92 χρόνια Πάνθεον: Πέρασε βομβαρδισμούς, φιλοξένησε σταρ και πρόβαλλε πρώτο ταινία του ομιλούντος κινηματογράφου- Η κρίση μετά τα Ster και το σήμερα

Έναν αιώνα ζωής κοντεύει να συμπληρώσει το κινηματοθέατρο Πάνθεον στην οδό Δημητρίου Γούναρη (παλαιότερα Καλαβρύτων) και Κανακάρη στην Πάτρα καθώς η έναρξη λειτουργίας του χρονολογείται από το μακρινό 1923, εποχή που ακόμα ο κινηματογράφος ήταν βωβός.

Το Πάνθεον όπως αναφέρεται στο σάιτ του στο ιντερνετ, είναι το παλαιότερο σε λειτουργία κινηματοθέατρο της Πάτρας.

Στο οικόπεδο όπου βρίσκεται σήμερα το Πάνθεον, είχε κατασκευαστεί και λειτούργησε μέχρι το 1910 το ανοιχτό θέατρο Παράδεισος ενώ τον Αύγουστο του 1923 δημιουργήθηκε απέναντι από το τότε κτίριο της Εθνικής τραπέζης, το Πάνθεον το οποίο αρχικά λειτουργούσε στην ταράτσα του κτιρίου και ήταν θερινό ενώ από το 1924 ξεκίνησε και η χειμερινή αίθουσα.

Στα πρώτα γενέθλια του, στις 25 Αυγούστου του 1924 είχε προβληθεί η ταινία «Μέσα στη θύελλα» με πρωταγωνίστρια την παλιά θρυλική ηθοποιό Λίλιαν Γκις ενώ ένα χρόνο αργότερα το 1925 οι Πατρινοί σινεφίλ είχαν την ευκαιρία να δουν στο Πάνθεον ταινία του Ζορζ Μπατάιγ αλλά και τον «Σαρλό στο ενεχυροδανειστήριο» με τον Τσάρλι Τσάπλιν.

Το Πάνθεον ήταν το 3^ο κατά σειρά σινεμά που κατασκευάστηκε στην Πάτρα μετά το Ιντεάλ το 1914 και το υπέροχο θερινό σινεμά Ζενίθ στα Ψηλαλώνια που "χάθηκε" στα τέλη της δεκαετία του '80. Την διεύθυνση και διαχείριση τους, είχε αναλάβει ο Παντελής Κουβέλης, ο οποίος έφυγε από τη ζωή με τραγικό τρόπο τον Σεπτέμβριο του 1955 στα 72 του χρόνια.

Σύμφωνα με πολύτιμα στοιχεία που παραθέτει ο Πατρινός δημοσιογράφος Γιάννης Μουγγολιάς στο εξαιρετικό βιβλίο του «100 Χρόνια κινηματογράφος στην Πάτρα», το Πάνθεον έχει να επιδείξει στην μακρά ιστορία του πολλές πρωτιές.

Για παράδειγμα την Δευτέρα του Πάσχα 21 Απριλίου του 1930, ήταν αυτό που έπαιξε στην περιοχή της Πάτρας για πρώτη φορά ταινία του ομιλούντος πλέον κινηματογράφου. Είχε προβληθεί ο «Τρελός τραγουδιστής» με τον Αλ Τζόνσον με το εισιτήριο να κοστίζει τότε 25 δραχμές. Φιλοπρόοδο και πρωτοπόρο το Πάνθεον, από το ξεκίνημα του, συνδύαζε την λειτουργία του τόσο ως κινηματογράφος όσο και ως θίασος, όπως ανέφερε στο thebest.gr o Χαράλαμπος Κρητικός του Θόδωρου που συνεχίζει πλέον ως νεότερη γενιά την μακρά ιστορία και διαδρομή της μεγαλοπρεπούς αυτής αίθουσας.

«Είχε ξεκινήσει απ’ όσο γνωρίζω σαν θέατρο και αμέσως μετά λειτούργησε και ως κινηματογράφος. Μετά κατέβηκε από την ταράτσα, υπέστη μεγάλες ζημιές στη διάρκεια των βομβαρδισμών από τους Ιταλούς το 1940, ξαναφτιάχτηκε και ήταν στη μεγάλη ακμή του το ’60. Όλα αυτά τα χρόνια έχουν περάσει τα περισσότερα από τα μεγάλα ονόματα του ελληνικού θεάτρου, από τον Δημήτρη Χορν και την Αλίκη Βουγιουκλάκη μέχρι τον Θανάση Βέγγο, τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, τον Θύμιο Καρακατσάνη, τον Άγγελο Αντωνόπουλο, την Μάρθα Καραγιάννη, τον Γιώργο Κωνσταντίνου, τον Γρηγόρη Βαλτινό, τον Δάνη Κατρανίδη, κ.α. Ήταν οι χρυσές εποχές του Πάνθεον», ανέφερε στο thebest.gr ο κ. Κρητικός προσθέτοντας πως σήμερα το Πάνθεον εξακολουθεί να φιλοξενεί περιοδικά επιλεγμένους θιάσους και παραστάσεις από την Πάτρα.

Ωστόσο έχει πάψει να λειτουργεί ως κινηματογραφική αίθουσα παρότι η μεγάλη κεντρική αίθουσα που ανακατασκευάστηκε το 2002 και είχε ενταχθεί τότε στον όμιλο της Village, απέκτησε δύο χρόνια αργότερα και ένα «αδελφάκι», μία δεύτερη ολοκαίνουργια αίθουσα με αναπαυτικά καθίσματα χωρητικότητας περίπου 250 θέσεων.

«Δεν υπάρχει πλέον η ίδια ζωντάνια και ενδιαφέρον για το σινεμά. Πολλοί λένε θα πάω στα Ster και κάτι θα βρω να δω. Έχει αλλάξει πιστεύω η νοοτροπία, δεν ισχύει αυτό που γινόταν παλιότερα που επέλεγες να πας συγκεκριμένη ώρα στην τάδε αίθουσα που έπαιζε μία ταινία που ήθελες να δεις», ανέφερε ο κ. Κρητικός στο thebest.gr.

Το Πάνθεον λοιπόν ξεκίνησε πριν από 90 και πλέον χρόνια πραγματοποιώντας χωριστές προβολές στην ταράτσα και στην κάτω κλειστή αίθουσα. Ένα χρόνο μετά τους βομβαρδισμούς από τα Ιταλικά αεροσκάφη, στις 21 Αυγούστου του ’41 το Πάνθεον επισκευασμένο και «θεραπευμένο» από τον θλιβερό τραυματισμό του, άνοιξε και πάλι τις πύλες του στο μουδιασμένο και πεινασμένο λόγω της Κατοχής κοινό της Πάτρας. Ανάμεσα στις ταινίες που παίζονταν τότε κυριαρχούσαν και τα γερμανικά επίκαιρα προπαγάνδας από τις στρατιωτικές νίκες της Βέρμαχτ.

Μεταπολεμικά θα ανακατασκευαστεί το ισόγειο και θα εμφανιστεί το Ρεξ - Rex, στις 28 Οκτωβρίου του 1948, εκεί που σήμερα λειτουργεί το σούπερ μάρκετ Κρόνος. Το Ρεξ στην γωνία του Πάνθεον στην Κανακάρη ήταν κι αυτό που πρόβαλλε πρώτο ταινία σινεμασκόπ με ταυτόχρονη χρήση στερεοφωνικού ήχου 4 μαγνητικών εγγραφών στις αρχές του '50.

Χρονιά σταθμός για το Πάνθεον θα αποτελέσει το 1961 καθώς η γνωστή ταράτσα καταργείται και γεννιέται το μεγαλόπρεπο νέο Πάνθεον, μία αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, υπό την επίβλεψη του πολιτικού μηχανικού και τέως Δημάρχου Πατρέων Θεόδωρου Άννινου. Ήταν καιρός όπως γράφει το βιβλίο του Γ. Μουγγολιά, να αποκτήσει η Πάτρα ένα ευρύχωρο θέατρο, μία θεατρική σάλα που από πλευράς χωρητικότητας (χωρούσε κοντά 1000 θεατές) και διακόσμησης θα μπορούσε να ανταγωνιστεί τις αίθουσες της Αθήνας. Αυτή ήταν η σκέψη και φιλοδοξία του αείμνηστου επιχειρηματία Χαράλαμπου Π. Κρητικού και των συνεργατών του Ανδρέα και Νίκου Καρπάνου.

Στις 20 Ιανουαρίου του ’61 όλα ήταν έτοιμα ενώ παράλληλα ήδη είχε δημιουργηθεί και η Rex Films των Καρπάνου και Κρητικού. Προνομιούχος φωτισμός από τον Ηλία Αντύπα, επένδυση μονωτική στο ταβάνι και τους τοίχους, μηχανισμοί σκηνικών και αυλαίας, σύστημα κλιματισμού, κ.α. έκαναν την συγκεκριμένη αίθουσα ξεχωριστή. Μάλιστα στα εγκαίνια της είχε έρθει πολυάριθμο καλλιτεχνικό σχήμα από την πρωτεύουσα με επικεφαλής τους ηθοποιούς Μαρίκα Κρεβατά και Γιώργο Γαβριηλίδη.

Εκτός από προβολές και θέατρο στο Πάνθεον φιλοξενούνταν και μουσικά event με ορχήστρες αλλά και χοροί καρναβαλικοί.

Δεν ήταν ωστόσο όλες οι περίοδοι ευνοικές για το Πάνθεον, όπως και για τον κινηματογράφο. Από τις αρχές του ’70 τα εισιτήρια άρχισαν να μειώνονται όπως και οι αίθουσες. Στο Πάνθεον όπως κάποιοι θυμόμαστε υπήρξε και μία βραχύβια περίοδος που προβάλλονταν φιλμ πορνό. Ωστόσο ο χαρακτήρας του ως θέατρο παρέμεινε σταθερός. Επίσης φιλοξένησε για πολλά χρόνια κατά τη δεκαετία του ’90 τις προβολές της Κινηματογραφικής Λέσχης της Πάτρας κάθε Πέμπτη βράδυ.

Το 2002 ο Θόδωρος Κρητικός γιος του Χαράλαμπου και ο Δημήτρης Καρπάνος γιος του Νίκου Καρπάνου, προέβησαν σε ανανέωση της αίθουσας με νέα αναπαυτικά μοντέρνα καθίσματα. Άλλαξε η διαρρύθμιση ενώ φτιάχτηκαν και δύο μπαρ/κυλικεία. Στα εγκαίνια είχε έρθει από την Αθήνα από την Village ο επικεφαλής Χάρης Αντωνόπουλος ενώ η 1^η ταινία στο ανανεωμένο Πάνθεον ήταν το «Πέρα από τον παράδεισο» με την Κέιτ Μπλάνσετ σε σκηνοθεσία Τομ Τίκβερ.

Θεατρικά πολλοί θυμούνται την τελευταία εμφάνιση στο Πάνθεον και στην Πάτρα της εθνικής μας σταρ Αλίκης Βουγιουκλάκη με την «Μις Πέπσι» στις αρχές Ιανουαρίου του 1993. Χαμός τότε στο Πάνθεον, ουρές από θεατές και όπως είχε θυμηθεί ο Νίκος Καρπάνος και το είχε δημοσιεύσει το 1996 όταν πέθανε η Βουγιουκλάκη, η εφημερίδα Πελοπόννησος, είχε πάει μία κοπέλα που ήταν έγκυος και είχε παρακαλέσει τον Νίκο Καρπάνο να την βοηθήσει να μπει μέσα στο θέατρο. «Που πας της είχε πει, είναι αδύνατο να μπεις μέσα, είναι γεμάτο» και τότε η κοπέλα του απήντησε, «αφήστε με μόνο δύο λεπτά να δω της Αλίκη Βουγιουκλάκη και μετά θα φύγω για να πάω να γεννήσω στην κλινική!».

Το Πάνθεον είχε φιλοξενήσει και την τελευταία εμφάνιση στην Πάτρα του Δημήτρη Παπαμιχαήλ (μαζί του έπαιζε και η Νάντια Μουρούζη). Σχετικά καταβεβλημένος τότε ο Παπαμιχαήλ αλλά εξαιρετικός στη σκηνή, είχε τότε πρόβλημα να ανέβει τα σκαλιά του Πάνθεον.

Επίσης πολλές συζητήσεις είχε προκαλέσει η τολμηρή παράσταση «Χαμάμ Γυναικών» όπου πρωταγωνιστούσε και η δημοφιλής Μάρθα Καραγιάννη και είχε παιχθεί την δεκαετία του ’90 στο Πάνθεον.

Τέλος να αναφέρουμε πως στον κινηματογράφο Πάνθεον είχε προβληθεί και το θρυλικό φιλμ του βωβού, σε σκηνοθεσία του Φριτζ Λανγκ «Μετρόπολις» και πως στο ευρύτερο τετράγωνο του Πάνθεον κάποια περίοδο λειτουργούσαν συνολικά 3 σινεμά (Πάνθεον, Rex και Mini Rex όπου πολλοί θυμούνται να παίζονται από την «Ντόλτσε Βίτα» του Φελίνι με την Αννίτα Έκμπεργκ που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή στα 80 της χρόνια μέχρι τον «Άνθρωπο με το γαρύφαλο» αλλά και την δημοφιλή την δεκαετία του ’80 «Ρόδα τσάντα και κοπάνα»).

Το Πάνθεον φιλοξένησε και φιλοξενεί και παιδικές παραστάσεις.

Τη δεκαετία του '80 ανάμεσα στα παιδικά θέατρα των Αθηνών που επισκέπτονταν τακτικά το Πάνθεον της Πάτρας ήταν η παιδική σκηνή του Σώτου Θεοδωρόπουλου από τον "Ακάδημο" που είχε παρουσιάσει την «Παραμυθούπολη» αλλά και την «Αλίκη στην χώρα των θαυμάτων» με πρωταγωνίστρια τότε το παιδί θαύμα Όλγα Σπανού. Στην παράσταση αυτή είχε πάρει μέρος ως παιδάκι τότε και ο γράφων.

Eπιμέλεια - ΤΑΚΗΣ Γ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ