Βακτηρία εστί παιδεία βίου

Έχει παρατηρηθεί ότι όχι μόνο στο τόπο μας αλλά και σε όλες τις πολιτισμένες χώρες του κόσμου, κάθε φορά που παρουσιάζεται μια κοινωνική κρίση, ένας εθνικός σεισμός όλοι στρέφονται προς την Εκπαίδευση.

Όταν κλονίζεται το κοινωνικό έδαφος ή εμφανίζεται μια εθνική δυσχέρεια, η γενική προσοχή στρέφεται προς δύο μεγάλους χώρους του βίου της κοινωνίας. Πρώτα προς αυτό που ονομάζουμε Άμυνα του πάτριου εδάφους και δεύτερο προς μια άλλη άμυνα που αποκαλείται Εκπαίδευση των νέων. Η αμυντική ζώνη της χώρας περιορίζεται στο παρόν και η άλλη αναφέρεται στο μέλλον. Εκείνη εξασφαλίζει τη βίωση του λαού, αυτή την επιβίωσή του (!)

Είναι ευρέως γνωστό πως το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας ανεξάρτητα από κάποιες εύλογες και στοχευμένες μεταρρυθμίσεις τείνει να αλλοιώσει -μέσα από την παθητική απομνημόνευση- εκτός από το πνεύμα της παιδείας και το κοινωνικοπολιτικό επίπεδο της Ελλάδας. Ο νοών νοείτω(!)

Πέρα λοιπόν από αυτά, η παιδεία - κι όταν λέω παιδεία εννοώ την κατάλληλη παιδεία, την υγιή παιδεία - προσφέρει τα κατάλληλα εφόδια από την ηθική και ψυχική ευεξία μέχρι την κοινωνικοποίηση και επαγγελματική αποκατάσταση του ανθρώπου. Κύριο μέλημα της παιδείας αποτελεί η διαμόρφωση και η ολοκλήρωση της προσωπικότητας του νέου!

Στις μέρες μας ο καταιγισμός ιδεών- είτε οι ιδέες είναι υγιείς, δηλαδή σύμφωνες με τις αρχές της Δημοκρατίας και του ανθρωπισμού , είτε είναι ατροφικές δηλαδή προπαγανδιστικές και εχθρικές έναντι της Δημοκρατίας- υποχρεώνει σ’ έναν διαχωρισμό και ταξινόμηση. Πώς όμως θα επιτύχει κάτι τέτοιο;

Η γλώσσα, ως δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ μαθητή (μετέπειτα πολίτη) και σχολείου (κράτους), θα προσπαθήσει μέσω της γνώσης που προσφέρει να οξύνει τις νοητικές ικανότητες του νέου και να του διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες του. Μέσα από το δημιουργικό διάλογο θα του καλλιεργήσει τον ορθολογικό τρόπο σκέψης, ώστε να είναι ικανός να επεξεργάζεται δεδομένα, με αποτέλεσμα να διατηρεί την αυτονομία και την ιδιαιτερότητα του.

Ένα ακόμα στοιχείο προσφοράς είναι η ανάπτυξη της καλαισθησίας, της ομορφιάς όπως αναφέρει και ο Αριστοτέλης: '' Το κάλλος παντός επιστολίου συστατικώτερου'', δηλαδή ότι η ομορφιά είναι η καλύτερη συστατική επιστολή και είναι η καλύτερη όταν ο ανθρώπινος νους έχει εξευγενιστεί και ανυψωθεί πνευματικά για να διαχωρίσει το ωραίο από το άσχημο: Και δεν μιλάμε μόνο για ψυχικό και νοητικό κάλλος, μιλάμε και για σωματική ευεξία.

Ιδιαιτέρως, αν σκεφτούμε παράλληλα τα προϊόντα μαζικής κουλτούρας, που κυριολεκτικά βομβαρδίζουν τους νέους, συνειδητοποιούμε πως το σχολείο οφείλει να συμβάλλει στη διαμόρφωση του αισθητικού κριτηρίου. Σ΄ αυτό το σημείο πρέπει ν’  ακολουθήσουμε τα λόγια των προγόνων μας που αναφωνούσαν την αρχαία ρήση '' παν μέτρον άριστον'', διότι χωρίς μέτρο, χωρίς όρια ούτε η παιδεία μπορεί να εδραιωθεί, ούτε ο άνθρωπος μπορεί να ορθοποδήσει. Αλλά αν η ζυγαριά αυτή γέρνει προς τη μία ή προς την άλλη πλευρά και δεν ισοσταθμίζεται, τότε ο άνθρωπος αναγκάζεται να μεταμορφωθεί σε χαμαιλέοντα που θα μεταβάλλεται εύκολα στις αντίξοες συνθήκες και στο δύσβατο περιβάλλον. Τότε θα μιλάμε για εθνική καταστροφή και συγκεκριμένα για διαμελισμό! Και η ΠΑΙΔΕΙΑ είναι αυτή που θα πληρώσει το τίμημα.

Όλα αυτά λοιπόν ανυψώνουν την ποιότητα της ζωής του ανθρώπου, φέρνοντας τον σε επαφή με ηθικές , αξίες , ιδανικά και αρχές. Βοηθά τον νέο να διαμορφώσει υγιή ηθικά κριτήρια και άξονες αναφοράς στη ζωή του, ώστε να προσανατολίζεται προς το ηθικά ανώτερο.  Μέσα από όλο αυτό το συνονθύλευμα πληροφοριών παντός τύπου, όπου είναι δύσκολο να γίνει διάκριση αλήθειας και ψέματος, μόνο η ουσιαστική παιδεία μπορεί να οπλίσει τον άνθρωπο με κριτική σκέψη και ουσιαστική δράση , η παιδεία προωθεί τον άνθρωπο στην ομαλή ένταξη του στο κοινωνικό σύνολο.

Με το να διαπαιδαγωγεί πολιτικά τους νέους, τους μαθαίνει τις υποχρεώσεις που έχουν ως πολίτες, αλλά και τις συνέπειες της εκπλήρωσης αυτών των υποχρεώσεων. Όλα αυτά κάνουν τον άνθρωπο να διεκδικεί και να προστατεύει τα δικαιώματα τόσο τα δικά του όσο και των συμπολιτών του από όσους τα επιβουλεύονται. Επιπλέον, μυεί το άτομο στις αρχές της δημοκρατίας και παρέχει ερεθίσματα πολιτικού προβληματισμού που ευνοούν την ιδεολογική συγκρότησή του. Επίσης παρέχει επαγγελματικό προσανατολισμό και επαγγελματική αποκατάσταση στους τελειόφοιτους με βάση τις έμφυτες κλίσεις και επιθυμίες αλλά και τις κοινωνικές συνθήκες καθώς εφοδιάζει το νέο με την απαραίτητη τεχνογνωσία, ώστε να αντεπεξέλθει στον αυξημένο επιστημονικό και επαγγελματικό ανταγωνισμό της εποχής μας.

Τέλος, θεωρώ πως αν οι προϋποθέσεις παιδείας τηρούταν και προσφέρονταν πραγματικά αυτά που την διέπουν, σίγουρα ο κόσμος δεν θα ήταν ίδιος και ο άνθρωπος δεν θα ήταν έρμαιο κανενός.

Αν συνεχίσει και άλλο αυτό το σύστημα ο άνθρωπος θα βρίσκεται υποδουλωμένος και η σύγχρονη δουλοκρατία σε συνδυασμό με τον κυνισμό θα κυριαρχήσουν!

Παναγιώτης Τριανταφυλλόπουλος