Θάνος Μικρoύτσικος στο thebest.gr: «Zούμε μια καταστροφή» - Τι λέει για τον αδερφό του, τον Γ. Παπανδρέου και τη συνάντηση με τη Μ. Φαραντούρη

Προσπαθούσαν να συναντηθούν επί σκηνής από τη δεκαετία του ΄70 και ο στόχος επιτυγχάνεται φέτος. Ο Θάνος Μικρούτσικος και η Μαρία Φαραντούρη επιτέλους συμπράττουν επί σκηνής. Η συνάντηση είναι η αφορμή για μια ενδιαφέρουσα και χειμαρρώδη συζήτηση  με τον Πατρινό καλλιτέχνη, ο οποίος μιλά μεταξύ άλλων για τον αδερφό του Ανδρέα, το Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας, τον Δημήτρη Μητροπάνο, αλλά και τον Γιώργο Παπανδρέου…

Της Ελευθερίας Μακρυγένη

Πώς προέκυψε η συνάντηση με τη Μαρία Φαραντούρη, νομίζω την επιδιώκατε χρόνια…

«Η Μαρία Φαραντούρη είναι η Ελληνίδα  τραγουδίστρια, που παρότι έζησε και δούλεψε κυρίως στην Ελλάδα, εκπροσώπησε τη χώρα μας, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Όταν πας στο εξωτερικό το πρώτο όνομα τραγουδιστή ή τραγουδίστριας που σου λένε είναι αυτό της Μαρίας Φαραντούρη. Γιατί ναι μεν ξεκίνησε στη διάρκεια της δικτατορίας στο εξωτερικό, τραγουδώντας τραγούδια ,καθώς και τα μεγάλα έργα του Μίκη Θεοδωράκη, αλλά  μετά το τέλος της, συνέχισε μια λαμπρότατη καριέρα στο εξωτερικό είτε μόνη της, είτε συνεργαζόμενη με μεγάλες ορχήστρες, στα καλύτερα θέατρα, σε Ευρώπη και Αμερική. Επίσης  συνεργάστηκε με πάρα πολύ σπουδαίους μουσικούς ,σε πάρα πολλούς χώρους και κλασικούς και της τζαζ και του τραγουδιού.

Συνεπώς για όλους τους συνθέτες είναι πάντοτε επιθυμητό να θέλουν να δουλέψουν με μια τέτοια τραγουδίστρια. Το δεύτερο χαρακτηριστικό  της Μαρίας είναι ότι έχει κάνει φοβερά πράγματα, γιατί μετά τον Θεοδωράκη, όπως όλοι ξέρουμε, έγινε από τα τέλη της δεκαετίας του ΄70, η βασική ερμηνεύτρια  του Χατζηδάκη (Θεοδωράκης – Χατζηδάκις,  οι δυο κολώνες  της νεοελληνικής μουσικής), αλλά τραγούδησε και πολύ σπουδαίους ξένους συνθέτες.

Τώρα σε ότι με αφορά υπάρχει μια προϊστορία. Λίγο πριν τη δικτατορία, όταν όλοι είμαστε πιτσιρικάδες, προ των 20 χρόνων, είχαμε βρεθεί στη σκηνή, συγκεκριμένα δύο μέρες πριν τη δικτατορία, 19 Απριλίου 1967, τραγουδώντας η Μαρία τα Νέγρικα του Μάνου Λοΐζου, ενώ στο πιάνο καθόμουν εγώ και κιθάρα έπαιζε ο Διονύσης Σαββόπουλος.

Τη θυμάμαι αυτή τη στιγμή με πολύ συγκινητικό τρόπο. Βεβαίως ήταν μια έμμεση συνεργασία. Από τα τέλη της  δεκαετίας του ΄70 όποτε βρισκόμαστε, επειδή και η ίδια εκτιμούσε πολύ τη δουλειά μου, όλο λέγαμε ότι πρέπει να βρούμε ένα τρόπο να συνεργαστούμε, αλλά, οι πορείες των δυο μας ναι μεν ήταν παράλληλες , αλλά δεν τμήθηκαν ποτέ γιατί υπήρχε πάρα πολλή δουλειά και δε βρίσκαμε τον χρόνο να κάνουμε κάτι κοινό.

Τα τελευταία  3 – 4 χρόνια η Μαρία έβαλε πολλά τραγούδια μου στο ρεπερτόριό της και συναντηθήκαμε και είπαμε ότι εν πάση περιπτώσει δεν μπορεί να τελειώσει το πράγμα χωρίς να έχουμε μια συνεργασία και έτσι φέτος είπαμε επί της ουσίας να ξεκινήσουμε, με την έννοια ότι αν τα πράγματα πάνε καλά από καλλιτεχνική άποψη, να συνεχίσουμε και παραπέρα. Έτσι γίνεται η συναυλία στο Αρχαίο Ωδείο της Πάτρας».

Πώς καταφέρνετε να παντρεύετε διαφορετικά είδη μουσικής; Είστε ένας συνθέτης με πολύ μεγάλο και ποικίλο έργο που συνδυάζει τη μουσική π.χ. από την Ρόζα, με μια κλασική σύνθεση.

«Χωρίς  να σημαίνει τίποτα αξιολογικά και το τονίζω, για να μην πιστέψει κάποιος ότι την ψώνισα, αλλά σπάνια θα δεις συνθέτες, όχι στην Ελλάδα, σε ολόκληρο τον κόσμο και όχι μόνο τώρα αλλά και πιο παλιά, να εργάζονται σε όλο σχεδόν το φάσμα της μουσικής. Περισσότερο οι συνθέτες επικεντρώνονται σε ένα είδος. Τώρα γιατί συνέβη με μένα αυτό. Ξέρεις πριν από 20 – 25  χρόνια ήμουν σε βαθιά σκέψη ως προς αυτό, γιατί φοβόμουν μήπως αυτή μου η διάθεση προέρχεται από το γεγονός ότι ήθελα να αποδείξω ότι μπορώ να τα κάνω όλα.

Αλλά επειδή είμαι πολύ ψύχραιμος άνθρωπος και έντιμος με τον εαυτό μου, κάθισα και το έψαξα πάρα πολύ. Δεν είναι αυτό. Πρέπει να πάμε πίσω στην Πάτρα στα παιδικά και προεφηβικά μου χρόνια, για να σου πω. Όταν ξεκίνησα μουσική στα τέσσερα ,κυρίως μελετούσα και μάθαινα τη λεγόμενη κλασσική μουσική. Με ένα περίεργο τρόπο και επειδή το  σπίτι μας στην Πάτρα (Κορίνθου και Αράτου) ήταν ένα σπίτι πολύ ανοιχτό, οι γονείς μου δηλαδή σχεδόν μέρα παρά μέρα είχανε βεγγέρες, άκουγα πάρα πολύ τραγούδι. Από χορευτικό  τραγούδι, το αμερικάνικο rock and roll, που οι πολύ παλιότεροι θυμούνται ότι το ακούγανε στη δεκαετία του ΄50 από κάτι ραδιοφωνικούς σταθμούς που είχαν τα αεροπλανοφόρα των Αμερικάνων που ελλιμενίζοντο στο λιμάνι ή Ιταλικά τραγούδια, από τους ιταλικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς ,που τους έπιαναν τα νησιά του Ιονίου αλλά και η Πάτρα, ενώ, απέναντι από το σπίτι ήταν ένα ΚΤΕΛ και κάθε μεσημέρι μου «έσπαζε «το κεφάλι ένα λαϊκό τραγούδι, όχι πάντοτε εξαιρετικό, ακόμα και «κοινόχρηστο».

Όλα αυτά όμως και κυρίως τα τραγούδια του Χατζηδάκι και του Θεοδωράκη εντυπώνονταν και τις καλύτερες εκδοχές από αυτές , αμέσως καθόμουν στο πιάνο και τις έπαιζα, σα να είχαν καταγραφεί σε μια αόρατη παρτιτούρα. Έτσι στα  14 και 15 εκτός από την κλασική μουσική, που πραγματικά ήταν μια «κολώνα» μέσα μου άρχισε να μπαίνει και το τραγούδι.

Αν τώρα  προχωρήσουμε λίγο παραπέρα και πάμε  στα  πρώτα χρόνια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών , οπότε άρχισα να κάνω σοβαρές σπουδές σύνθεσης, εκεί γνώρισα τη μουσική και του 20^ου αιώνα . Την αγάπησα πάρα πολύ γιατί ένας μαθηματικός βλέποντας τις καινούργιες δομές επηρεάζεται πάρα πολύ και έτσι βγαίνοντας πια σαν επαγγελματίας συνθέτης μετά τα 20 μου , περιείχα και την κλασική μουσική και το τραγούδι και την πειραματική μουσική. Αλλά αυτό δεν αποδεικνύει ότι μπορούσα να κάνω  καλό τραγούδι, καλή κλασσική μουσική, καλή πειραματική μουσική.

Μια και μιλάμε γι’αυτό που με αφορά πάρα πολύ και σε ευχαριστώ που με έκανες να μιλήσω για το συγκεκριμένο,  να σου πω κάτι με απόλυτη σιγουριά . Δεν είναι ποιο είναι το αποτέλεσμα, όσο ότι η πρόθεση και ο τρόπος που κάνω αυτές τις διαφορετικές μουσικές , εμένα με απογειώνει. Δηλαδή, μπορεί με τη Ρόζα  ή με τα τραγούδια του Καββαδία ή την Πιρόγα π.χ., πραγματικά όταν τα έγραφα να αισθάνθηκα πολύ συγκίνηση και ταυτόχρονα όταν τα παίζω τώρα στις συναυλίες να βλέπω την αποδοχή από τον κόσμο και επίσης να συγκινούμαι, από την άλλη μεριά , όταν γράφω ένα έργο κλασσικής μουσικής και το παρακολουθώ σε μια αίθουσα συναυλιών, επίσης απογειώνομαι και συγκινούμαι.

Μπορεί να είναι διαφορετικά πράγματα και να χρειάζονται διαφορετικές γνώσεις, αλλά εγώ είμαι έντιμος απέναντι και στο ένα και στο άλλο. Αυτό μπορώ να το υπογράψω».

Μιας και μιλήσαμε για τη Ρόζα μιλήστε μας και για τον Δ. Μητροπάνο που έφυγε πρόσφατα από κοντά μας

«Με τον Δημήτρη μέσα από αυτή τη δουλειά και από εκεί και πέρα γίναμε πάρα πολύ φίλοι. Μπορώ να πω δυο χαρακτηριστικά με απόλυτη ειλικρίνεια. Και αν δεν είχε φύγει πάλι τα ίδια πράγματα θα σου έλεγα. Ο Δημήτρης ήταν ένας πολύ απλός και σεμνός άνθρωπος και το κύριο χαρακτηριστικό του ήταν  - και αυτό εξηγεί ίσως  τη φοβερή αγάπη και τη συγκίνηση του κόσμου όταν έφυγε -   ότι έμοιαζε σαν να μην τον αφορούσε η φήμη και η  δόξα, που είχε περάσει από αυτόν. Σαν να αφορούσε έναν  άλλο άνθρωπο. Σα να είχε σκύψει για να μην τον ακουμπήσει αυτό. Και όταν σου έδινε το χέρι του για να σε χαιρετήσει, είχες την εντύπωση ότι ανοίγει μια πολύ μεγάλη αγκαλιά.

Ήταν ένας αγαπητός άνθρωπος, λιγομίλητος, σεμνός, δεν ανοιγόταν πολύ, δεν έλεγε ποτέ πράγματα για τον εαυτό του. Από κει και πέρα πραγματικά, μετά τον θάνατο του Μπιθικώτση και του  Καζαντζίδη, στον τομέα αυτό που λένε ελληνικό λαϊκό τραγούδι,  ήταν η σημαντικότερη φωνή. Σου έδινε την αίσθηση ότι όποιο τραγούδι και να έλεγε, ακόμα και κακό τραγούδι αν τραγουδούσε,  ότι κάτι κουβαλούσε αυτός ο άνθρωπος.

Άφησε  το ίχνος του ανεξίτηλο και δυστυχώς και νωρίς έφυγε και άδικα».

Η συναυλία σας στις 18 Ιουνίου δίνεται στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας, του οποίου είστε ο εμπνευστής και διοργανωτής. Πώς βλέπετε την πορεία του διαχρονικά από την αποχώρησή σας και μετά;

«Τώρα κατ’ όνομα είναι Διεθνές Φεστιβάλ, είναι δεδομένο. Τα χαρακτηριστικά του φεστιβάλ, δεν το λέω επειδή ήμουν εγώ στο τιμόνι τότε, άλλωστε εγώ δεν ήμουν μόνος μου στο τιμόνι. Στο΄χω ξαναπεί και το έχω πει και στην Πάτρα πολλές φορές, σε ανύποπτο χρόνο, το φεστιβάλ ναι μεν το εμπνεύστηκα εγώ, αλλά δεν θα γινόταν και δεν θα πετύχαινε εκείνα τα πέντε χρόνια, αν δεν υπήρχε η συνολική ομοψυχία των Πατρινών και τουλάχιστον χιλίων ανθρώπων, που επί της ουσίας αποτελούν τη «φωνή» της Πάτρας.Διανουούμενοι, ποιητές,  ζωγράφοι, μουσικοί, καθηγητές στο Πανεπιστήμιο, άνθρωποι που ασχολούνται με τα γράμματα και τις τέχνες. Αυτό ήταν το δικό μας φεστιβάλ. Δηλαδή ένα πράγμα που μπορεί να το εμπνεύστηκα εγώ, να το καθοδήγησα εγώ, αλλά είχε την απόλυτη συμπαράσταση όλων αυτών των ανθρώπων. Το πονάγανε όλοι, δουλεύανε όλοι γι’ αυτό και έτσι εκείνα τα πέντε χρόνια , δεν ήταν απλά το καλύτερο φεστιβάλ στην Ελλάδα, αλλά σύμφωνα και με ότι γράψανε τα τότε ξένα έντυπα του εξωτερικού, ήταν ένα από τα δακτυλοδεικτούμενα με τη θετική έννοια, φεστιβάλ στην Ευρώπη.

Ακολούθησε η πορεία όπως την ξέρετε, στη δεκαετία του ΄90, μια καθοδική πορεία, που ακόμα διατηρούσε κάποια χαρακτηριστικά , αλλά ήταν φανερό ότι δεν τα ανανεώνει, για να περάσουμε μετά το 2000, να είναι ένα τυπικό φεστιβάλ καλών γεγονότων θα έλεγα, αλλά καμία σχέση ούτε με το πρόσημο διεθνές. Φεστιβάλ σημαίνει να κάνει δικές του παραγωγές, να μετακαλεί σημαντικά πρόσωπα, να παίζει σε πάρα πολλούς  χώρους, να αλλάζει μορφή η πόλη εκείνο το διάστημα.

Τώρα βέβαια έχουμε μια κρίση και δεν θα μπορούσε να συμβαίνει κάτι τέτοιο, αλλά και πριν την κρίση είχε χάσει αυτά τα χαρακτηριστικά».