Πύργος: εξαιρετικό το σχέδιο ανάπλασης, αλλά που θα βρεθούν τα λεφτά;

Έτοιμη να υποβληθεί σε κάποιο πρόγραμμα όπως το ΕΣΠΑ είναι η μελέτη που παρουσιάστηκε το μεσημέρι στο Δημαρχείο Πύργου και αφορά την αστική ανάπλαση των κτιρίων Μανωλοπούλειο, εργοστάσιο Ξυστρή και Σιδηροδρομικό σταθμό. Πόσο εφικτή όμως είναι η χρηματοδότηση ενός τόσο ευρέος αρχιτεκτονικού σχεδίου σε μια περίοδο που προτεραιότητα δίδεται σε έργα υποδομής, δεδομένης και της ισχνότητας της οικονομίας;

Η κ. Αμαλία Κωτσάκη, καθηγήτρια στην Αρχιτεκτονική σχολή του Πολυτεχνείου Κρήτης, η οποία παρουσίασε την εξαιρετική αυτή μελέτη, απάντησε, επί του ζητήματος αυτού, σε ερώτημα του ΗΤ, τονίζοντας:

«Με μια πρώτη ματιά αυτά τα πράγματα μοιάζουν να έχουν πολύ υψηλό κόστος. Όμως, οι δυνατότητες που υπάρχουν για να υλοποιηθούν, είναι πάρα πολλές, διότι όλη η πρόταση έχει γίνει με στόχο τη σύγκλιση με τους αναπτυξιακούς άξονες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και τις επιχειρηματικές δυνατότητες για αυτοχρηματοδότηση.

Όλο αυτό το πράγμα, σε σχέση με εκείνα τα οποία παρέχει στην πόλη, μπορεί να κρατήσει πολύ χαμηλά το κόστος. Μπορεί αυτές οι παρεμβάσεις να αποδώσουν και έναν υπερτοπικό χαρακτήρα στην πόλη, κάτι που αποτελεί στόχο μας προκειμένου να υπάρξει ανάπτυξη σ’ όλα τα επίπεδα».

Όσοι παρακολούθησαν την παρουσίαση της μελέτης έφυγαν με τη γεύση μιας πόλης ιδεατής, ανθρώπινης, ενός Πύργου που θα μπορούσε να είναι ελκυστικός και για τους δημότες του αλλά και για τους ξένους επισκέπτες. Από τη θεωρία όμως μέχρι την πράξη η απόσταση είναι τεράστια και η πράξη έχει αποδείξει ότι δύσκολα τα μεγάλα οράματα παίρνουν σάρκα και οστά σε τούτο τον τόπο. Εδώ δεν μπορεί να λειτουργήσει το μουσείο στη δημοτική αγορά, θα υλοποιηθούν ποτέ όλα αυτά;

Είναι πάντως θέμα επιλογής, οπτικής και αντίληψης της κάθε δημοτικής αρχής αν θα δώσει προτεραιότητα σε τέτοιου είδους έργα. Επιτέλους, ας γίνει κάτι που να κάνει τον Πύργο μια πόλη εξωστρεφή, διότι η περιοχή θα έχει όφελος. Και όσα δαπανηθούν για την εφαρμογή αυτών των σχεδίων, θα αποσβεσθούν πολύ σύντομα, είναι βέβαιο…

Τι προβλέπει το σχέδιο

Η πόλη του Πύργου, παρά τα εμφανή σημάδια στασιμότητας σε πολλά επίπεδα απολαμβάνει μια προνομιακή σχέση τόσο με σημαντικούς οδικούς άξονες όσο και με σημεία άφιξης, επίσκεψης και διαμονής επισκεπτών από τον διεθνή και ελληνικό χώρο. Προκύπτουν έτσι δυνατότητες στον εμπορικό, τουριστικό και πολιτιστικό τομέα, όμως το έλλειμμα υπερτοπικότητας, η αποσπασματικότητα της ανάπτυξης και η απουσία στόχευσης μέχρι στιγμής παραμένουν. Η περιοχή επέμβασης στο βόρειο άκρο της πόλης, με φανερή την υποβάθμιση, λόγω θέσεως (επέκταση Σχεδίου Πόλης, γειτνίαση με άξονες  μεγάλες αδόμητες εκτάσεις και αξιόλογα κτίσματα) μπορεί να παίξει σοβαρό ρόλο στην γενικότερη αναβάθμιση του Πύργου και στην προσπάθειά να επανεφεύρει το ρόλο και τη φυσιογνωμία του.

Στόχοι της αστικής ανάπλασης είναι η ενίσχυση της κάθε είδους δυνατότητας για ανάπτυξη (πολιτιστική, οικονομική, εκπαιδευτική) ενταγμένης στο γενικότερο πνεύμα της «πράσινης ανάπτυξης» και η συμβολή στην αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος της πόλης. Θέτοντας στο επίκεντρο ισόποσα τον πολίτη του Πύργου και τον τουρίστα επιδιώκεται η απόδοση υπερτοπικού χαρακτήρα στην πόλη και ο ορισμός μιας νέας ταυτότητας - ρόλου της πόλης με στόχο να αποτελέσει ενδιάμεσο σταθμό ανάμεσα  σε Κατάκολο και Αρχαία Ολυμπία καθώς και η απόδοση στους πολίτες ενός ελεύθερου δημόσιου χώρου – αστικού πρασίνου με χαρακτήρα τέτοιο  που θα τον καταστήσει  οικείο σε αυτούς.

Ως οχήματα για την ενίσχυση της ελκυστικότητας της περιοχής και την αναβάθμισή της, αναγνωρίζονται: ο πολιτισμός, ο τουρισμός και η αναψυχή. Για να αυξηθούν οι δυνατότητες υλοποίησης της πρότασης, οι χρήσεις που προτείνονται  έλαβαν σοβαρά υπ όψιν τους την σύγκλιση με τους άξονες ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σύγκλιση με 6 άξονες ανάπτυξης), τη δυνατότητα ένταξης σε ευρωπαϊκά προγράμματα ΕΣΠΑ 2007-13, και τη σύγκλιση με το περιεχόμενο του Αναπτυξιακού Νόμου για την Ηλεία όπου ο νομός προορίζεται να αποτελέσει πρότυπο «πράσινης ανάπτυξης». Παράλληλα επιδιώκεται η ένταξη σε δίκτυα, η δυνατότητα αυτοχρηματόδοτησης καθώς και επιχειρηματική βιωσιμότητα.

Το Μανωλοπούλειο Νοσοκομείο προτείνεται να αποκατασταθεί και να μετατραπεί σε  Κέντρο Τεχνών που θα υποστηρίξει πολιτιστικές λειτουργίες του Δήμου καθότι φέρει το συμβολικό βάρος μιας ευεργεσίας και παράλληλα τη σημασιολογική φόρτιση του νεοκλασικισμού αποδεικνύοντας την ιστορικότητα και την ακμή της πόλης τον 19ο αι. Περιλαμβάνει Εκθεσιακό τμήμα (μόνιμες συλλογές και περιοδικές εκθέσεις, καφέ, πωλητήριο, στουντιο εικόνας και ήχου, ατελιέ, αναγνωστήριο, κατάστημα πώλησης)  - Αμφιθέατρο 200 ατόμων – Κήπο με υπαίθρια έκθεση  γλυπτικής.

Το Βιομηχανικό συγκρότημα Ξυστρή προτείνεται να αποτελέσει ΤΟ ΠΑΡΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ Θεματικό πάρκο  με άξονα την «γη» και την «Αγροτική παραγωγή». Περιλαμβάνει: Εμπόριο: ημιυπαίθρια λαϊκή αγορά, κλειστή αγορά «Ταξίδι στην Ελλάδα της γεύσης» με καταστήματα από όλη την Ελλάδα (πχ:  των ΕΑΣ), περίπτερα κλπ Εκθέσεις: μόνιμη έκθεση αγροτικών προϊόντων, εκθεσιακός χώρος για μεγάλες εκθέσεις υπερτοπικής σημασίας πχ: AGROTICA, ΟΙΝΟΡΑΜΑ, ΕΛΑΙΟΤΕΧΝΙΑ, κλπ)  Διοίκηση: Γραφεία ΕΟΤ,  Τμήμα Αγροτουρισμού, Πολιτισμός: Πλανητάριο  - Κοσμόραμα, Μουσείο Αγροτικής Τεχνολογίας, Διατροφής και Γαστρονομίας, Συναυλιακός  Χώρος, Ψυχαγωγία: Εστιατόρια, καφενεία και  bar, παιδότοπος, Πάρκο αναψυχής. Χώρος  Στάθμευσης.

Η συνύπαρξη πολλαπλών λειτουργιών εξασφαλίζει προσέλκυση μεγάλου αριθμού κοινωνικών ομάδων (ηλικιακά, πολιτισμικά κλπ) καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και σε όλες τις εποχές αλλά και την προσέλκυση τουριστών. Παράλληλα, προωθεί την ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος και διατροφής, ενισχύοντας ένα άλλο καταναλωτικό πρότυπο.

Το Πλανητάριο – Κοσμόραμα συμβάλει καθοριστικά στην απόδοση υπερτοπικού χαρακτήρα στην πόλη καθότι δεν υπάρχει ανάλογο στην Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα και Ήπειρο.

Το Πάρκο της Γης επιχειρεί τη  σύνδεση της αγροτικής παραγωγής με τον πολιτισμό και τον τουρισμό περιλαμβάνει αγροτικούς κήπους  εκπαιδευτικού χαρακτήρα, (οπωρώνες, πευκώνα, ελαιώνα κλπ)  παράλληλα με χώρους παιχνιδιού και ελεύθερους χώρους δραστηριοτήτων με κυριαρχία της φύσης. Η στέγαση της έκτασης περίπου 7 στρεμμάτων (λαϊκή αγορά και μεγάλες εκθεσεις)  με οπλισμένο σκυρόδεμα όπου προβλέπονται μεγάλα ανοίγματα στην οροφή που θα εξασφαλίσουν φωτισμό και αερισμό ενώ προβλέπεται η φύτευσή του ως βατό δώμα ουσιαστικά αυξάνει κατά 6 στρέμματα την επιφάνεια του ψυχαγωγικού πάρκου.

Η κεντρική συνθετική ιδέα ήταν να σχεδιαστεί ένα τεχνητό έδαφος σε ολόκληρη την οικοπεδική έκταση το οποίο θα λειτουργήσει ενοποιητικά για όλες τις επιμέρους κατασκευές και θα αποδοθεί στους κατοίκους ως πάρκο. Οι νέοι κτηριακοί όγκοι θα εντάσσονται σε αυτή την  διαμόρφωση του εδάφους.

Στην περίπτωση του Πάρκου της Γης -η αγροτική παραγωγή, το περιβάλλον, η οικολογία, ο αγροτικός πολιτισμός, η διατροφή και η γαστρονομία συνυπάρχουν για να υπηρετήσουν το όραμα της πράσινης ανάπτυξης. Παράλληλα αποδίδεται στην πόλη ένας αξιόλογος ελεύθερος δημόσιος χώρος αστικού πράσινου.

Αναπλάσεις δρόμων και σύνδεση με το κέντρο της πόλης. Μία  πράσινη συνδετήρια διαδρομή 1,5 χλμ. συνδέει το Μανωλοπούλειο Κέντρο Τεχνών με το Πάρκο της Γης (Βιομηχανικό συγκρότημα Ξυστρή) και το συγκρότημα του Σιδηροδρομικού Σταθμού καταλήγοντας στο κέντρο πόλης. Πρόκειται για έναν  συνεχή γραμμικό υπαίθριο χώρο περιπάτου όπου κυριαρχεί το τοπίο ως βασικό συστατικό οργάνωσης με τη χρήση φυτεύσεων από ενδημικά είδη της περιοχής. Η χρήση ενιαίου ύφους στοιχείων αστικού εξοπλισμού και φωτισμού κατά μήκος της διαδρομής συμβάλει στον ενοποιητικό χαρακτήρα της αστικής  ανάπλασης.

Στο σύνολό της η επέμβαση παίρνει το χαρακτήρα ενός ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΥΜΑΤΟΣ που έρχεται να συνδέσει το κέντρο της πόλης με την περιοχή μελέτης και κατ’ αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η διαμόρφωση ενός μεγάλου αστικού δημόσιου πάρκου.