"Το μεγαλύτερο θαύμα; Ενας κόσμος δίκαιος"
Πάμε στην Πολιτεία του Βυθού; Εκεί θα συναντήσουμε τη Ρόζα και τον Γκαμπίτο, τον γάτο με το ένα μάτι. Ένας πόλεμος ετοιμάζεται. Για να σωθούν οι γλώσσες που χάνονται. Η Ρόζα είναι ένα κορίτσι που μεγαλώνει με τον πατέρα του, ο οποίος είναι ψαράς, αλλά γράφει ποιήματα. Και καλείται ν΄αποφασίσει αν θα δώσει κι αυτή τις δικές της μάχες.Το νέο βιβλίο της Μαρίας Παπαγιάννη «Παπούτσια με φτερά» σε οδηγεί στην ουτοπία μέσα από τη σκληρή πραγματικότητα, στην πληρότητα μέσα από την έλλειψη, στην αποδοχή μέσω της διαφορετικότητας.
Ποίηση, αγώνες, το κυνήγι των ονείρων, μικρά και μεγάλα θαύματα, σε αυτή την πολυεπίπεδη ιστορία, κάθε κεφάλαιο της οποίας φέρει και τους στίχους από ένα ποίημα του Σεφέρη, του Καβάφη, του Μπόρχες, του Μπρεχτ, της Δημουλά, του Καββαδία, του Σαχτούρη, του Αλκαίου και άλλων. Οι ήρωες, όπως διαβάζουμε και στο οπισθόφυλλο είναι κανονικοί άνθρωποι, οι οποίοι επιμένουν να ονειρεύονται. Μια ιστορία που δεν είναι μόνο για παιδιά. Μέσα από την απόλαυση του κειμένου, σου ανάβει αυτή τη σπίθα που καμιά φορά, την αφήνεις και κοιμάται, όσο μεγαλώνεις.
Το βιβλίο έχει μια ξεχωριστή αφιέρωση στις πρώτες σελίδες του. «Στον Θάνο που κάποτε μου χάρισε ένα ζευγάρι παπούτσια με φτερά για να πετάξω». Είναι για τον σύζυγό της, τον πατρινό μουσουργό Θάνο Μικρούτσικο, ο οποίος δεν είναι αμέτοχος σε αυτό το βιβλίο, όπως λέει η Μαρία Παπαγιάννη στο thebest.gr
Της Ελευθερίας Μακρυγένη
Η Ρόζα και όλη η ιστορία κινείται μεταξύ πραγματικού και φανταστικού .Μέσα από δίπολα αντιθέσεων όπως ρατσισμός-αποδοχή, έλλειψη-πληρότητα, φιλία-αποξένωση, σκληρή πραγματικότητα-επιμονή στο όνειρο. Πώς προέκυψε η Ρόζα και αυτή η πολυεπίπεδη αφήγηση; Ποια ήταν η κινητήρια δύναμη;
«Όλα ξεκίνησαν από την εμμονή του Θάνου για την κοινωνία την ιδανική που κατά Μάρξ ο ψαράς θα γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα ψαρεύει. Τον άκουγα να το λέει και να το ξαναλέει και σαν παραμύθι μου φαινότανε. Ύστερα σκέφτηκα ότι πράγματι θα ήταν ωραίο να μπορείς να το πεις σαν παραμύθι στα παιδιά. Εγώ που πιστεύω στα θαύματα, θα ήθελα να πιστέψω και στο πιο μεγάλο, να υπάρξει κάποτε μια Ουτοπία.
Καινούργιο ταξίδι. Και αν υπάρχει γιατί δεν τη ζούμε ποτέ; Για να μη σταματήσουμε να ονειρευόμαστε σκεφτόμουνα αλλά πολύ μετά βρήκα τον Γκαλεάνο που το είπε καλύτερα. Οι ουτοπίες μας βοηθάνε να εμβαθύνουμε.
Η χώρα της Ουτοπίας στην πορεία έγινε Πολιτεία του Βυθού. Σκεφτόμουνα ότι για να μπορέσεις να φτάσεις στη δυνατότητα να ονειρεύεσαι έναν τέτοιο δίκαιο κόσμο θα πρέπει πρώτα να εξιχνιάσεις τα σκοτάδια και τα βάθη. Τα δικά σου και του κόσμου. Και σ΄ αυτή τη χώρα θα ζουν άνθρωποι και ζώα που αγωνίζονται μαζί με αγαπημένους μου ήρωες».
O τίτλος του βιβλίου είναι.«Παπούτσια με φτερά». Η αφιέρωση λέει «στον Θάνο που κάποτε μου χάρισε ένα ζευγάρι παπούτσια με φτερά για να πετάξω». Πού πετάξατε; τα φοράτε ακόμα;
«Πέταξα και τόλμησα να στείλω μια από τις ιστορίες μου σε εκδότη. Τα συρτάρια μου είχαν γεμίσει κι ούτε μου περνούσε από το μυαλό να κάνω κάτι. Ο Θάνος με πίεσε κι έβαλα το νερό στο αυλάκι. Πέταξα όταν κράτησα τα παιδιά μου αγκαλιά, πρώτα την Αλεξάνδρα κι ύστερα τον Στέργιο.
Κι ύστερα όταν άνοιξα την πόρτα στον πρώτο τετράποδο φίλο της οικογένειας, τον Σίντο που έφερε ο Θάνος στο σπίτι. Πετάω κάθε φορά που οι μουσικές του Θάνου γλιστράνε κάτω από την πόρτα του και έρχονται να με συναντήσουν στο διπλανό γραφείο
Πετάω κάθε μέρα όταν ξέρω ότι κάθε στιγμή είναι πολύτιμη και δεν θέλω να τη σπαταλήσω. Μετά από 23 χρόνια αυτά τα παπούτσια δεν πάλιωσαν καθόλου».
H Ρόζα μπαίνει σε μια παράξενη αποστολή, που έχει να κάνει με τη διάσωση των γλωσσών που εξαφανίζονται. Εκεί ανακαλύπτει πόσο άμεσα συνδεδεμένη είναι η γλώσσα με τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τα τραγούδια, τα παραμύθια κλπ ενός λαού. Πώς βρίσκεται τη σχέση των νέων με τη γλώσσα; Επιπρόσθετα, πρόσφατα προκλήθηκε θόρυβος για τιε ώρες διδασκαλίας των αρχαίων Ελληνικών στο Γυμνάσιο
«Δεν πιστεύω ότι οι νέοι πάσχουν από λεξιπενία. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν είναι ένας δικός τους κώδικας επικοινωνίας που όπως είναι φυσικό είναι εντελώς διαφορετικός. Έχει να κάνει με τον αυθορμητισμό, την αμφισβήτηση, την ανατρεπτικότητα κι άλλες φορές με την ελαφρότητα που θέλουν να έχουν στις σχέσεις τους. Δεν βρίσκω κάτι προβληματικό σ΄ αυτό. Αντίθετα νομίζω ότι έτσι ήταν πάντα και αυτό σίγουρα δεν είναι ένα ελληνικό φαινόμενο. Βέβαια οι σημερινοί δεκαεξάρηδες δεν μιλάνε όπως μιλούσαμε εμείς στην ηλικία τους. Το δικό μας «την κάνω» μπορεί τώρα να έχει γίνει «τηγκανά» ή μπορεί κι αυτό να πάλιωσε πια. Ευτυχώς τα παιδιά έχουν φαντασία κι ανανεώνουν και τους τρόπους επικοινωνίας συμβαδίζοντας με την εποχή της παγκοσμιοποίησης. Από την άλλη αυτά τα παιδιά είναι τα ίδια που δίνουν πανελλήνιες κι ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του σχολείου. Το σίγουρο όμως είναι κατά τη γνώμη μου ότι η μειωμένη διδασκαλία των Αρχαίων στο σχολείο δεν φταίει για τη σχέση των νέων με τη γλώσσα. Κανείς δεν έμαθε αρχαία στο σχολείο. Οι μαθητές βαριούνται τα αρχαία, μαθαίνουν παπαγαλία και ειλικρινά δεν ξέρω αν μένει κάτι απ΄ όλες αυτές τις σχολικές ώρες αρχαίων. Πιο χρήσιμο νομίζω θα ήταν μια συνοπτική ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας με παράλληλα κείμενα που θα φαίνεται η εξέλιξη της γλώσσας. Και σίγουρα όλα αυτά δεν πρέπει να αποστηθίζονται αλλά να εμπνέουν τα παιδιά που θέλουν να εμβαθύνουν περισσότερο. Θα προτιμούσα ένας μαθητής από το να κάνει ελάχιστους στίχους της Οδύσσειας να την διαβάσει όλη και να την απολαύσει σε μετάφραση».
Αν αντιλαμβάνομαι σωστά πιστεύετε στα θαύματα. Έχουν συμβεί θαύματα στη ζωή σας; Μπορείτε να αναφέρετε κάποιο; Ποιο θαύμα θέλετε να συμβεί τώρα σε γενικό επίπεδο;
«Πιστεύω στις πολύτιμες στιγμές της κάθε μέρας κι έτσι πολλές φορές η ιστορία που με κερνάει ένας φίλος, ένα χαμόγελο, μια αγκαλιά μοιάζει με μικρό θαύμα αφού καταφέρνει να ανατρέψει τα πάντα. Τα περισσότερα θαύματα βέβαια συνέβαιναν όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά και με βοηθούσαν να βλέπω όσα μου έκρυβαν τα τρεξίματα και τα προβλήματα. Το μεγάλο θαύμα; Ένας κόσμος δίκαιος όπου τα παιδιά όλα θα μεγαλώνουν χωρίς το φόβο του πολέμου χωρίς να ντρέπονται που οι γονείς τους δεν δουλεύουν. Ή καλύτερα θα απαντήσω μ΄ ένα κομμάτι από το «Είχε απ΄ όλα και είχε πολλά» το παραμύθι που κάναμε με την Έφη Λαδά: Με τόσα θαύματα ποιος ξέρει, σκέφτηκαν τα παιδιά, μπορεί κάποτε να ζωντανέψει η χώρα που ονειρεύτηκαν. Η χώρα που οι άνθρωποι κοιτιόντουσαν στα μάτια και μοιράζονταν σε ίσια κομμάτια το ψωμί».
Ξεκινήσατε επαγγελματικά από τον χώρο της δημοσιογραφίας. Σας λείπει; Αναπολείτε κάτι από εκείνη την περίοδο;
«Πρώτη γρήγορη απάντηση δεν μου λείπει καθόλου αλλά πέρασα ωραία εκείνα τα χρόνια. Πάνω στο παπάκι μου να τρέχω από το ένα ρεπορτάζ στο άλλο. Καθώς έκανα πολιτιστικά θέματα κάθε βράδυ ήμουνα στο θέατρο ή στον κινηματογράφο. Τα βιβλία και οι μουσικές ήταν στοίβες στο δωμάτιό μου κι όλο έτρεχα και δεν προλάβαινα».
Πώς έγινε η μετάβαση στο χώρο της συγγραφής και μάλιστα βιβλίων για παιδιά;
«Οι ιστορίες ήταν κομμάτι της ζωής μου πάντα. Έγραφα, έσκιζα, γέμιζα τετράδια αλλά δεν τολμούσα να σκεφτώ ότι θα μπορούσε κάτι απ΄ αυτά να εκδοθεί. Δεν το σκεφτόμουνα σαν επάγγελμα ήταν ο τρόπος μου να βλέπω τα πράγματα. Μέσα από ιστορίες. Τα τελευταία χρόνια απλά ονειρεύομαι ιστορίες που γίνονται βιβλία».
Ποιες είναι οι προκλήσεις- δυσκολίες της λογοτεχνίας που απευθύνεται σε παιδιά αν και με αυτό το βιβλίο σας έχω την αίσθηση ότι δεν περιορίζεστε σε αυτά..
«Δεν πιστεύω σε μια διδακτική, στοχευμένη, απλουστευτική, αθώα λογοτεχνία για παιδιά. Δεν πιστεύω ότι τα κείμενα για παιδιά είναι λιγότερο απαιτητικά από τα κείμενα που απευθύνονται σε ενήλικους αναγνώστες. Δεν πιστεύω στη λογοτεχνία που διαπαιδαγωγεί αλλά στη λογοτεχνία που προβληματίζει, που ανοίγει πόρτες και που είναι ανοιχτή σε πολλές ερμηνείες και πάνω απ΄ όλα πιστεύω στην απόλαυση της ανάγνωσης. Λατρεύω τη φαντασία των παιδιών κι αν θέλετε η ιδιαιτερότητα είναι ότι τα παιδιά ακόμα πιστεύουν στην ανδρεία, πιστεύουν σε μια καλύτερη ζωή. Όταν λοιπόν γράφω για παιδιά δεν έχω στο μυαλό μου ποτέ ότι απευθύνομαι σ΄ ένα πιο αφελές κοινό αλλά σε κάποιους που έχουν αποθέματα ηρωισμού και δικαιοσύνης».
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Πατάκη".
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr