Στάθης Σερέτης: Η άγνωστη συνομιλία με τον Γρηγόρη Σολωμό και το σήμερα...

Θέλω κατ’ αρχάς να εκφράσω τα πιο θερμά μου συγχαρητήρια στους διοργανωτές της σημερινής εκδήλωσης και ιδιαίτερα στην καλή φίλη και παλιά συνεργάτιδα Κατερίνα Σολωμού με την οποία μας συνδέουν πολλές καλές αναμνήσεις και κοινοί αγώνες από τον καιρό της θητείας μας στην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας.

Θα ήθελα να ξεκινήσω κάπως αιρετικά…

Και να σας μεταφέρω μια άγνωστη συνομιλία που είχα πριν μερικά χρόνια με τον Γρηγόρη Σολωμό.

«Στάθη», μου είχε πει, «αν τύχαινε ποτέ η ζωή μου να ξεκινούσε ξανά από την αρχή, δυο πράγματα δεν θ’ άλλαζα με τίποτα.

Το ένα είναι η Επιστήμη μου. Θα έκανα τα πάντα να ξανασπουδάσω γιατρός, να γίνω ξανά ορθοπεδικός, διαγράφοντας την ίδια και απαράλλαχτη πορεία.

Και το δεύτερο, θα ξανάβρισκα σίγουρα και θα ξαναπαντρευόμουν την ίδια γυναίκα, την αγαπημένη μου Μόνικα που μου χάρισε μια θαυμάσια οικογένεια και ήταν παντού και πάντα δίπλα μου, πραγματικός σύντροφος και συνοδοιπόρος».

Θυμάμαι ακόμη με πόση συγκίνηση στα μάτια και με πόση ζεστασιά στον τόνο της φωνής του, μού εκμυστηρευόταν αυτή του την κάπως μεταφυσική επιθυμία.

Μια επιθυμία που ήταν μαζί και μια βαθιά ανθρώπινη δήλωση. Μια δήλωση αγάπης και αληθινής αφοσίωσης.

Αυτός ήταν ο Γρηγόρης Σολωμός. Ένας άνθρωπος που αν έπρεπε με μόνο μια λέξη να τον χαρακτηρίσει κανείς, θα επέλεγε σίγουρα την λέξη «αφοσίωση».

Αφοσίωση στην Επιστήμη του.

Αφοσίωση στην Οικογένεια του.

Αφοσίωση στον συνάνθρωπο, στον ασθενή, στον αδύναμο, σ’ εκείνον που δοκιμάζεται.

Αφοσίωση στις Τέχνες και στα Γράμματα.

Και φυσικά αφοσίωση στις ιδέες, στα πιστεύω, στις αρχές, στα οράματα και στις αξίες για μια κοινωνία περισσότερο δίκαιη, πιο ανθρώπινη, πιο αλληλέγγυα και πιο δημοκρατική.

Είναι αλήθεια ότι πολλές φορές αναρωτήθηκα γιατί, σ’ εκείνη την συνομιλία μας, ο Γρηγόρης έμεινε μόνο στην Επιστήμη και στην Οικογένεια και δεν συμπεριέλαβε και την Πολιτική που ήταν εξίσου μια μεγάλη αγάπη του.

Τώρα που πέρασαν τα χρόνια, καταλαβαίνω ότι στο μυαλό μας κρατάμε πάντα ό,τι δεν μας πληγώνει. Ό,τι δεν ανακαλεί μέσα μας δυσάρεστες καταστάσεις και αρνητικά συναισθήματα.

Ο Γρηγόρης δεν πληγώθηκε ποτέ από την Επιστήμη του.

Δεν πληγώθηκε ποτέ από την σπουδαία οικογένεια του για την οποία μιλούσε πάντα με περηφάνια και μεγάλο θαυμασμό.

Πληγώθηκε, όμως, όπως πληγωθήκαμε όλοι μας κάποια στιγμή στη διαδρομή μας, άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο, άλλος δίκαια και άλλος άδικα, από την πολιτική και τα παράξενα και απρόβλεπτα παιχνίδια της.

Από την πολιτική που εμείς την είδαμε όχι σαν ένα βατήρα κοινωνικής ανέλιξης και προσωπικής καταξίωσης, ούτε σαν μέσο βιοπορισμού και επαγγελματικής αποκατάστασης.

Αλλά ως μέσο προσφοράς στην κοινωνία και ως ένα αγωνιστικό μετερίζι – κι ας ακούγεται τώρα κάπως παλιομοδίτικος και παρωχημένος ο όρος αυτός.

Ως ένα μετερίζι αλλαγών σε μια κοινωνία που από μικροί βιώσαμε την φτώχεια και την ανισότητα της και την φανταστήκαμε κάπως διαφορετική. Με περισσότερες ευκαιρίες για όλους, με ισχυρό κράτος πρόνοιας, με δουλειά, εισόδημα και αξιοπρέπεια για όλους τους πολίτες, με εδραιωμένη την κοινωνική συνοχή, μακριά από την εξαθλίωση και την απαξίωση της ανθρώπινης προσωπικότητας.

Ο φίλος μου Γρηγόρης Σολωμός δεν υπέστειλε ποτέ την σημαία αυτών των διεκδικήσεων. Όσο ψηλά κι αν έφτασε, όσα αξιώματα κι αν τίμησε με την παρουσία και το έργο του, δεν ξέχασε ποτέ τον νεαρό άνδρα που έκρυβε μέσα του.

Το παιδί από το Κούμαρι του Αιγίου που έβλεπε, που ένιωθε, που καταλάβαινε ότι αυτός ο τόπος δεν έχει μέλλον αν δεν αλλάξει, αν δεν παραδεχθεί την μια και μοναδική πολιτική αλήθεια, αυτή της γεφύρωσης των μεγάλων διαφορών, της εξομάλυνσης των αδικιών, της ισότιμης πρόσβασης σε αδιαπραγμάτευτα κοινωνικά αγαθά όπως η Υγεία, η Παιδεία, η Πρόνοια, η κοινωνική ασφάλιση.

Αν σήμερα το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα παραμένει όρθιο και ζωντανό, αν σήμερα ο συνταξιούχος εξακολουθεί να εισπράττει την έστω μειωμένη σύνταξη του, αν έχει ακόμη την δυνατότητα να πηγαίνει στον γιατρό και να παίρνει τα φάρμακα του, αν ο άνεργος μπορεί να ελπίζει στην πρόσκαιρη έστω ανάσα του επιδόματος ανεργίας και των λοιπών παροχών, αν η κοινωνία μας δεν έχει καταρρεύσει εντελώς, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον Γρηγόρη Σολωμό που για 20 χρόνια, είτε ως Υφυπουργός Υγείας και Πρόνοιας, είτε ως Διοικητής του ΙΚΑ,  είτε ως απλός βουλευτής, άφησε ένα τεράστιο έργο και μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη στον χώρο της κοινωνικής ασφάλισης.

Όμως, αυτά είναι γνωστά. Η Ιστορία έχει ήδη δικαιώσει τον Γρηγόρη Σολωμό. Τον έχει κατατάξει εκεί που πρέπει. Έχει υποκλιθεί στη ζωή και στο παράδειγμα αυτού του μεγάλου δημοκράτη.

Δημοκράτης όχι με την γενική και αόριστη έννοια. Όχι με την ετικέτα όπου μέσα της χωρούν σχεδόν τα πάντα και όπου αλέθονται τα πάντα.

Αλλά δημοκράτης με την έννοια του ίσου μεταξύ ίσων, του άνθρωπου που συναισθάνεται το βάρος μιας σχεδόν αυτονόητης αποστολής. Μιας αποστολής που έχει στον πυρήνα της την ανάγκη και την βαθιά υποχρέωση της ανιδιοτελούς ανταπόδοσης στην κοινωνία όσων παίρνεις από την κοινωνία και χρωστάς στην κοινωνία. Δηλαδή, στους ανθρώπους δίπλα σου και στην πατρίδα σου.

Όταν πριν από έναν περίπου χρόνο μού τηλεφώνησαν ότι ο Γρηγόρης Σολωμός έφυγε από την ζωή, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν εκείνη η αλληγορική αναφορά του ξένου συγγραφέα για την καμπάνα που χτυπάει πένθιμα. «Μην ρωτάς για ποιόν χτυπάει η καμπάνα. Η καμπάνα χτυπάει για σένα».

Ο θάνατος, λοιπόν, εμένα λιγοστεύει, που λέει και ο ποιητής. Εμένα κάνει φτωχότερο.

Ένα δικό μου κομμάτι παίρνει.

Η καμπάνα χτυπάει για το μέρος της ύπαρξης μου που με αποχωρίζεται.

Και ο Γρηγόρης ήταν ένα κομμάτι του εαυτού μου. Ήταν ο φίλος μου, ήταν ο αδελφός μου, ο συναγωνιστής μου, ο άνθρωπος που με εμψύχωνε, ο σύντροφος μου, όταν ακόμα η λέξη «σύντροφος» είχε πραγματικό νόημα και περιεχόμενο, ήταν εκείνος που με μια του μόνο φράση μπορούσε να σε στηρίξει, να σε κάνει να βρεις την μεγάλη δύναμη που κρύβεις μέσα σου.

Ας μου συγχωρέσετε τον προσωπικό τόνο και τις αλλεπάλληλες προσωπικές αναφορές. Όμως, όταν μιλά κανείς για τον Γρηγόρη Σολωμό, μοιραία πέφτει στο αγκίστρι του συναισθηματισμού.

Άλλωστε, ο ίδιος ο Γρηγόρης, ήταν ένας βαθιά συναισθηματικός άνθρωπος, ένας χαρισματικός φίλος και πολιτικός, μια προσωπικότητα με ανοικτούς ορίζοντες, ένας γιατρός που ασκούσε την Επιστήμη του προτάσσοντας την ανθρωπιά και την φιλαλληλία.

Οι ακαδημαϊκές του περγαμηνές και οι επιστημονικές του διακρίσεις δεν ήταν παρά τα καθημερινά του εφόδια στην μάχη για την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου και όχι τίτλοι για επίδειξη.

Όταν κάποιος φεύγει από κοντά μας συνήθως λέμε ότι θα μας λείψει.

Ο Γρηγόρης Σολωμός μας λείπει ήδη. Και μας λείπει πολύ.

Αν με ακούει εκεί που είναι θα ήθελα να του εκμυστηρευθώ και εγώ κάτι.

Αν τύχαινε ποτέ η ζωή μου να ξεκινούσε ξανά από την αρχή, θα έκανα τα πάντα για να τον ξανασυναντήσω και να τον ξαναπείσω να με εμπιστευτεί με την φιλία και την αγάπη του.