Ρομποτική αποκατάσταση μαστού μετά από μαστεκτομή

Η μεγάλη σημασία της αποκατάστασης, δηλαδή της δημιουργίας νέου μαστού μετά από μαστεκτομή, έχει αποδειχτεί εκτεταμένα στην ιατρική βιβλιογραφία αφού πλέον ξέρουμε ί μέσω αυτής πέρα από την ψυχολογία, την αυτοπεποίθηση και τη συνολική ποιότητα ζωής των γυναικών, βελτιώνεται ακόμη και η πρόγνωση του καρκίνου του μαστού.

Πώς γίνεται η αποκατάσταση μαστού;
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές αποκατάστασης μαστού κατά τις οποίες χρησιμοποιούνται είτε ενθέματα σιλικόνης, είτε αυτόλογοι ιστοί (δηλαδή ιστοί από το σώμα της ασθενούς) ή γίνεται συνδυασμός και των δύο τεχνικών. Μία από τις πιο διαδεδομένες τεχνικές είναι αυτή κατά την οποία χρησιμοποιείται ο πλατύς ραχιαίος μυς ο οποίος είναι ο μεγάλος πλατύς μυς της πλάτης. Κατά την τεχνική αυτή γίνεται πρώτα παρασκευή (δηλαδή αποκόλληση) του μυός από το θωρακικό τοίχωμα και από τον υποδόριο ιστό και στη συνέχεια μεταφέρεται ο μυς προς τα μπροστά στην περιοχή του μαστού ώστε να δημιουργηθεί ο νέος μαστός.

Λόγω όμως του ότι η προσπέλαση μέσω της τομής της μαστεκτομής δε μας επιτρέπει ανατομικά να αποκολλήσουμε επαρκή έκταση του μυός, η επικρατέστερη επιλογή που είχαμε μέχρι τώρα ήταν να γίνει μια τομή στην πλάτη η οποία όμως είναι συνήθως μεγάλη, αφήνει έντονη αντιαισθητική ουλή ενώ προκαλεί έντονο πόνο, αυξημένη πιθανότητα φλεγμονής, σημαντική συλλογή υγρού και παρατεταμένη αποθεραπεία και νοσηλεία στο νοσοκομείο.

Τι αλλάζει με την ελάχιστα επεμβατική μέθοδο;

Στο παρελθόν έγιναν προσπάθειες χρήσης των λαπαροσκοπικών (ενδοσκοπικών) εργαλείων για την αποκόλληση του μυός, οι οποίες όμως δεν είχαν επιτυχία αφού έχουν τη δυνατότητα κίνησης μόνο σε έναν άξονα και δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στην πλατιά και στενή κοιλότητα του μυός που είναι μια δύσκολα προσβάσιμη ανατομική περιοχή. Η ρομποτική τεχνική επιτρέπει την παρασκευή (αποκόλληση) του μυός μέσω τομών ενός εκατοστού. Αναπτύχθηκε στο αντικαρκινικό κέντρο MD Anderson των ΗΠΑ όπου χρησιμοποιείται τα τελευταία 2-3 χρόνια. Έχει τα εξής πλεονεκτήματα:

α) τρισδιάστατη οπτική του χειρουργικού πεδίου και μεγεθυμένα απεικόνιση των τροφοφόρων αγγείων του μυός που πρέπει να διατηρηθούν

β) πολυαξονική κίνηση των ρομποτικών εργαλείων που έτσι έχουν προσβασιμότητα σε δυσπρόσιτες ανατομικές περιοχές

γ) ακρίβεια κινήσεων των εργαλείων με λεπτομέρεια δεκάτων του χιλιοστού.

δ) σχεδόν τελείως αναίμακτη αποκόλληση του μυός.

Με αυτή τη μέθοδο έχουμε πλέον ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου, μικρότερη απώλεια αίματος, περιορισμό της πιθανότητας φλεγμονής, ταχύτερη ανάρρωση με βραχύτερη νοσηλεία και πιο σύντομη επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες. Βασική προϋπόθεση για την ασφαλή και αποτελεσματική εφαρμογή της τεχνικής αυτής είναι η ύπαρξη εξειδικευμένου και κατάλληλα εκπαιδευμένου χειρουργού και χειρουργικής ομάδας. Η επέμβαση πραγματοποιείται από το χειρουργό καθώς το ρομποτικό σύστημα είναι ουσιαστικά ένα εργαλείο που προσφέρει στο χειρουργό πολύ καλή πρόσβαση με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο. Με την κατάλληλη εκπαίδευση, το ρομποτικό σύστημα είναι απλό στη χρήση του. Αποτελείται από την κονσόλα όπου κάθεται ο χειρουργός με τα χειριστήρια στα χέρια και στα πόδια και το βασικό ρομποτικό σύστημα με τους βραχίονες που πραγματοποιούν την επέμβαση με τις οδηγίες του χειρουργού.

Κατά πόσο επηρεάζεται το κόστος της αποκατάστασης;

Ο χρόνος νοσηλείας των ασθενών περιορίζεται σημαντικά (από 5 ημέρες περίπου μειώνεται σε 1 ή 2 ημέρες), εξαλείφοντας σχεδόν τελείως το επιπρόσθετο κόστος λόγω της χρήσης του ρομποτικού συστήματος και το συνολικό κόστος της νοσοκομειακής περίθαλψης είναι σε γενικές γραμμές το ίδιο.

Ποιες είναι άλλες εφαρμογές του συγκεκριμένου μυός αλλά και του ρομποτικού συστήματος στην πλαστική χειρουργική;

Ο πλατύς ραχιαίος μυς χρησιμοποιείται πολύ συχνά στην πλαστική χειρουργική και σε επανορθώσεις ελλειμμάτων σε άλλες ανατομικές περιοχές όπως η κεφαλή, ο τράχηλος ή τα κάτω άκρα. Σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται σύνδεση των αγγείων του μυός με τα αγγεία της περιοχής όπου μεταφέρεται ο μυς με τεχνικές μικροχειρουργικής σύνδεσης αγγείων. Τα ελλείμματα προκύπτουν μετά από εκτομές όγκων ή τραυματισμούς και με τον πλατύ ραχιαίο μυ καλύπτονται περιοχές ζωτικής σημασίας όπως ο εγκέφαλος, οι πνεύμονες, οστά ή μεγάλα αγγεία κάτω άκρων κλπ.

Η εφαρμογή του ρομποτικού συστήματος έχει ήδη επεκταθεί και στην αποκόλληση άλλων μυικών ομάδων όπως για παράδειγμα του ορθού κοιλιακού μυός ο οποίος επίσης χρησιμοποιείται συχνά για διάφορες αποκαταστάσεις ελλειμμάτων. Τέλος έχει αρχίσει να έχει κλινική εφαρμογή και στη ρομποτική μικροχειρουργική σύνδεση αγγείων, την οποία έχω πραγματοποιήσει σε ζωικούς ιστούς στο εργαστήριο και ομολογουμένως γίνεται πολύ πιο εύκολη και γρήγορη. Για αυτές τις εφαρμογές χρειαζόμαστε περισσότερα ερευνητικά δεδομένα προκειμένου να εφαρμοστούν σε ασθενείς.

Ποια η προσέγγιση στις νέες τεχνολογίες;

Για το ρομποτικό σύστημα ισχύει ότι ισχύει και για όλες τις νέες τεχνολογίες δηλαδή ενώ οφείλουμε να είμαστε συγκρατημένοι και προσεκτικοί με τις νέες τεχνολογίες, από την άλλη πρέπει να ξέρουμε πως αλλά και πότε να αξιολογούμε την ιατρική βιβλιογραφία. Δεν είχαμε λόγο να περιμένουμε άλλο προκειμένου να εφαρμόσουμε την συγκεκριμένη ιατρική εξέλιξη και στη χώρα μας.

Κατά τη διάρκεια όλων των επεμβάσεων αποκατάστασης μαστού χρησιμοποιούνται όλες οι αρχές της αισθητικής χειρουργικής των μαστών που εφαρμόζονται σε αυξητική, ανόρθωση ή μειωτική επέμβαση μαστών.

Η ασθενής

Η πρώτη επέμβαση αισθητικής αποκατάστασης μαστού μετά από μαστεκτομή με τη χρήση του ρομποτικού χειρουργικού συστήματος DaVinci έγινε σε 26 χρονη ασθενή η οποία είχε υποβληθεί σε μαστεκτομή και ακτινοβολία. Κατά την επέμβαση μεταφέρθηκε ο πλατύς ραχιαίος μυς από την πλάτη προς τον μαστό με τη χρήση δύο τομών μικρότερων του ενός εκατοστού στην πλάτη. Το ρομποτικό μέρος της επέμβασης διήρκεσε λιγότερο από δύο ώρες και πραγματοποιήθηκε χωρίς να παρουσιαστεί απώλεια αίματος. Η ασθενής εξήλθε από το Νοσοκομείο τη μεθεπόμενη ημέρα του χειρουργείου αφού μετεγχειρητικά παρουσίασε ελάχιστο πόνο και κανένα μετεγχειρητικό πρόβλημα.

* Ιωάννης Μπίτζος, διευθυντής του Τμήματος Πλαστικής και Επεμβατικής Χειρουργικής του νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν»