Άφησε την "κανονική του ζωή" και σώζει ζωές σ' εμπόλεμες ζώνες του πλανήτη - Ο Πατρινός χειρουργός Δ. Γιαννούσης μιλά στο thebest.gr

Συνέντευξη στον Θάνο Χριστακόπουλο

-          Κύριε Γιαννούση αρχικά θα ήθελα να μάθω πώς αποφασίσατε να συμμετάσχετε ενεργά στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα;

Για εμένα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ήταν ένα παιδικό όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Πάντοτε έπαιρνα μεγάλη ικανοποίηση προσφέροντας, όντας χρήσιμος για τον συνάνθρωπο που βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Πέρα από αυτό, έχω κι ένα επιπλέον σκεπτικό. Αν δεν πας να βοηθήσεις εσύ, εγώ, ο διπλανός μου, τότε δεν θα πάει κανείς. Οι ίδιοι οφείλουμε να γίνουμε το παράδειγμα για το σύνολο.

-          Φαντάζομαι δεν είναι ούτε εύκολο ούτε ευχάριστο να εγκαταλείπεις την ασφάλεια και την «πολυτέλεια» μιας καριέρας στην ιατρική για να ρισκάρετε ακόμα και τη ζωή σας σε αποστολές σε εμπόλεμες ζώνες. Ποιο ήταν το προσωπικό σας κίνητρο;

Το κίνητρο μου ταυτίζεται ακριβώς με εκείνο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Όπου υπάρχει ανάγκη, δεν υπάρχουν σύνορα». Και μάλιστα, η συγκεκριμένη οργάνωση, επιλέγει να παρεμβαίνει  εκεί που οι ανάγκες είναι συνήθως επιτακτικές και ακραίες.

-          Σε πόσες αποστολές έχετε συμμετάσχει μέχρι σήμερα και σε ποιες χώρες;

Έχω βρεθεί με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, τη Νιγηρία, στη Συρία, πρόσφατα στα Δωδεκάνησα και δύο φορές στην Υεμένη. Επίσης, έχω συμμετάσχει και με άλλες οργανώσεις και οργανισμούς όπως για παράδειγμα με τον Ερυθρό Σταυρό, σε αποστολές εντός και εκτός Ελλάδας.

-          Τι συνθήκες αντιμετωπίζετε στις χώρες αυτές;

Λόγω της ειδικότητάς μου ως χειρουργός, συμμετέχω σε παρεμβάσεις έκτακτης ανάγκης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, όπως είναι οι πόλεμοι και οι φυσικές καταστροφές. Συνήθως οι συνθήκες σε αυτά τα περιβάλλοντα είναι εξαιρετικά δύσκολες. Στην Αφρική για παράδειγμα, οι πληθυσμοί είναι ιδιαίτερα καταπονημένοι. Συνήθως οι άνθρωποι εκεί δεν έχουν αντοχές μετά από μεγάλα χειρουργεία εξαιτίας της ασιτίας ή της ελονοσίας.

Παρά τις δυσκολίες και την αστάθεια που αντιμετωπίζουν συνήθως αυτές οι χώρες, σε αρκετές περιπτώσεις όπως π.χ. στη Μέση Ανατολή, είχα τη δυνατότητα να έρθω σε επαφή με σημαντικούς πολιτισμούς με τεράστια κληρονομιά, παρόμοιους με τον δικό μας. Την Υεμένη, οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι, την ονόμαζαν «Ευτυχισμένη Αραβία».

-          Μιλήστε μου ειδικά για την περίπτωση της Συρίας. Φαντάζομαι μια εξαιρετικά δύσκολη περίπτωση, να πρέπει να προβαίνετε σε ιατρικές πράξεις ενώ γύρω σας διεξαγόταν πόλεμος…

Στη Συρία, μέσα σε διάρκεια ενάμιση μήνα, πραγματοποιήσαμε περισσότερα από 85 χειρουργεία, εκ των οποίων η πλειοψηφία αφορούσε σοβαρές χειρουργικές επεμβάσεις. Οπότε, μπορείτε εύκολα να φανταστείτε τους εντατικούς ρυθμούς εργασίας. Είχαμε μετατρέψει ένα παλιό σχολείο σε χειρουργείο και χειρουργική κλινική. Οι συνθήκες ήταν εξαιρετικά δυσχερείς. Βιώσαμε δύσκολες καταστάσεις. Το μέτωπο του πολέμου ήταν στα 10-12 χιλιόμετρα, ενώ έπεφταν βόμβες μέσα στην πόλη. Είναι πραγματικά κρίμα για αυτή τη χώρα με αυτό το πολιτισμικό υπόβαθρο, ένα ιστορικό σταυροδρόμι πολιτισμών, να έχει μετατραπεί σήμερα ίσως και στη σοβαρότερη ανθρωπιστική κρίση στον πλανήτη.

-          Στα νοσοκομεία εκεί υπήρχε η υποτυπώδης τουλάχιστον ασφάλεια ή ακόμα και τα νοσηλευτικά ιδρύματα ήταν στόχος πυρών και βομβαρδισμών;

Αν και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για την ασφάλεια του προσωπικού και των ασθενών τους, είναι εξαιρετικά δύσκολο να εγγυηθεί κανείς ότι δεν θα συμβεί κάτι άσχημο σε τόσο ακραίες και απρόβλεπτες καταστάσεις. Την περίοδο που βρέθηκα στη Συρία, χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε δύο τυφλούς βομβαρδισμούς σε πολύ κοντινή απόσταση.

Ο πρώτος αφορούσε τη ρίψη βομβών σε μια περιοχή 3,5 χιλιομέτρων από εκεί που βρισκόμασταν με 100 θύματα. Ακούσαμε τον θόρυβο, είδαμε το σύννεφο της σκόνης που σηκώθηκε σαν μανιτάρι και μέσα σε λίγα λεπτά προσήλθαν 25 σοβαρά τραυματίες σε εμάς.

Το δεύτερο παρόμοιο περιστατικό έγινε σε απόσταση 4-5 χιλιομέτρων. Έχει πέσει όμως και πύραυλος στα 800 μέτρα από την κλινική, ενώ δηλαδή βρισκόμασταν εντός της ακτίνας του στατιστικού λάθους. Έτρεμε η γη κάτω από τα πόδια μας. Είναι αδύνατον να μην φοβηθείς.

-          Παρά τις δυσκολίες θα επιστρέφατε στην Συρία;

Και βέβαια. Θα επέστρεφα και θα πήγαινα οπουδήποτε υπάρχει ανάγκη. Όπως τώρα, ετοιμάζομαι να επιστρέψω στην Υεμένη για τρίτη φορά, καθώς έχει αναζωπυρωθεί ο εμφύλιος πόλεμος.

-          Θα μπορούσατε να μου αναφέρετε ορισμένα περιστατικά που έχουν μείνει χαραγμένα στη μνήμη σας;

Μετά από τόσες αποστολές, αρκετά πράγματα έχουν χαραχθεί στη μνήμη μου. Θα σας πως δύο.

Πρόσφατα, στο πρόγραμμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στα Δωδεκάνησα για τη φροντίδα προσφύγων που μόλις φτάνουν στην Ελλάδα, συνάντησα έναν 27χρονο άνδρα από τη Συρία που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Ο άνθρωπος αυτός είχε υποστεί ακρωτηριασμό στο ένα του πόδι εξαιτίας του πολέμου. Τον κουβαλούσε στην πλάτη του ο αδερφός του επί χιλιάδες χιλιόμετρα.

Στόχος τους ήταν να φτάσουν στη Γερμανία και όνειρο του νεαρού άνδρα ήταν να βάλει ένα τεχνητό μέλος για να περπατήσει ξανά.

Επίσης, δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Σύρο φίλο και συνάδελφο χειρουργό, Μωχάμεντ, που σκοτώθηκε στη Συρία τρεις μήνες μετά την επιστροφή μου από τη χώρα. Ήταν ένα σοκ για μένα όταν άκουσα την είδηση έχοντας πλέον επιστρέψει στην ασφάλεια του σπιτιού μου.

-          Ποια είναι τα συναισθήματα που σας κυριεύουν στο τέλος μια κουραστικής ημέρας σε μια τέτοια αποστολή όπως στη Συρία ή αλλού στον κόσμο;

Σίγουρα, υπάρχουν έντονα χαρμόσυνα συναισθήματα όταν έχουν πάει καλά τα χειρουργεία, ακόμα και μετά από μία έντονη και κουραστική μέρα. Αρκετές φορές όμως, με πιάνει λύπη, έχοντας δει μικρά παιδιά με εγκαύματα ή όταν συνειδητοποιώ ότι δεν μπορώ να βοηθήσω περισσότερο. Υπάρχουν τόσες πολλές ανάγκες, οι οποίες απαιτούν πολύ μεγαλύτερο μέγεθος ανθρώπινων και υλικών πόρων. Ωστόσο, σκέφτομαι ότι η βοήθεια που παρέχουμε είναι πάντοτε σημαντική καθώς η αξία της ανθρώπινης ζωής, που κάθε φορά καταφέρνουμε να σώσουμε, είναι ανεκτίμητη.

-          Έχετε συμμετάσχει και σε επιχειρήσεις περίθαλψης μεταναστών που φθάνουν στα ελληνικά παράλια. Σε τι κατάσταση βρίσκονται συνήθως αυτοί οι άνθρωποι;

Είναι άνθρωποι ταλαιπωρημένοι. Εφτά στους δέκα προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο, χωρίς υπάρχοντα, για να γλυτώσουν τη ζωή τους. Πρόκειται όμως για ανθρώπους όπως είμαστε κι εμείς. Οι Σύροι και οι Ιρακινοί π.χ. προέρχονται από χώρες με πλούσια πολιτισμική κληρονομιά.

Η Ελλάδα, μια χώρα με αντίστοιχο πολιτισμό αλλά και με τόση μετανάστευση και προσφυγιά στο παρελθόν, θα πρέπει πάντοτε να το θυμάται αυτό και να επιδεικνύει αλληλεγγύη.

-          Έχοντας ζήσει δύσκολες καταστάσεις τι θα λέγατε στους συμπολίτες σας που βιώνοντας στην οικονομική κρίση στην Πάτρα απογοητεύονται;

Η Πάτρα είναι μια ιδιαίτερη πόλη. Για εμένα είναι η πόλη της καρδιάς μου καθώς τυχαίνει να έχω ζήσει τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια εκεί. Η Πάτρα αποτελεί την πύλη της Ελλάδας προς τη Δύση και έχει να επιδείξει, εκτός από τεράστιο πολιτισμικό υπόβαθρο και ιδιαίτερα κοινωνικά και ανθρωπιστικά αντανακλαστικά.

Ακόμα και στους καιρούς της κρίσης, υπάρχουν άνθρωποι που αλληλοβοηθούνται. Χάρη στις ρίζες αυτές, θεωρώ ότι η Πάτρα μπορεί να αντιμετωπίσει την κρίση. Είμαι αισιόδοξος για αυτήν την πόλη.

-          Έχετε νιώσει απογοήτευση κάποιες στιγμές από όσα έχετε βιώσει;

Συνήθως απογοητευόμουν βλέποντας την τεράστια πείνα που υπάρχει στον κόσμο. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια νιώθω απογοήτευση και στην Ελλάδα. Όταν ακούς ανθρώπους να χάνουν τη δουλειά τους ή όταν βλέπεις ανθρώπους να γίνονται επαίτες. Ωστόσο, το αντίδοτό μου σε όλα αυτά είναι η αισιοδοξία, το χαμόγελο και η συλλογική δράση.

-          Πόσες φορές αλήθεια έχετε σκεφτεί να τα παρατήσετε και να επιστρέψετε σε αυτό που θα χαρακτηρίζαμε μια «κανονική ζωή»;

Συχνά αναρωτιέμαι τί είναι «κανονική ζωή»; Πολλές φορές η «κανονική ζωή» φαντάζει πολύ χειρότερη από το ελπιδοφόρο όραμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Βέβαια, αυτό είναι δύσκολο συνήθως να το εξηγήσεις σε συγγενείς και φίλους που σε βλέπουν να φεύγεις και δικαιολογημένα ανησυχούν. Παρόλ’ αυτά οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στη μητέρα μου για την υπομονή της όλα αυτά τα χρόνια. Πρέπει να της το αναγνωρίσω! (γέλια).