Παρουσιάζεται στην Πάτρα το βιβλίο του Διονύση Σιμόπουλου "Από τα Ψηλαλώνια στο Φεγγάρι"

Με μία αφήγηση που σε καθηλώνει και σε ταξιδεύει, ο κορυφαίος αστροφυσικός Διονύσης Π. Σιμόπουλος που έζησε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια στην Πάτρα, απ’ όπου και πήρε το πλοίο στις αρχές του ’60 για να ταξιδέψει στις ΗΠΑ, αναμένεται να έρθει σε περίπου 2 εβδομάδες στην Αχαική πρωτεύουσα για να παρουσιάσει το βιβλίο του με πολλές αυτοβιογραφικές αναφορές, με τίτλο «Από τα Ψηλαλώνια στο Φεγγάρι» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο και ήδη συγκαταλέγεται στα ευπώλητα των τελευταίων μηνών.

Ο κ. Σιμόπουλος θα έρθει στην Πάτρα στις 14 Νοεμβρίου 2019 ενώ θα επισκεφθεί και την κοντινή Αμαλιάδα στον γειτονικό νομό Ηλείας την επόμενη μέρα, την Παρασκευή 15/11/2019 προκειμένου να μας αφηγηθεί από κοντά την πορεία μας προς τα άστρα, ενθυμούμενος παράλληλα & σταθμούς της προσωπικής του διαδρομής.

Πώς φτάσαμε τόσο μακριά στο Διάστημα; Ο διακεκριμένος αστροφυσικός και επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Διονύσης Π. Σιμόπουλος στο νέο του βιβλίο, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο (περιέχει και ασπρόμαυρο φωτογραφικό υλικό) με αφορμή τη συμπλήρωση πενήντα (50) χρόνων από την πρώτη επανδρωμένη προσεδάφιση του «Απόλλων 11» στην επιφάνεια της Σελήνης τον Ιούλιο του 1969, μας μεταφέρει Από τα Ψηλαλώνια όπου μεγάλωσε & πήγε σχολείο στο Φεγγάρι και αφηγείται την περιπέτεια της κατάκτησης του διαστήματος από τον άνθρωπο.

Στην εκδήλωση της Πάτρα που διοργανώνει το βιβλιοπωλείο «Γωνιά του Βιβλίου» της οικογένειας Παπαχρίστου στις 7 το απόγευμα της Πέμπτης 14/11, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Επιμελητηρίου Αχαΐας (Μιχαλακοπούλου 58) με τον Διονύση Π. Σιμόπουλο θα συνομιλήσουν ο ακαδημαϊκός Σταμάτης Κριμιζής, ο μαθηματικός Αθανάσιος Σπέντζας (παλιός αεροσκόπος με τον συγγραφέα στην Πάτρα), ο χημικός Δημήτρης Θεοδοσόπουλος και ο γνωστός Αθηναίος δημοσιογράφος Μάκης Προβατάς.

Αποσπάσματα από το βιβλίο θα διαβάσει η Μελιώ Κατσιφάρα.

Στην εκδήλωση της Αμαλιάδας την Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2019, στις 7:30 μ.μ., στο Λαζαράκειο Δημοτικό Μέγαρο (Φιλικής Εταιρείας 6) με τον διακεκριμένο αστροφυσικό και διευθυντή του Ευγενίδειου Πλανηταρίου για πάνω από 40 χρόνια, θα συνομιλήσουν ο ακαδημαϊκός Σταμάτης Κριμιζής, ο φυσικός Ηλίας Καλογήρου, υπεύθυνος του Εργαστηριακού Κέντρου Φυσικών Επιστημών-ΕΚΦΕ Ηλείας και ο δημοσιογράφος Μάκης Προβατάς.

 Θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό και τον συγγραφέα.

Ο διεθνώς πολυβραβευμένος επιστήμονας ξεδιπλώνει στο νέο του βιβλίο με την αμεσότητα και το προσιτό συγγραφικό του ύφος τις τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις που μας οδήγησαν στο Φεγγάρι, αλλά και την κούρσα της κατάκτησης του Σύμπαντος κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Παράλληλα, εισάγει τους αναγνώστες στα χνάρια της προσωπικής του διαδρομής μέσα από γεγονότα-σταθμούς, καθοριστικά και χαρακτηριστικά της σημαντικής του πορείας. Το βιβλίο συνδυάζει με εξαιρετικό τρόπο την ιστορία της επιστήμης με την αυτοβιογραφία και το χρονικό. Η αφήγηση συνοδεύεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό που αποδίδει με γλαφυρότητα και ενάργεια την εποχή.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και ο ίδιος ο συγγραφέας, «ο εκδότης του Μεταίχμιου Νώντας Παπαγεωργίου είχε τη φαεινή ιδέα να μπλέξω στην αφήγηση του βιβλίου και τις δικές μου προσωπικές εμπειρίες από εκείνη την περίοδο, αφού την εποχή εκείνη έγραφα διάφορα σχετικά άρθρα για μια αθηναϊκή εφημερίδα. Έτσι προέκυψε ένα σύνθετο βιβλίο όπου περιγράφεται η πορεία του ανθρώπου προς τα άστρα σε συνδυασμό με ορισμένους σταθμούς της προσωπικής και επαγγελματικής μου διαδρομής από την Πάτρα στην Αμερική που συνδέονται με τα διαστημικά γεγονότα εκείνης της εποχής».

 Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε 15 κύρια κεφάλαια που περιγράφουν τις διάφορες δραστηριότητες του ανθρώπου στο Διάστημα κατά το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Η περιγραφή ξεκινάει με τις φανταστικές ιστορίες του Λουκιανού που γράφτηκαν πριν από 2.000 χρόνια, αλλά επικεντρώνεται στη σύγχρονη εποχή και στο πρόγραμμα «Απόλλων» και κυρίως στην τριετία από το 1969 έως το 1972 (είναι εντυπωσιακό ότι έκτοτε δεν υπήρξαν επανδρωμένες αποστολές στο φεγγάρι με μία νέα να ετοιμάζεται για το 2023).

Την τριετία ’69-’72 ολόκληρη η ανθρωπότητα παρακολούθησε από τις οθόνες των τηλεοράσεων μια από τις μεγαλύτερες εξερευνήσεις της ανθρώπινης ιστορίας με τις πρώτες επανδρωμένες αποστολές στην επιφάνεια της Σελήνης.

Την εποχή εκείνη με την βοήθεια εκατοντάδων χιλιάδων επιστημόνων, μηχανικών και τεχνικών, 27 συνολικά αστροναύτες περιφέρθηκαν γύρω από τον φυσικό δορυφόρο της Γης, ενώ 12 απ' αυτούς περπάτησαν και εξερεύνησαν έξι διαφορετικές περιοχές της επιφάνειας της Σελήνης. Η αρχική έξαψη των εξερευνήσεων αυτών έχει πια περάσει προ πολλού. Κι όμως, εδώ πάνω στη Γη, οι επιστήμονες συνεχίζουν να μελετούν ακόμα και σήμερα τον απέραντο θησαυρό γνώσεων που μας έφεραν οι αστροναύτες του προγράμματος Απόλλων. Έτσι μέσα σε λίγα χρόνια η επιστημονική μελέτη και το πρόγραμμα Απόλλων μετέτρεψαν τη Σελήνη από ένα άγνωστο, μακρινό ουράνιο σώμα, σ' ένα οικείο πλέον κόσμο.

Η προετοιμασία των περιεχομένων του βιβλίου ξεκίνησε από την εποχή που οι αποστολές του προγράμματος «Απόλλων» αποτελούσαν πρωτοσέλιδες ειδήσεις στις εφημερίδες ολόκληρου του κόσμου. Κι αυτό γιατί την εποχή εκείνη, στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο συγγραφέας βρισκόταν κοντά στις εγκαταστάσεις ελέγχου των επανδρωμένων αποστολών στη Σελήνη κι έτσι του δόθηκε η ευκαιρία να περιγράψει με άρθρα του σε μια αθηναϊκή εφημερίδα την προετοιμασία και τα αποτελέσματα των αποστολών αυτών.

Το περιεχόμενο του βιβλίου βασίζεται εκτενέστατα στις παλιές εκείνες ανταποκρίσεις του Διονύση Σιμόπουλου από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ και το Διαστημικό Κέντρο του Χιούστον, για Ελληνικές εφημερίδες. Ο Σιμόπουλος όσο και αν ακούγεται παράξενο, ήταν τότε ο μόνος διαπιστευμένος Έλληνας ανταποκριτής που μετέφερε όλο το σημαντικό ρεπορτάζ της επιτυχημένης Αμερικανικής αποστολής στο Φεγγάρι τον Ιούλιο του 1969.

Στα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου συνεχίζεται η περιγραφή των Διαστημικών Αποστολών από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, στη διάρκεια δηλαδή της χρονικής περιόδου που ο συγγραφέας είχε τη διεύθυνση του Ευγενιδείου Πλανηταρίου και μέχρι τις μέρες μας, καθώς ο Άνθρωπος ετοιμάζεται να επιστρέψει, για πάντα πλέον, στον φυσικό μας δορυφόρο κι ακόμα πιο πέρα.

Η περιγραφή αυτή περιλαμβάνει, σύντομα αλλά περιεκτικά, τις δραστηριότητες των Διαστημικών Λεωφορείων τα τελευταία 30 χρόνια, την εκπαίδευση και τις συνθήκες διαβίωσης των αστροναυτών στο Διάστημα, την εμφάνιση και την εξέλιξη των Διαστημικών Σταθμών (Σαλυούτ, Σκάυλαμπ, Μιρ και Διεθνής Διαστημικός Σταθμός), την προσφορά των απογόνων του Σπούτνικ για την καλυτέρευση της ζωής πάνω στη Γη, τις ανακαλύψεις των τροχιακών μας αστεροσκοπείων για το Σύμπαν και τις περιπέτειες των «πρεσβευτών του ανθρώπου» στους πλανήτες και στους δορυφόρους του Ηλιακού μας Συστήματος.

Στα τέλη του ’68 από το Ελληνικό Προξενείο της Νέας Ορλεάνης με ειδοποίησαν, αναφέρει ο ίδιος, ότι μία εφημερίδα στην Αθήνα ζητούσε κάποιον σαν κι εμένα να καλύπτει δημοσιογραφικά τις διαστημικές αποστολές, και όπως ήταν φυσικό δέχτηκα αμέσως, με μόνη αμοιβή τα έξοδά μου και την αεροπορική αποστολή της εφημερίδας, που έφτανε σε δύο ημέρες από την έκδοσή της. Στις δύο πρώτες αποστολές (Apollo 9 και 10) που κάλυψα δημοσιογραφικά περιοριζόμουν για οικονομία στο να επισκεφτώ το Διαστημικό Κέντρο του Χιούστον και να στέλνω τις ανταποκρίσεις μου στην Αθήνα από εκεί. Τη νέα εκτόξευση του Apollo 11 από το Ακρωτήριο Κένεντι δεν ήμουν διατεθειμένος να τη χάσω.

Στο Διαστημικό Κέντρο Κένεντι έφτασα την παραμονή της εκτόξευσης και προσπάθησα, για ευνόητους λόγους, να βρω κι άλλους Έλληνες δημοσιογράφους διαπιστευμένους να παρακολουθήσουν την ιστορική αυτή εκτόξευση. Δεν βρήκα όμως κανέναν επισήμως διαπιστευμένο δημοσιογράφο από τη χώρα μας εκτός εμού!

 Μερικά αποσπάσματα από το βιβλίο σχετικά με την Πάτρα

Είναι γεγονός ότι το άρωμα της Πάτρας της δεκαετίας του 1950 αναβιώνει και πάλι στις σελίδες του νέου αυτού βιβλίου σαν ένα είδος προετοιμασίας του συγγραφέα για τα όσα θαυμαστά έζησε μια δεκαετία αργότερα. Διαβάζουμε χαρακτηριστικά στο 3ο κεφάλαιο: «Η αγάπη που έχω για το πάντρεμα Επιστήμης και Τέχνης δεν είναι κάτι το καινούργιο, αλλά ξεκίνησε εδώ και πάνω από μισόν αιώνα, ως έφηβος στην πόλη που μεγάλωσα, στην πόλη που τότε μοσχοβολούσε από τα αρώματα που ανέδιδαν απλόχερα το αγιόκλημα, οι γαζίες και το γιασεμί. Την εποχή εκείνη, στα μέσα της δεκαετίας του 1950, η πρώτη μου επαφή με το Διάστημα έγινε στην Πάτρα σ’ ένα ημιυπόγειο, στο πάνω μέρος της πλατείας Όλγας».

 «Σ’ εκείνο τον μικροσκοπικό χώρο στεγάζονταν η Αμερικανική Βιβλιοθήκη που περιλάμβανε μια αρκετά εκτεταμένη συλλογή βιβλίων και περιοδικών μεταξύ των οποίων και το περιοδικό Collier’s. Το συγκεκριμένο μάλιστα περιοδικό, που δυστυχώς χρεοκόπησε γύρω στο 1957, περιλάμβανε εξαιρετικά εκλαϊκευμένα άρθρα των τελευταίων επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων όπως επίσης και μερικά από τα καλύτερα διηγήματα των πιο γνωστών συγγραφέων της αμερικανικής λογοτεχνίας, μεταξύ των οποίων θυμάμαι ότι μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση ο Kurt Vonnegut.»

Μερικές σελίδες πιο κάτω συνεχίζει ως εξής: «Εκείνη την Πέμπτη έπρεπε να τακτοποιήσουμε ορισμένες εκκρεμότητες για μία ή δύο μεγάλες εκδηλώσεις που σχεδιάζαμε πριν από την καλοκαιρινή κατασκήνωση της 5ης Ομάδας Αεροπροσκόπων όπου ως υπαρχηγός εκτελούσα τότε χρέη αρχηγού της ομάδας. Αλλά πέρα απ’ αυτά το κύριο ενδιαφέρον μας ήταν η ταινία που είχαμε προγραμματίσει να δούμε εκείνο το βράδυ στον κινηματογράφο Ιντεάλ της Αγίου Νικολάου. Τη διαδρομή από τη λέσχη μας (στην Αθανασίου Διάκου στα Ψηλαλώνια) και μέχρι το Ιντεάλ την είχαμε κάνει κυριολεκτικά εκατοντάδες φορές...».

 «… Όπως είναι φυσικό, την εποχή εκείνη τη λέξη διαστημόπλοιο βρίσκαμε μόνο στα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας, παρόλο που ακόμα κι αυτά ήταν τότε ακριβοθώρητα. Κι όμως, λέξεις σαν κι αυτή θα γίνονταν σύντομα τίτλοι ειδήσεων στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων.

Πραγματικά, εκείνο το απόγευμα του Απρίλη καθώς φτάναμε στο νυφοπάζαρο της Αγίου Νικολάου με κατεύθυνση προς τον μόλο και τον περίφημο Φάρο του, σταθήκαμε για να χαζέψουμε, όπως πάντα, τους τίτλους των εφημερίδων που κρέμονταν έξω από τη “Γωνιά του Βιβλίου” στη Ρήγα Φεραίου. Κι εκεί οι πηχυαίοι τίτλοι τους, που εκείνη την Πέμπτη άξιζαν πράγματι το μέγεθός τους και το οκτάστηλο εύρος τους, μας πληροφορούσαν για την έναρξη μιας νέας εποχής για τον άνθρωπο: την εποχή του Διαστήματος. Και πράγματι όλες οι εφημερίδες κάλυπταν με λεπτομέρειες την πρώτη πτήση ανθρώπου στο Διάστημα που είχε συμβεί την προηγουμένη.»

 «…Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες δεν ήταν δυνατόν φυσικά να συνεχίσουμε για να δούμε την ταινία στο Ιντεάλ όπως σχεδιάζαμε, κι έτσι χωρίς δεύτερη κουβέντα επιστρέψαμε και πάλι στη λέσχη κι αρχίσαμε αμέσως να διαμορφώνουμε την πρώτη αεροδιαστημική έκθεση στην Πάτρα. Μια έκθεση που περιλάμβανε επίσης και ορισμένες πανέμορφες σπιρτο-κατασκευές που είχε δημιουργήσει ο Γιώργος, ο αγαπητός μου μέχρι και σήμερα φίλος και πρόσκοπος του “ανταγωνιστικού” μας 2ου Συστήματος Προσκόπων Πατρών, που δεν παύει ούτε στιγμή να μου υπενθυμίζει ότι εκείνες οι κατασκευές δεν του επεστράφησαν ποτέ!».

 Μερικά ακόμα αποσπάσματα από το βιβλίο

«…Στο Διαστημικό Κέντρο έφτασα την παραμονή της εκτόξευσης και προσπάθησα, για ευνόητους λόγους, να βρω κι άλλους έλληνες δημοσιογράφους διαπιστευμένους να παρακολουθήσουν την ιστορική αυτή εκτόξευση. Δυστυχώς, όμως, δεν υπήρξε κανένας άλλος επισήμως διαπιστευμένος δημοσιογράφος από τη χώρα μας!... Την επομένη, 16 Ιουλίου του 1969, στις 9:32 πρωινή τοπική ώρα, 15:32 ώρα Ελλάδας, με καθυστέρηση 724 χιλιοστών του δευτερολέπτου, ξεκίνησε για το ταξίδι του ο πανίσχυρος πύραυλος “Saturn V” με το διαστημόπλοιο “Apollo 11” στην κορυφή του. Όλοι οι παρευρισκόμενοι βρισκόμασταν για ασφάλεια σε απόσταση πέντε περίπου χιλιομέτρων. Έτσι παρόλο που βλέπαμε τις φλόγες του πυραύλου δεν ακούγαμε τίποτε! Μέχρις ότου, 14 δευτερόλεπτα σχεδόν αργότερα έφτασε και ο ήχος! Ήταν ένας απερίγραπτος ήχος, ένας ήχος που χτυπούσε κυριολεκτικά το στήθος και δεν μπορούσες να καταλάβεις εάν τον άκουγες ή τον αισθανόσουν ή και τα δύο μαζί. Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ το όλο εκείνο συναίσθημα που δεν μπορεί να αποδώσει επακριβώς οποιαδήποτε λεκτική περιγραφή…»

 «…Καθώς ολόκληρη η ανθρωπότητα παρακολουθούσε από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, ο πρώτος άνθρωπος ήταν έτοιμος να κατέβει και να περπατήσει πάνω στο παράξενο έδαφος της Σελήνης. Στο Χιούστον τα ρολόγια έδειχναν 4 λεπτά πριν από τις 10 το βράδυ της 20ής Ιουλίου 1969 και στην Αθήνα σχεδόν 5:00 το πρωί της άλλης ημέρας. Εκείνο το βράδυ, πάνω στη σκονισμένη επιφάνεια της Σελήνης, αποτυπώθηκε για πρώτη φορά ένα ανθρώπινο χνάρι που έγινε το σύμβολο ενός τεράστιου άλματος για την ανθρωπότητα…»

 «…Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε όμως ότι “το γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα” του Νηλ Άρμστρονγκ και των άλλων αστροναυτών του προγράμματος Απόλλων δεν είχε ως κύριο στόχο την αποκρυπτογράφηση των μυστικών του Σύμπαντος, αλλά ήταν το αποτέλεσμα του σκληρού και αδυσώπητου ανταγωνισμού μεταξύ της τότε Σοβιετικής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Αυτό υποστήριξε άλλωστε, αρκετά χρόνια αργότερα, και ο Frank Borman, διοικητής της διαστημικής αποστολής “Apollo 8”, λέγοντας ότι “η αντίληψη πως το Πρόγραμμα Apollo ήταν ένα μεγάλο ταξίδι εξερευνήσεων και επιστημονικών ανακαλύψεων είναι τελείως λανθασμένη, αφού ο κύριος σκοπός μας ήταν να κερδίσουμε τους Ρώσους.”

Αυτού του είδους οι απόψεις ήταν ευρέως διαδεδομένες την εποχή εκείνη και επιβεβαιώθηκαν και από την άλλη πλευρά, χρόνια αργότερα, το καλοκαίρι του 1999, από τον Sergei Khrushchev, τον γιο του Nikita Khrushchev σε μια κρουαζιέρα που συμμετείχαμε και οι δύο ως ομιλητές. Όπως μου είχε εξηγήσει τότε, με αρκετές λεπτομέρειες και λογικά επιχειρήματα ο Sergei, που ήταν τότε καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Brown, η σωτηρία του κόσμου από έναν πυρηνικό πόλεμο οφείλεται στην ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας η οποία μετέφερε τον ανταγωνισμό των δύο υπερδυνάμεων από τη Γη στο Διάστημα…».

 «… με τον ανταγωνισμό να έχει κερδηθεί από την Αμερική δεν υπήρχε λόγος για τη Σοβιετική Ένωση να συνεχίσει. Οπότε και η Αμερική χωρίς ανταγωνιστή έχασε το ενδιαφέρον της. Μην ξεχνάτε ότι στη δεκαετία του 1960 η αμερικανική κυβέρνηση διέθετε 5,7% του προϋπολογισμού της για να επιτευχθεί ο στόχος του προέδρου Τζων Κένεντυ για την ασφαλή αποστολή ενός ανθρώπου στη Σελήνη και την επιστροφή του στη Γη. Σήμερα το ποσό αυτό έχει περιοριστεί στο 0,8%...»

*Ο Διονύσης Π. Σιμόπουλος γεννήθηκε το 1943 στα Γιάννενα και μεγάλωσε στην Πάτρα. Σπούδασε Πολιτική Επικοινωνία και Αστροφυσική στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα των ΗΠΑ. Είναι επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, πολυβραβευμένος διεθνώς για τη συνεισφορά του στην αστρονομική εκπαίδευση. Το πλούσιο επιμορφωτικό του έργο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων 27 βιβλία, πάνω από 500 σενάρια επιμορφωτικών τηλεοπτικών εκπομπών και πάνω από 250 σενάρια πολυθεαμάτων πλανηταρίου.

Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του Είμαστε αστρόσκονη: Σύμπαν, μια ιστορία χωρίς τέλος και Η άνοιξη του Σύμπαντος.

Επιμέλεια: Τ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ