Ένας πλανητάρχης στην Αθήνα-Τι μένει στο «ταμείο»;

Ο Ομπάμα μονοπώλησε το ενδιαφέρον της επικαιρότητας επί ένα διήμερο, η επίσκεψή του στην Ελλάδα περνάει στην ιστορία και απομένει στην ιστορία να αποδείξει αν ήταν μια επίσκεψη εθιμοτυπική ή απέφερε αποτελέσματα για τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις της Ελλάδας. Βέβαια, όσοι βιάζονται να κάνουν ταμείο σήμερα κιόλας, μάλλον  δεν έχουν αντικείμενο, αφού όσα αποδίδουν (αν αποδώσουν) αυτού του είδους οι επισκέψεις φαίνονται σε βάθος χρόνου.  Για την ώρα μπορούμε να μείνουμε σε κάποιες διαπιστώσεις, που έχουν ενδιαφέρον:

1. Ο Μπαράκ Ομπάμα ήρθε στην Ελλάδα στον κολοφώνα της δόξας του, στο τέλος μιας οκταετίας που, εν μέρει, πέτυχε να αλλάξει την Αμερική. Αυτή καθαυτή η επίσκεψη είναι πολιτική πράξη με σημασία. Η εκλογή του Τραμπ επηρεάζει αλλά σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνει την επίσκεψη Ομπάμα στην Αθήνα. Κανείς, άλλωστε, δεν εγγυάται ότι η Χίλαρι Κλίντον θα ήταν στην ίδια γραμμή με τον Ομπάμα, μια και ο κάθε πρόεδρος έχει την δική του ατζέντα του. Σίγουρα η αίσθηση της συνέχειας στην πολιτική θα ήταν πολύ πιο ισχυρή.

2. Ο Μπαράκ Ομπάμα για δύο ακόμα μήνες, μέχρι τις 20 Ιανουαρίου, είναι ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Και οι δηλώσεις του υπέρ της Ελλάδας, της κυβέρνησης και του ελληνικού λαού έχουν σημασία, ιδιαίτερα αυτό το διάστημα που κρίνονται πολλά, όπως το χρέος. "Πιστεύω", είπε, "πως υπάρχει μια ευκαιρία και οι δύο πλευρές να καταλήξουν σε μία ανθεκτική (durable) λύση αντί κάθε χρόνο ή κάθε έξι μήνες να έχουμε διαπραγμάτευση. (come up with a durable solution as opposed to each year or every six months have a negotiation). Αυτό θα ήταν καλό για όλους. Και τώρα που η ελληνική οικονομία μπήκε και πάλι σε τροχιά ανάπτυξης, ίσως, επαναλαμβάνω, να είναι η κατάλληλη στιγμή".

Ο Ομπάμα έδωσε συγχαρητήρια στην κυβέρνηση, στον Α. Τσίπρα, και τον ελληνικό λαό για τα δύσκολα βήματα που έκαναν στην οικονομία, και ζήτησε "ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους". Και τόνισε, σε όλους τους τόνους, ότι "η λιτότητα δεν μπορεί να είναι συνταγή ανάπτυξης", "η λιτότητα δεν μπορεί να φέρει ευημερία", "αν συρρικνώσει κανείς τις δαπάνες σε εποχή οικονομικής συρρίκνωσης, τότε η οικονομία θα συρρικνωθεί περαιτέρω". Τέλος, έπλεξε αληθινό ύμνο στους Έλληνες για τη στάση τους έναντι των προσφύγων.

3. Ο κάθε πρόεδρος των ΗΠΑ βάζει ασφαλώς την προσωπική του σφραγίδα στην αμερικανική πολιτική, ωστόσο –και ιδίως στην εξωτερική πολιτική– υπάρχουν συνέχειες και κοινά σημεία. Είναι ένα ολόκληρο σύστημα και λογική, που δεν ανατρέπεται από τη μία μέρα στην άλλη –και αυτό μπορούμε να το δούμε κοιτάζοντας την πολιτική όλων των Αμερικανών προέδρων απέναντι στην Ελλάδα και την Τουρκία. Και για είμαστε ειλικρινείς περισσότερο από ιδεολογίες ή τον [υποτιθέμενο ή μη] φιλελληνισμό τους, ρόλο έπαιξε στην επίσκεψη, ιδιαίτερα την στιγμή της αποχώρησής του από την Προεδρία, ένα σύνθετο σύστημα εκτίμησης των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή. Και αυτά, όπως τονίσαμε, δεν αλλάζουν εν μια νυκτί, αλλά με προσεκτικά βήματα.

4. Ο Μπαράκ Ομπάμα αποτελεί πολιτική προσωπικότητα διεθνούς εμβέλειας. Τον ρόλο αυτό τον ανέλαβε, φυσικά, όντας πρόεδρος των ΗΠΑ, αλλά η ακτινοβολία και η εμβέλειά του υπερβαίνουν το προεδρικό αξίωμα –γι’ αυτό και θα συνεχιστούν και μετά το τέλος της θητείας του. Η νίκη, μάλιστα, του Τραμπ, με μια παράδοξη έννοια, αναβαθμίζει την εμβέλειά του! Ο Ομπάμα είναι, πλέον, ηγέτης της προοδευτικής, φωτισμένης Αμερικής, που αντιτίθεται στον ρατσισμό, τον σεξισμό, τη μισαλλοδοξία και τον συντηρητισμό. Και αυτός ο παγκόσμιος ηγέτης, αυτός ο πλανητάρχης του προοδευτικού κόσμου, κάνει ένα από τα τελευταία του ταξίδια ως πρόεδρος στην Ελλάδα και στην Γερμανία. Τον ισχυρότερο και τον ασθενέστερο κρίκο της ΕΕ. Ο Ομπάμα επιλέγει στο τέλος της προεδρίας του να υπερασπιστεί πολιτικές κοντά σε λαούς που αντιστέκονται, όπως οι Έλληνες. Αυτό, φυσικά είναι κοντά στην πολιτική του Τσίπρα και όχι της Μέρκελ!

Τι θα προκύψει στο «ταμείο», από όλα αυτά, θα φανεί στο μέλλον. Ας ελπίσουμε ότι στον επόμενο σταθμό του ταξιδιού του, στο Βερολίνο, ο Αμερικανός πρόεδρος θα ασκήσει την επιρροή και τη γοητεία του, προκειμένου να πείσει την Μέρκελ, ότι όσα είπε και συμβόλισε με την επίσκεψή του στην Ελλάδα, πρέπει να εισακουστούν και από τους δανειστές.