του Ιvan Krastev (*)
του Ιvan Krastev (*)
Ηταν ένα σημείο καμπής για την Ευρώπη, αλλά η καμπή αυτή δεν ήρθε.
Παρά τους φόβους για μια επέλαση των δεξιών λαϊκιστών, οι περισσότεροι ψηφοφόροι στις ευρωπαϊκές χώρες ψήφισαν φιλοευρωπαϊκά και συστημικά κόμματα. Ο κεντροδεξιός και ο κεντροαριστερός συνασπισμός έχασαν την πλειοψηφία τους, αλλά θα συνεχίσουν να κυριαρχούν στο σώμα. Το κέντρο προς το παρόν αντέχει.
Η εθνικιστική και αντιευρωπαϊκή άκρα Δεξιά όμως, που περιλαμβάνει τον Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν και τη Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, και υποστηρίχθηκε από τον Στίβεν Μπάνον, κέρδισε έδαφος. Τα κόμματα αυτά, μαζί με άλλους ευρωσκεπτικιστές, θα ελέγχουν το ένα τέταρτο του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου όταν συνέλθει για πρώτη φορά το σώμα τον Ιούλιο. Η άκρα Δεξιά μπορεί να μην είναι κυρίαρχη, αλλά δεν θα εξαφανιστεί σύντομα. Από τα πέντε πολιτικά κόμματα με τη μεγαλύτερη δύναμη στο νέο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, τα τέσσερα είναι αντιευρωπαϊκά.
Μέχρι πρόσφατα, πολλοί πολιτικοί και αναλυτές θεωρούσαν την άκρα Δεξιά ένα κίνημα διαμαρτυρίας: οι ψηφοφόροι ήθελαν να στείλουν ένα μήνυμα, όχι να δώσουν την εξουσία σε αυτούς τους ανθρώπους. Τα κόμματα αυτά δεν αντιμετωπίζονταν ως σοβαροί πολιτικοί παράγοντες. Απλώς έπαιζαν πολιτική.
Τώρα, όλοι παραδέχονται ότι η λαϊκιστική άκρα Δεξιά αποτελεί ένα μόνιμο στοιχείο της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Ο Σαλβίνι ανακηρύχθηκε (ή αυτοανακηρύχθηκε) ηγέτης αυτού του κινήματος. Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας συναντήθηκε με άλλους εθνικιστές στην Ευρώπη και οργάνωσε μια μεγάλη διαδήλωση στο Μιλάνο με στόχο να ενώσει αυτά τα κόμματα. Το όνειρό του είναι να συγκροτήσει μια πολιτική ομάδα που θα μπορεί να διαμορφώνει τη νομοθετική ατζέντα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Το πιθανότερο είναι να αποτύχει: οι εθνικιστές δεν διακρίνονται από πνεύμα συνεργασίας και συμβιβασμού και οι διαφορές τους είναι μεγάλες, κυρίως σε ό,τι αφορά τη Ρωσία. Ακόμη κι έτσι, όμως, είναι μια αξιοσημείωτη δύναμη.
Κανένα από τα κόμματα αυτά δεν υποστηρίζει πλέον την έξοδο από την ΕΕ ή την ευρωζώνη. Όλα θέλουν να την αλλάξουν από μέσα. Αν η εθνικιστική Δεξιά μπορεί να κινητοποιεί το ένα τρίτο του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά, εμποδίζοντας για παράδειγμα την τιμωρία μιας χώρας που παραβιάζει το κράτος δικαίου. Πέρυσι, το κοινοβούλιο απηύθυνε μια τέτοια προειδοποίηση κατά της Ουγγαρίας. Θα μπορεί να γίνει το ίδιο στο 2020; Δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε την ΕΕ να γίνεται μια ένωση φιλελεύθερων και αντιφιλελεύθερων δημοκρατιών.
Οι ευρωσκεπτικιστές εθνικιστές δεν είναι ευτυχώς η μόνη νέα δύναμη που αναδύεται στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι ήταν οι απροσδόκητοι νικητές αυτών των εκλογών. Μαζί κέρδισαν 60 επιπλέον έδρες και έχουν συνολικά 176. Η πολιτική τους επιρροή θα αυξηθεί. Οι Πράσινοι θα χρησιμοποιήσουν αυτή την επιρροή για να ζητήσουν να γίνει η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής πρωτεύον ζήτημα για την Ευρώπη.
Αυτοί λοιπόν είναι οι νικητές: οι φιλελεύθεροι οικολόγοι που θέλουν να προστατεύσουν τη ζωή στον πλανήτη και οι εθνικολαϊκιστές που θέλουν να προστατεύσουν τον δικό τους τρόπο ζωής. Το κοινό τους σημείο είναι η αίσθηση ότι η σημερινή πορεία των πραγμάτων δεν μπορεί να συνεχιστεί. Και οι δύο προσφέρουν αλλαγή. Και η αλλαγή είναι αυτό που ζητούσαν οι ψηφοφόροι.
Προς το παρόν, οι υποστηρικτές της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν χρειάζεται να πανικοβάλλονται. Οι εκλογές δεν επαλήθευσαν τις προβλέψεις του Μπάνον για μια επανάσταση στην κάλπη. Η εθνικιστική άκρα Δεξιά δεν πρόκειται να διαλύσει σύντομα την ΕΕ. Ενώ όμως αυτές οι εκλογές κατάφεραν να συγκρατήσουν την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού, το πραγματικό πρόβλημα δεν απομακρύνεται: η ευρωαπαισιοδοξία.
(*) Ο Ιβάν Κράστεβ είναι πρόεδρος του Center for Liberal Strategies
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr