...άρθρο του Κυριάκου Σκιαθά
Στον 21ο αιώνα που διανύουμε την Ανώτατη Εκπαίδευση παγκοσμίως την απασχολούν οι ανάγκες μιας πιο ευέλικτης και πολυεπίπεδης πανεπιστημιακής μόρφωσης. Είναι η εποχή που η εκπαίδευση και η κοινωνία της γνώσης θεωρούνται η ατμομηχανή της ανάπτυξης. Στον αντίποδα όλων αυτών στην Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων, 36 Ιδρύματα (22 ΑΕΙ και 14 ΑΤΕΙ) βρίσκονται σε σταθερή τροχιά αποδόμησης. Έλλειψη χρηματοδότησης, υποδομών, υπερπληθυσμός, κομματισμός, κακοδιαχείριση, εσωστρέφεια, νεποτισμός, στρεβλή ανάπτυξη, δημιουργούν ένα πλαίσιο απαξίωσης της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Η πολιτική διεύρυνσής της που ακολουθήθηκε στη δεκαετία του 1990, ελέω ευρωπαϊκών κονδυλίων, εφαρμόζοντας το δόγμα «κάθε πόλη και ΑΕΙ» ιστορικά είναι υπεύθυνη για τη σημερινή κατάσταση των Ανώτατων Ιδρυμάτων. Από το 1994 μέχρι και το 2009 δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα 90 Πανεπιστημιακά Τμήματα και 78 των ΑΤΕΙ, συνολικά 168 νέα τμήματα. Η μαζικοποίηση όμως της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν συνέβαλε στη δικαιότερη κατανομή των εκπαιδευτικών αγαθών, τουναντίον προκάλεσε πληθυσμιακή «ασφυξία» στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.
Οι πιο πολλές στρεβλώσεις στην Ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση έχουν εφαλτήριο τα οικονομικά της. Η εφαρμογή του PSI τον Οκτώβριο του 2012 άδειασε κυριολεκτικά τα ταμεία των ιδρυμάτων τα οποία κατέγραψαν τότε απώλειες πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Στα χρόνια της κρίσης οι «προβληματικά» ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί που αναγκάζονται να υποβάλουν τα ιδρύματα και η κρατική υποχρηματοδότηση φτωχαίνουν το εκπαιδευτικό έργο. Η μεθοδευμένη προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας, που υπακούει σε ευρωπαϊκές πολιτικές για «ελαχιστοποίηση των μορφών της δημόσιας χρηματοδότησης» των ΑΕΙ και ο περιορισμός της στην αντιμετώπιση των ανελαστικών δαπανών τους μειώνει ακόμα περισσότερο το δημόσιο χαρακτήρα της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Η τοποθέτηση της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία στο ζήτημα (κεφ. 7 Οικονομικά της Εκπαίδευσης – Τριτοβάθμια σελ. 68) αν και βρίσκεται στην σωστή κατεύθυνση, προδηλώνει τον νεοφιλελεύθερο προσανατολισμό της ελληνικής εκπαίδευσης: «Με δεδομένη την ανεπάρκεια των δημόσιων πόρων για την ανώτατη εκπαίδευση, το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να αναλάβει τις πρωτοβουλίες και να προωθήσει τις πολιτικές εκείνες που θα δώσουν στα ΑΕΙ τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν ίδιους πόρους τόσο από εξωτερικές όσο και από εσωτερικές πηγές». Η διευκρίνιση στην ίδια σελίδα ότι οι εξωτερικές πηγές εκτός των άλλων αφορούν και συνεργασίες των ΑΕΙ «με φορείς του ιδιωτικού τομέα (από τον χώρο των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας)», σίγουρα «ξετσιμπλιάζει» πολλούς με χρόνιες ιδεοληψίες.
Η λειτουργία των ΑΕΙ προβλέπεται να στηρίζεται με τετραετή ακαδημαϊκά - αναπτυξιακά προγράμματα που θα εγκρίνονται από τη Μονάδα Οικονομικού Προγραμματισμού και Στρατηγικής (ΜΟΠΣ) της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΔΙΠ). Στη σελίδα 70 του πορίσματος της Επιτροπής πέφτουν οι μάσκες… του σχεδιασμού: «Τα εν λόγω τετραετή προγράμματα οφείλουν να είναι συμβατά με τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά σχέδια των ιδρυμάτων, εφόσον υπάρχουν, και να κινούνται εντός του πλαισίου εθνικής στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση, εφόσον υπάρχει, και εντός των προβλεπόμενων ορίων του κρατικού προϋπολογισμού και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων για την ανώτατη εκπαίδευση».
Η επιβεβλημένη κατά την Επιτροπή (σελ. 69) «προώθηση όλων των αναγκαίων νομοθετικών ρυθμίσεων που θα δώσουν στα ΑΕΙ τη δυνατότητα της μεγαλύτερης δυνατής ευελιξίας και αποτελεσματικότητας των κάθε μορφής πόρων της» σε συνδυασμό με την αποδοχή ότι εσωτερικές πηγές πόρων για τα ιδρύματα θα είναι και τα έσοδα που προέρχονται από την αξιοποίηση και αποτελεσματική διαχείριση της περιουσίας τους δημιουργεί συνειρμούς που απομακρύνουν πολλαπλώς από τη δημόσια Ανώτατη Εκπαίδευση.
Στο τέλος του ιδίου κεφαλαίου (σελ. 70) στην παράγραφο Επόμενα βήματα έρχεται η αποκάλυψη: «Η Επιτροπή Οικονομικών της Εκπαίδευσης θα συνεργαστεί με επιτροπή που έχει συγκροτήσει η Εθνική Τράπεζα για να μελετήσει εργαλεία και τρόπους χρηματοδότησης της εκπαίδευσης».
ΚΑΙ ΕΙΣ ΑΝΩΤΕΡΑ…
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr
* Τα κείμενα που φιλοξενούνται στη στήλη «Απόψεις» του thebest.gr απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων και όχι του portal.
