ΚΕΠΕΚ Λεχαινών: Όταν πρωτοπήγα εκεί δεν άντεξε η καρδιά μου

Ενώ στο ΚΕΠΕΠ Λεχαινών αναμένεται ακόμη η άφιξη του προσωπικού -5 άτομα-, τα οποία, σύμφωνα με την υπόσχεση του υπουργού Υγείας θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί μέχρι τις 21 Φεβρουαρίου, η Μαρίνα Σάρλι, πρόεδρος της Fair Trade Hellas, μία από τις πρώτες εθελόντριες της Ευρωπαϊκής Εθελοντικής Υπηρεσίας (EVS) στην Ελλάδα, που σχεδίασε και πρωτοϋλοποίησε το πρόγραμμα στο ΚΕΠΕΠ Λεχαινών, μιλά στην «Ελευθεροτυπία» για την αλήθεια πίσω από τους φορείς, τις ευθύνες που αναζητούνται και τη σημασία των εθελοντών.

-Ησασταν υπεύθυνη για τους τους εθελοντές που έρχονταν να εργαστούν στο ΚΕΠΕΠ Λεχαινών; Τι γνωρίζατε για την κατάσταση;

Ημουν μία από τις πρώτες εθελόντριες του EVS το 1998 στην Ελλάδα. Μετά το εθελοντικό πρόγραμμα, επέστρεψα στην Ελλάδα το 2002 και άρχισα να εργάζομαι για την οργάνωση Ελιξ, ως υπεύθυνη εθελοντών που έρχονταν από την Ευρώπη για ελληνικά ιδρύματα. Στη συνέχεια, ανέλαβα τη διεύθυνση της οργάνωσης μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2010. Σχεδίασα και πρωτοϋλοποίησα το πρόγραμμα στο ΚΕΠΕΠ Λεχαινών ύστερα από μια επίσκεψή μου εκεί, το 2005. Θυμάμαι ότι όταν πρωτοπήγα εκεί, δεν άντεξε η καρδιά μου. Κλουβιά, παιδιά δεμένα, μυρωδιά ούρων, νοσοκόμες που έβλεπαν τηλεόραση. Η συγκίνηση ήταν τρομερή και τεράστιες η οργή και η απελπισία. Τόσο που φεύγοντας σκέφτηκα ότι αφού κάνω ήδη κοινωνικό έργο (είχα ξεκινήσει με τη Fair Trade Hellas τότε), μάλλον αυτό δεν θα το αντέξω. Βρήκα δηλαδή μια δικαιολογία για να κλείσω τα μάτια και εγώ. Πέρασα μία εβδομάδα χωρίς να κοιμηθώ. Τα μάτια των παιδιών με καταδίωκαν.

Σκέφτηκα ότι το EVS θα μπορούσε να είναι μια λύση για να φέρουμε χαρά και αγάπη σ' αυτά τα παιδιά. Επειτα από μία εβδομάδα πήρα τον τότε διοικητή και του είπα ότι θα διοργάνωνα το εθελοντικό πρόγραμμα εκεί.

Για τα χρόνια που ασχολήθηκα (2005-2007) με τους εθελοντές είχαμε συνεχή συνεργασία, που στόχευε μόνο και αποκλειστικά στο συμφέρον των παιδιών. Αγοράσαμε παιχνίδια, μουσικά όργανα, ραδιόφωνο, cd, βιβλία, παζλ με κονδύλια του προγράμματος.

Πιέζαμε κάθε διοικητή, που άλλαζε για να μας δώσει χώρους, όπως και την άδεια να βγάζουμε τα παιδιά έξω, γιατί 24 ώρες την ημέρα, 365 μέρες το χρόνο σε ένα κρεβάτι, για χρόνια, δεν είναι ζωή. Οταν δεν μπορούσαμε να βγάλουμε τα παιδιά έξω, οι εθελοντές κάναμε φούσκες με σαπούνι -και τα παιδιά γελούσαν με όλο τους το σώμα ή και μόνο με τα μάτια αυτά που ήταν παράλυτα.

Από το 2005 έως το 2007 πήγαινα σχεδόν κάθε μήνα. Εγώ, μάρτυρας βίαιων συμπεριφορών προς τα παιδιά δεν έγινα, ούτε και άκουσα κάτι σχετικό, αλλά για την αδιαφορία, τις άθλιες συνθήκες και την εργασία μη εξειδικευμένου προσωπικού, γνώριζα.

Είχα στείλει μάλιστα και επιστολή στον τότε υφυπουργό Κοινωνικής Αλληλεγγύης ζητώντας να παρέμβει. Ως οργάνωση νιώσαμε ευθύνη για τη ζωή αυτών των παιδιών. Γι' αυτό και όλες οι εθελόντριες, την περίοδο που ήμουν υπεύθυνη, επέλεξαν να μείνουν περισσότερο χρόνο στο ΚΕΠΕΠ από αυτόν που προέβλεψε η συμβατική τους υποχρέωση στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα.

Οταν ανέλαβα τη θέση της διευθύντριας της οργάνωσης Ελιξ (τέλη του 2007), έχασα την απ' ευθείας επαφή με το κέντρο και με το πρόγραμμα. Ομως με σιγουριά μπορώ να πω ότι ακόμη και ένα παιδί να έκαναν να χαμογελάσει οι εθελοντές, αυτό είναι λόγος για να συνεχίσει το πρόγραμμα. Δεν μπορείς να φανταστείς τι υπάρχει εκεί μέσα και εάν το δεις μία φορά, δεν το ξεχνάς, γιατί δεν μπορείς και δεν θέλεις να το ξεχάσεις.

-Η Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία γνώριζε για την κατάσταση στο ΚΕΠΕΠ; Είχε λάβει ενημέρωση από εθελοντές, είχε προσεγγίσει το ίδιο το ίδρυμα ή αρμόδιους φορείς;

Φαντάζομαι πως ναι, γνώριζε. Το ΚΕΠΕΠ Λεχαινών πάντα εθεωρείτο ένα δύσκολο πρόγραμμα. Δύσκολο το αντικείμενο: οι πιο βαριές περιπτώσεις αναπηρίας σε παιδιά, δύσκολο το περιβάλλον: μικρό χωριό, κλειστή κοινωνία, δεν υπήρχαν άνθρωποι που να μιλούν αγγλικά, δεν υπήρχε καλή συνεργασία με τους εργαζομένους στο κέντρο.

Ομως δεν νομίζω και δεν γνωρίζω τόσο σοβαρές καταγγελίες, όπως αυτή που δημοσιεύσατε, να έχουν φτάσει στη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. Οσο ήμουν υπεύθυνη του προγράμματος συζητούσα με τους υπεύθυνους της ΓΓΝΓ για το πρόβλημα, αλλά και τη σημασία του προγράμματος. Οταν βρέθηκα σε δίλημμα να σταματήσω ή όχι το πρόγραμμα, οι παλιές εθελόντριες μου είπαν ότι όσο δύσκολο και να είναι, είναι εξίσου σημαντικό για τα παιδιά και δεν έπρεπε να σταματήσει.

-Πιστεύετε ότι και η Ελιξ και το Ινστιντούτο Νεολαίας της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, που σε εθνικό επίπεδο διαχειρίζεται το πρόγραμμα EVS, γνώριζαν και συγκάλυπταν το θέμα για να παίρνουν τη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση;

Οχι, και το λέω με απόλυτη σιγουριά. Νομίζω ότι η Ελιξ και η ΓΓΝΓ ενημερώθηκαν πλήρως μόνο τώρα, με την έκθεση που δημοσιεύσατε. Η χρηματοδότηση δεν έμενε στη ΓΓΝΓ, αλλά την έπαιρνε η Ελιξ και έφτανε οριακά για την κάλυψη των αναγκών των εθελοντών και του προγράμματος. Μάλλον συγκάλυπταν το θέμα, όπως συγκαλύπτονται όλα τα θέματα που αφορούν δυσλειτουργίες του Δημοσίου.

Σε ένα κέντρο όπου δουλεύουν περίπου 70 άτομα, από τα οποία τα περισσότερα μπορεί και να απασχολούνταν σε αγροτικές εργασίες, και μέσω των πολιτικών ρουσφετιών βολεύτηκαν στο Δημόσιο, τα πράγματα δεν μπορούν να δουλέψουν σωστά. Πάντα στο Δημόσιο όταν τα πράγματα δεν λειτουργούν δεν το αποκαλύπτουμε, αλλά το κρύβουμε.

Προσωπικά ό,τι παράξενο είδα εκεί μέσα το έλεγα στους ίδιους και στη διοίκηση. Επρεπε να καταλάβω νωρίτερα ότι στην Ελλάδα μερικές φορές η οδός της δημόσιας έκθεσης μέσω των ΜΜΕ μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική από τη νόμιμη οδό, όπως την αναφορά στους διοικητικούς υπεύθυνους. Αλλά ποτέ δεν σκέφτηκα να σταματήσω το πρόγραμμα, γιατί η προτεραιότητά μας ήταν τα παιδιά.

«Η οργάνωση συντονισμού και η εθνική υπηρεσία ήταν συνεχώς ενήμερες για τα προβλήματα που επικρατούσαν στο ίδρυμα»

Με δεδομένες τις τρέχουσες εξελίξεις, ύστερα από τις αποκαλύψεις της «Ε» για το ΚΕΠΕΠ Λεχαινών, η εθνική υπηρεσία (Ινστιτούτο Νεολαίας) στοχεύει να πραγματοποιήσει επίσκεψη παρακολούθησης στο συγκεκριμένο φορέα μέσα στις επόμενες ημέρες.

Σε επικοινωνία της «Ε» με το Ινστιτούτο Νεολαίας, εκπρόσωπός του μάς ενημέρωσε πάντως ότι, σύμφωνα με τις εκθέσεις των εθελοντών, οι οποίες αποστέλλονται με το κλείσιμο των προγραμμάτων τους, το πρόγραμμα συνολικά αξιολογείται θετικά, ενώ η γενική αίσθηση που διαμορφώνεται είναι η ανάγκη ύπαρξης και συνέχισης συγκεκριμένου προγράμματος.

Η οργάνωση Ελιξ συμμετέχει στο Πρόγραμμα «Νέα Γενιά σε Δράση - Δράση 2/Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία - EVS» ως πιστοποιημένη από την Ευρωπαϊκή Ενωση οργάνωση αποστολής, φιλοξενίας και συντονισμού εθελοντών. Εκπρόσωπός της μίλησε στην «Ε» για το θέμα του ΚΕΠΕΠ Λεχαινών.

-Η Ελιξ υποδεχόταν τους εθελοντές για το πρόγραμμα στο ΚΕΠΕΠ Λεχαινών. Πόσα χρόνια στέλνατε εκεί εθελοντές; Σας είχαν ενημερώσει για την κατάσταση;

«Η οργάνωση συντονισμού (Ελιξ) όσο και η εθνική υπηρεσία (Ινστιτούτο Νεολαίας) ήταν συνεχώς ενήμερες για την πορεία του προγράμματος και για τα προβλήματα που επικρατούσαν στο ίδρυμα. Παρ' όλα αυτά συνεχίσαμε από κοινού να υποστηρίζουμε την παρουσία των εθελοντών στο πρόγραμμα, καθώς οι ανάγκες των περιθαλπομένων για μια καλύτερη μεταχείριση αποτελούν τον πιο σημαντικό λόγο ύπαρξης ανάλογων προγραμμάτων».

-Πώς διαχειρίζεστε το γεγονός ότι όλοι γνώριζαν και τελικά κανείς δεν κάνει τίποτε;

«Η κατάσταση λειτουργίας στο ΚΕΠΕΠ Λεχαινών είναι ένα δείγμα των δυσκολιών που επικρατούν στη χώρα μας στον τομέα της πρόνοιας και του τρόπου αντιμετώπισης των ατόμων με ειδικές ανάγκες, όχι μόνο από τους αρμόδιους φορείς, αλλά ακόμη και από τις ίδιες τις οικογένειές τους».

(της Ιωάννας Νιαώτη, για την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ)