισέπραττε από τις πετρελαϊκές εταιρείες και για τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργούνταν», σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Μακεδονία» που επανήλθε πριν μερικές μέρες στο θέμα.

Αυτή η ποσότητα, των τεσσάρων δισεκατομμυρίων βαρελιών, δεν είναι καθόλου αμελητέα, αφού επαρκεί για να καλύψει το 15% των αναγκών της χώρας μας τα επόμενα 15 χρόνια. Με δεδομένο ότι από τον φόρο και τα μερίσματα το ελληνικό δημόσιο θα εισέπραττε σχεδόν το 60% από την τιμή πώλησης (που βρίσκεται σταθερά πάνω από τα 70 δολάρια το βαρέλι εδώ και χρόνια), το όφελος για τα κρατικά ταμεία θα ήταν τεράστιο. Αν σε αυτό συνυπολογίσουμε τις χιλιάδες θέσεις εργασίας και τον πρόσθετο τζίρο που θα δημιουργούνταν από τις επενδύσεις πετρελαίου, είναι απορίας άξιον γιατί η χώρα μας δείχνει τέτοια ολιγωρία στο συγκεκριμένο θέμα.
Μάλιστα, ενώ ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου δήλωνε με κατηγορηματικό τόνο στο περιθώριο της τελευταίας Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες ότι «στην Ελλάδα δεν υπάρχει πετρέλαιο», πετρελαϊκές εταιρείες από το εξωτερικό συνεχίζουν να δείχνουν ενδιαφέρον για την περίπτωση της χώρας μας και αναμένουν εδώ και χρόνια να πραγματοποιηθεί κάποιος διεθνής διαγωνισμός για τα δικαιώματα.
Με δεδομένο το υψηλό οικονομικό ρίσκο που πρέπει να αναλάβουν οι πετρελαϊκές εταιρείες - μια χερσαία γεώτρηση κοστίζει έως και 40 εκατ. δολάρια ενώ οι θαλάσσιες έως 80 εκατ. δολάρια-, το ενδιαφέρον τους καταδεικνύει ότι η ποσότητα πετρελαίου που υπάρχει στην Ελλάδα είναι επαρκής για να αντισταθμίσει το μεγάλο κόστος της επένδυσης.

«Ας αφήσουν την αγορά να μιλήσει, και τα αποτελέσματα θα τους εκπλήξουν!», επισημαίνει ο δρ Κωνσταντίνος Νικολάου, επί χρόνια τεχνικός διευθυντής έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων στα ΕΛΠΕ και σύμβουλος έρευνας για εταιρείες με δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό σήμερα.
Σύμφωνα με την εκτίμησή του, στην Ελλάδα υπάρχουν τουλάχιστον 4 δισ. βαρέλια πετρελαίου και 60-70 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου. Το 25% των απολήψιμων αποθεμάτων αργού πετρελαίου, σύμφωνα με έναν άλλο ειδικό, τον επιστημονικό ερευνητή της Γεωλογικής Υπηρεσίας Καναδά και ομότιμο καθηγητή στο Πολυτεχνείο Κρήτης και στο Ινστιτούτο Πετρελαϊκής - Ιζηματογενούς Γεωλογίας της καναδικής κυβέρνησης Αντώνη Φώσκολο, εντοπίζονται στο βορειανατολικό Αιγαίο. Ο ίδιος εκτιμά ότι αποθέματα υδρογονανθράκων υπάρχουν και στο νότιο τμήμα του νομού Γρεβενών.  
Για να βγει αυτός ο πλούτος στην επιφάνεια, χρειάζεται να γίνει διεθνής διαγωνισμός για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης. Ο τελευταίος γύρος παραχωρήσεων ολοκληρώθηκε πριν από 13 χρόνια. Έκτοτε η υπόθεση μεταφέρεται από το ένα συρτάρι στο άλλο, καθώς αλλάζουν υπουργοί και κυβερνήσεις, χωρίς ακόμα να έχει συσταθεί δημόσιος φορέας που θα πραγματοποιήσει τον διαγωνισμό και θ’ απευθύνει πρόσκληση στους επενδυτές, παρά τις δεσμεύσεις που είχαν αναληφθεί στο παρελθόν από το Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής. Τα πράγματα ήταν πολύ πιο απλά στην Κύπρο, όπου δεν χρειάστηκαν περισσότεροι από τρεις δημόσιοι υπάλληλοι (ή δημόσιοι λειτουργοί, όπως τους αποκαλούν) κι ένας τεχνοκράτης από την αγορά, για να προκηρυχτεί γύρος παραχωρήσεων. Η διαδικασία δεν είναι χρονοβόρα: Το κράτος δίνει χρονικό περιθώριο τριών μηνών για την υποβολή φακέλου από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες και σε τρεις μήνες κατακυρώνει το αποτέλεσμα του διαγωνισμού. Τόσο απλά...
Έρευνες για την πιθανότητα μεγάλων κοιτασμάτων πετρελαίου στη δυτική Ελλάδα κάνει εδώ και δεκαπέντε χρόνια και το Εργαστήριο Ιζηματολογίας του τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών με επικεφαλής τον καθηγητή Αβραάμ Ζεληλίδη. Σύμφωνα με άλλες επιστημονικές προσεγγίσεις σε όλο το σύμπλεγμα δυτική Ελλάδα – Πατραϊκός – Ιόνιο υπάρχουν πάνω από 2 δισεκατομμύρια βαρέλια ανεκμετάλλευτα...

Από το 1903, οπότε και πρωτοξεκίνησαν οι έρευνες στην Ελλάδα, μέχρι και σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 223 ερευνητικές και παραγωγικές γεωτρήσεις. Όμως, ελλείψει κατάλληλης τεχνολογίας, άρα και γεωλογικών δεδομένων, το 80% αυτών έγινε σε λάθος σημεία, σύμφωνα με την εκτίμηση του κ. Νικολάου. «Η τεχνολογία σήμερα έχει αλλάξει, όπως επίσης άλλαξαν και οι οικονομικοί όροι για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων», σημειώνει, εξηγώντας ότι κοιτάσματα που άλλοτε κρίθηκαν μη εκμεταλλεύσιμα με τη σημερινή τεχνολογία μπορούν να αξιοποιηθούν, ενώ οι αυξητικές τάσεις στην τιμή του πετρελαίου παρέχουν ισχυρό κίνητρο στις πετρελαϊκές εταιρείες.
Πετρέλαιο και φυσικό αέριο υπάρχει εκεί που υπάρχουν μία σειρά από πετρογεωλογικές προϋποθέσεις: μητρικά πετρώματα που υποδεικνύουν ότι υπήρξε πετρελαιογένεση, πετρώματα- «ταμιευτήρες», που να είναι πορώδη και διαπερατά, «παγίδες» υδρογονανθράκων, πετρώματα- «καλύμματα» ώστε να μην υπάρχει διαρροή, κατάλληλο γεωλογικό timing, επιφανειακές εμφανίσεις που υποδηλώνουν ότι υπάρχει ή υπήρχε πετρέλαιο στο βάθος κ.λπ. Όπως αναφέρει ο επί πολλά χρόνια διευθυντής έρευνας υδρογονανθράκων στα Ελληνικά Πετρέλαια, αυτές οι προϋποθέσεις υπάρχουν κυρίως στη δυτική και τη βόρεια Ελλάδα και μόνο μερικώς στο Αιγαίο. «Το Αιγαίο έχει πολύ αλμυρό νερό για τα ψάρια του, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι λίμνη πετρελαίου», λέει χαρακτηριστικά.
Τις σημαντικότερες ενδείξεις για ύπαρξη πετρελαίου έχουν δώσει οι περιοχές της Ηπείρου (κοντά στο Καλπάκι), της βορειοδυτικής Πελοποννήσου, της Ακαρνανίας στην ξηρά, καθώς και η θαλάσσια περιοχή του Ιονίου, ο Πατραϊκός και ο Μεσσηνιακός κόλπος. Μάλιστα στο Κατάκολο εντοπίστηκε ένα κοίτασμα το οποίο με τιμή 40 δολ./βαρέλι είχε κριθεί μη εκμεταλλεύσιμο, ωστόσο σήμερα η συγκυρία είναι ευνοϊκότερη. Στη δυτική Ελλάδα εντοπίστηκαν 200 επιφανειακές ενδείξεις που συγκλίνουν στη βεβαιότητα των επιστημόνων ότι στη γύρω περιοχή υπάρχει πετρέλαιο.