Πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου του δημοσιογράφου Γιάννη Πρετεντέρη - ΦΩΤΟ

Σε μια κατάμεστη αίθουσα του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία, πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 4 Απριλίου, η παρουσίαση του βιβλίου του δημοσιογράφου Γιάννη Πρετεντέρη Ο Ψυχρός Εμφύλιος: Τα πρόσωπα και τα γεγονότα που διέλυσαν μια χώρα που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη. Με τον συγγραφέα συζήτησε ο

Γιάννης Στουρνάρας, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών και Υπουργός Οικονομικών, η Μαρία Δαμανάκη, Μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο Ηλίας Νικολακόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στο βιβλίο του, ο Γιάννης Πρετεντέρης επιχειρεί να αφηγηθεί και να εξηγήσει το πώς εκτροχιάστηκε με τόση ευκολία μια ολόκληρη χώρα. Πώς βυθίστηκε τόσο αναπάντεχα κι απροσδόκητα στην αποσταθεροποίηση.

Πριν από τρία χρόνια η Ελλάδα έπεσε στα χέρια των τυχαίων. Κι αμέσως μετά βρέθηκε στο στόχαστρο των τυχάρπαστων. Ήταν η λογική ακολουθία μιας καταστροφής που είχε τα χαρακτηριστικά κοινωνικής τραγωδίας. Και η οποία εξελίχθηκε σε μια σύγκρουση που πήρε τη μορφή εμφυλίου «χαμηλής έντασης» (για να θυμηθούμε την Ιταλία του ’70)… Ένας Ψυχρός Εμφύλιος, χωρίς πολεμικές συγκρούσεις και ένοπλες αναμετρήσεις, αλλά με το πάθος, τον φανατισμό και τον διχασμό μιας τυπικής εγχώριας αναμέτρησης.

Την εκδήλωση χαιρέτησε η εκδότρια Άννα Πατάκη, που έδωσε τον λόγο στους ομιλητές.

Ο υπουργός Γιάννης Στουρνάρας ανέφερε, μεταξύ άλλων: «Συναρπαστικό αφήγημα. Σίγουρα ο ιστορικός αυτής της σκοτεινής περιόδου δεν θα το αγνοήσει. Δείχνει σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια το πρόβλημα του οικονομικού μοντέλου της μεταπολίτευσης, την αδυναμία της χώρας να το διαχειριστεί και την ατυχή κατάληξή του, που δεν ήταν άλλη από την προσφυγή στον μηχανισμό διάσωσης, αυτό δηλαδή που αποκαλούμε μνημόνιο».

Στο ερώτημα Γιατί η κρίση ξέσπασε το 2009-2010; απάντησε:

«Ξέσπασε ως συνδυασμός δύο πραγμάτων: α) της αποκάλυψης της πραγματικής διάστασης του ελληνικού δημοσιονομικού προβλήματος, β) με την επανατιμολόγηση κινδύνων διεθνώς μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers. Δηλαδή, ενώ είχαμε προβλήματα, δεν τα είχαν δει οι αγορές, γιατί έτσι δουλεύουν, με νοοτροπία «κοπαδιού». Όταν πάνε όλα καλά, ανεβάζουν το «κύμα» επάνω. Όταν πάνε άσχημα, κατακρημνίζονται όλα».

Στη συνέχεια πήρε τον λόγο η Μαρία Δαμανάκη, η οποία μεταξύ άλλων ανέφερε:

«Πρόκειται για ένα αμιγώς και επί της ουσίας πολιτικό βιβλίο. Διαβάζεται απνευστί. Έχει αιχμές και θάρρος για συγκρούσεις. Διαπνέεται από το γνωστό πάθος του Πρετεντέρη στην υπεράσπιση της δικής του αλήθειας, που πάντα δυσκολεύεται να τιθασεύσει, μαζί με καυστικό χιούμορ. […] «Το ευρωπαϊκό εγχείρημα εξακολουθεί να βρίσκεται στην κόκκινη γραμμή. Όλα τα χάσματα διευρύνθηκαν. Το ανάπηρο ευρώ δεν μπορεί. Η σωτηρία του έπληξε την ευρωπαϊκή ιδέα. Καταφέραμε να ξεπεράσουμε την υπαρξιακή αγωνία του ευρώ, αλλά αμφιβάλω αν έχουμε ξεπεράσει την υπαρξιακή αγωνία της Ευρώπης. Το διαζύγιο Βορρά-Νότου δεν είναι λύση. Δεν συμφέρει κανέναν. Ούτε τις χώρες με τα τρία Α. Η λύση πρέπει να αναζητηθεί εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας. Το μείζον είναι η διάσωση της ευρωπαϊκής ενότητας. Να κάνουμε όλοι ένα βήμα πίσω. Χρειαζόμαστε νέους θεσμούς ευελιξίας και μια νέα συνθήκη. Με κεντρική ιδέα την αμοιβαιοποίηση του χρέους και αντάλλαγμα τις μεταρρυθμίσεις. Αυτή είναι η δική μου πρόταση».

Ο Ηλίας Νικολακόπουλος, μεταξύ άλλων, ανέφερε:

«Το βασικό προτέρημα ενός συγγραφέα και κατ’ επέκταση το κρίσιμο πλεονέκτημα ενός καλογραμμένου βιβλίου είναι ότι δεν σε αφήνει αδιάφορο καμιά στιγμή και σε καλεί συνεχώς να σκεφτείς είτε για να ταυτιστείς είτε για να αντικρούσεις τα επιχειρήματα και τις απόψεις που διατυπώνονται. Έχω μάλιστα την αίσθηση ότι κι ο ίδιος ο Γιάννης Πρετεντέρης απολαμβάνει αυτήν την αμφιθυμία που προκαλεί στον αναγνώστη ή τον ακροατή του, ως παιδί του Διαφωτισμού. Γιατί θεμελιώδης αρχή του Διαφωτισμού είναι ο διάλογος μεταξύ αντίθετων απόψεων, αλλά με τεκμηριωμένα και ορθολογικά επιχειρήματα. Κάτι που δυστυχώς απουσιάζει από τη σημερινή συγκυρία. [...] Πριν προχωρήσω, θα μου επιτρέψετε να σταθώ λίγο στον ευρηματικό τίτλο «Ψυχρός Εμφύλιος», που με παραπέμπει σε δύο διακριτές αναγνώσεις, που και οι δύο, για διαφορετικούς λόγους, είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές. Η πρώτη, την οποία φαίνεται να υιοθετεί και ο συγγραφέας, είναι ότι πρόκειται για ένα εμφύλιο «χαμηλής έντασης», ο οποίος συνοδεύεται όμως από τον φανατισμό και τον διχασμό μιας πραγματικής εμφύλιας σύρραξης. [...] Η δεύτερη ανάγνωση, που είναι και περισσότερο ανησυχητική, έχει ως αφετηρία ακριβώς το σημερινό διεθνές περιβάλλον και την ένταξη σε αυτό της ελληνικής περίπτωσης. Ο όρος «Ψυχρός Εμφύλιος» μπορεί υπό αυτήν την οπτική να διαβαστεί ως η ευρηματική σύνθεση του θερμού ελληνικού Εμφυλίου με τη διεθνή συγκυρία που τον πυροδότησε, δηλαδή τον Ψυχρό Πόλεμο».

Η συζήτηση έκλεισε με τα λόγια του Γιάννη Πρετεντέρη:

«Οφείλω να σας ομολογήσω ότι έγραψα αυτό το βιβλίο περίπου σαν μια προσωπική εκκαθάριση λογαριασμών. Αισθάνθηκα την ανάγκη να ξεφύγω από την ένταση και τη δουλεία της καθημερινής ενημέρωσης, να πάρω μια απόσταση από τα γεγονότα, να δω αυτό που συνέβη στο σύνολό του. Να επανεκτιμήσω, αν μπορώ, και τα πράγματα και τα πρόσωπα – χωρίς να εξαιρώ τον εαυτό μου... Ουδέποτε βαυκαλίστηκα στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία ότι γράφω την αλήθεια. Με απόλυτη εντιμότητα όμως μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι γράφω αυτά που ξέρω και τα οποία υποβάλω πάντα στον έλεγχο των στοιχείων, της πληροφορίας και της λογικής. [...] Σε αυτόν τον «Ψυχρό Εμφύλιο» προτίμησα συνειδητά, καμία φορά και με κόστος, να μην επιλέξω στρατόπεδο. Να μην παρασυρθώ δηλαδή στην ανόητη και απλοϊκή σύγκρουση «Μνημόνιο / Αντιμνημόνιο». Να κρίνω κατά περίπτωση. Να κρατήσω αποστάσεις από δυο ακραίες πλευρές που πολύ φοβούμαι ότι καμία φορά βλάπτουν τη Συρία το ίδιο. Να είμαι χρήσιμος στον αναγνώστη κι όχι ευχάριστος. Πιστεύω άλλωστε ακράδαντα ότι τα στρατόπεδα είναι για τους φαντάρους και τους λοχίες. Όχι για τους δημοσιογράφους. Το μόνο εφόδιο του δημοσιογράφου είναι η ανεξαρτησία της σκέψης και το θάρρος στη διατύπωσή της. Αν με ρωτήσετε τώρα πώς ή πότε θα βγούμε από αυτήν την περιδίνηση, θα σας απαντήσω ειλικρινά με δύο λέξεις: δεν ξέρω... Είμαι βέβαιος ότι γύρω μας δημιουργείται μια διαφορετική χώρα. Μια χώρα που θα είναι σίγουρα φτωχότερη, αλλά για την οποία δεν μπορώ να πω ακόμη αν θα είναι καλύτερη, υγιέστερη, δικαιότερη, ευτυχέστερη. Δεν μπορώ να το πω, αλλά δεν είναι κι η δουλειά μου. Εμείς οι δημοσιογράφοι ζούμε και πεθαίνουμε στο σήμερα. Τα υπόλοιπα είναι για τις καφετζούδες».

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους οι πρώην πρωθυπουργοί Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και Κώστας Σημίτης με τη σύζυγό του Δάφνη, ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ Φώτης Κουβέλης, οι υπουργοί Κωστής Χατζηδάκης, Νίκος Δένδιας, Θανάσης Τσαυτάρης, ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης, οι βουλευτές Ντόρα Μπακογιάννη, Ανδρέας Λοβέρδος, Μίμης Ανδρουλάκης, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, Μάκης Βορίδης, Φίλιππος Σαχινίδης, Ανδρέας Ψυχάρης, Δημήτρης Σταμάτης, Χρύσανθος Λαζαρίδης, Πάρις Κουκουλόπουλος, Αλέκος Ακριβάκης, Μαρία Ρεπούση, Γρηγόρης Ψαριανός, Σπύρος Λυκούδης, Ζέττα Μακρή, Σοφία Βούλτεψη, Άκης Γεροντόπουλος, η ευρωβουλευτής Ρόδη Κράτσα και ο Απόστολος Κράτσας, ο σύμβουλος του Πρωθυπουργού Σταύρος Παπασταύρου και ο διευθυντής του γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Μπίτσιος.

Ήταν εκεί ο Αλέκος Παπαδόπουλος, η Βάσω Παπανδρέου, ο Γιάννης Παπαθανασίου, ο Κώστας Λαλιώτης, η Φώφη Γεννηματά, η Φάνη Πάλλη-Πετραλιά, ο Χρήστος Πρωτόπαπας, ο Γιώργος Φλωρίδης, ο Δημήτρης Καρύδης, η Εύα Καϊλή, ο Ανδρέας Παπαδόπουλος, η Άννα Νταλάρα, ο Θόδωρος Μαργαρίτης, η Αθηνά Δρέττα, η Άννα Ροκοφύλλου.

Παρόντες, μεταξύ άλλων δημοσιογράφων, οι Στάθης Ευσταθιάδης, Ιάσων Μοσχοβίτης, Γιάννης Καρτάλης, Γιάννης Μαρίνος, Παντελής Καψής, Παναγιώτης Παναγιώτου, Μπήλιω Τσουκαλά, Πέπη Ραγκούση, Ιάσων Τριανταφυλλίδης, Γιώργος Πανταγιάς, ο πολιτικός επιστήμων Λευτέρης Κουσούλης, ο πρόεδρος της GPO Τάκης Θεοδωρικάκος.

Ο διευθύνων σύμβουλος του Mega Ηλίας Τσίγκας, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Ελληνοαμερικανικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Αλέξανδρος Σαμαράς, ο ποινικολόγος Αλέξανδρος Λυκουρέζος, ο Πέτρος Κουναλάκης, ο Βασίλης Πουλαντζάς, ο καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Θανάσης Διαμαντόπουλος, ο ποιητής Χάρης Βλαβιανός

Ο πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς Μιχάλης Σάλλας με τη σύζυγό του Σοφία, ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Νίκος Νανόπουλος, ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, καθηγητής Νίκος Καραμούζης, ο πρόεδρος του ΣΕΒ Ιnternational Θανάσης Λαβίδας, ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ Σάκης Καλλιτζάτζης.