Το Χόλιγουντ αποχαιρετά με συγκίνηση τον σπουδαίο Αφροαμερικανό ηθοποιό Σίντνει Πουατιέ

H είδηση για το θάνατο του σπουδαίου Αφροαμερικανού ηθοποιού Sidney Poitier που είχε καταγωγή από τις Μπαχάμες, σε ηλικία 94 ετών πραγματικά λύπησε τους σινεφίλ και στην Ελλάδα. Το δυσάρεστο νέο έγινε γνωστό την Παρασκευή 7 Ιανουαρίου 2022 αργά το απόγευμα και αμέσως τα σάιτ και τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων άρχισαν να κάνουν αφιερώματα σ’ έναν από τους μεγάλους σταρ του παλιού Χόλιγουντ. Πολύ μας συγκίνησε διαβάζοντας πως ο σχεδόν αγράμματος έως τα 16 του Σίντνεϊ Πουατιέ (τότε του έμαθε να διαβάζει ένας Αμερικανοεβραίος, με τον οποίο δούλευε μαζί) πάλεψε δυνατά να ξεφύγει από τη μοίρα πολλών Αφροαμερικανών της γενιάς του και πάντα διακρινόταν πέρα από το αγέρωχο, όμορφο ανάστημα του, για την αξιοπρέπεια, την κομψότητα και τον δυναμισμό μου.

Στο αφιέρωμα της εφημερίδας Daily Mail διαβάσαμε πως ο Πουατιέ που ουσιαστικά είχε αποσυρθεί από την ενεργό δράση ως ηθοποιός ή σκηνοθέτης από τις αρχές του 2000, παρότι σεβόταν την κινηματογραφική βιομηχανία και τους συναδέλφους του, εν τούτοις είχε και ανάμικτα αισθήματα για το Χόλιγουντ και συχνά θεωρούσε πως το βραβείο Όσκαρ α’ ανδρικού ρόλου για το «Lillies of the field – Κρίνα του αγρού ή Κάτω από το Βλέμμα του Θεού» σε σκηνοθεσία Ραλφ Νέλσον που κέρδισε το 1964 γράφοντας ιστορία καθώς έγινε ο πρώτος μαύρος ηθοποιός που τιμήθηκε με Όσκαρ α' ανδρικού ρόλου, ίσως του είχε τελικά δοθεί περισσότερο στο πλαίσιο της ανήσυχης δεκαετίας του ’60 πάνω σε θέματα ελευθεριών και δικαιωμάτων των μαύρων και λιγότερο για την καθαρά καλλιτεχνική του αξία. Όπως και να έχει ο Πουατιέ απέδειξε πως το άξιζε πέρα για πέρα.

Είχε ξαναπροταθεί το 1959 για το «The Defiant Ones» όπου έπαιζε με τον Τόνι Κέρτις  σε σκηνοθεσία του Stanley Kramer ωστόσο όπως έχει γραφτεί, ήταν μάλλον άδικο πως προσπεράστηκαν από τα Όσκαρ οι ερμηνείες του σε 3 πολύ επιτυχημένες ταινίες που έμελλε να προβληθούν την περίοδο 1967 και 1968 και που έκαναν τον Πουατιέ εκείνη την χρονιά τον απόλυτο σούπερ σταρ. Ο λόγος φυσικά για το «In the Heat of the Night – Ιστορία ενός εγκλήματος» του Νόρμαν Τζούισον όπου ο Πουατιέ έκανε έναν αστυνομικό, τον κύριο Τιμπς με συμπρωταγωνιστή τον Ροντ Στάιγκερ που κέρδισε και το Όσκαρ καλύτερου α’ ανδρικού ρόλου (το φιλμ πήρε και το Όσκαρ καλύτερης ταινίας τότε), το επίσης «εμβληματικό» και αρκετά πρωτότυπο όσον αφορά στο θέμα ενός Αφροαμερικανού, τον οποίο φέρνει για σύζυγο της μία νεαρή λευκή Αμερικανίδα, στο «Guess Who's Coming to Dinner» του Στάνλει Κρέιμερ (με συμπρωταγωνιστές τους Σπένσερ Τρέισι και Κάθριν Χέμπορν) και στο επίσης κοινωνικό φιλμ «To Sir, with Love» σε σκηνοθεσία James Clavell.

Το Αμερικανικό περιοδικό Premiere σ’ ένα τεύχος του το 2005 (Απρίλιος) είχε κάνει ένα αφιέρωμα στους 50 μεγαλύτερους σταρ του Χόλιγουντ και ο Πουατιέ είχε μία κυρίαρχη, περίοπτη θέση στη λίστα, στην 20η θέση με 1ο τον Κάρι Γκραντ. Είχε ειπωθεί πως ο Πουατιέ ήταν ένας «μαύρος Κάρι Γκραντ» ενώ ένας άλλος χαρακτηρισμός που τον ακολουθούσε ήταν ο «Μάρτιν Λούθερ Κινγκ του κινηματογράφου».

Είναι γεγονός πως άνοιξε το δρόμο για την αληθινά ισότιμη μεταχείριση των Αφροαμερικανών ηθοποιών και γενικότερα καλλιτεχνών και ακόμα και σε μεγαλύτερη ηλικία ο Πουατιέ μπορούσε να δέχεται προτάσεις για υψηλού επιπέδου φιλμ όπως τη δεκαετία του ΄90 που έπαιξε στην πρωτότυπη περιπέτεια που είχε κάνει και με τον κόσμο των κομπιούτερ, «Sneakers – Οι Αθόρυβοι» του Φιλ Άλντεν Ρόμπινσον πλάι στον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, τον Ρίβερ Φίνιξ, τον Μπεν Κίνγκσλει, κ.α. Ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ σε δήλωση του για τον Πουατιέ ανέφερε τα εξής: «Ο Σίντνει δεν ήταν απλώς ένας σπουδαίος ηθοποιός, ήταν ένας γίγαντας των πολιτικών δικαιωμάτων και ένας αφοσιωμένος ανθρωπιστής. Δημιουργήσαμε μία φιλία όταν δουλέψαμε μαζί, εκτίμησα την καλοσύνη του, την κομψότητα και την αίσθηση του χιούμορ του».

Αξίζει να αναφέρουμε πως το 2002 στην απονομή των βραβείων Όσκαρ, ο Πουατιέ και ο Ρέντφορντ έλαβαν τιμητικά Όσκαρ για το σύνολο της προσφοράς τους στην κινηματογραφική τέχνη και σε εκείνη την απονομή είχαν πάρει Όσκαρ α’ ρόλου και δύο Αφροαμερικανοί ηθοποιοί (ο δρόμος που είπαμε πως άνοιξε ο Πουατιέ) και ήσαν ο Ντενζέλ Ουάσινγκτον για την «Ημέρα εκπαίδευσης» και η Χάλε Μπέρι για το «Χορό των τεράτων».

Πολλοί καλλιτέχνες έσπευσαν με αναρτήσεις και ανακοινώσεις τους να αποχαιρετίσουν τον Πουατιέ όπως η Γούπι Γκόλντμπεργκ, ο Μόργκαν Φρίμαν, ο Ντον Τσιντλ, ο Χάρι Μπελαφόντε, ο οποίος είπε πως «για ογδόντα χρόνια ο Σίντνει κι εγώ γελάσαμε και κάναμε όσες αταξίες μπορούσαμε», ο Ντενζέλ Ουάσινγκτον, η Βαϊόλα Ντέιβις, ο Τζέφρι Ράιτ, η Οκτάβια Σπένσερ, η Όπρα Γουίνφρει, κ.α. Επίσης ο πρώην Αμερικανός Πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα έγραψε στο twitter, «μέσα από τους πρωτοποριακούς του ρόλους και το μοναδικό του ταλέντο ο Σίντνει Πουατιέ ήταν η επιτομή της αξιοπρέπειας και της χάρης». Ο Ομπάμα είχε τιμήσει τον Πουατιέ το 2009 με την ύψιστη τιμή των ΗΠΑ, το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας.

Τέλος αυτό που μας μένει είναι πως ο Πουατιέ, αυτός ο υπέροχος ηθοποιός που είχε κάνει περισσότερες από σαράντα ταινίες (είχε παίξει και στην 1η ταινία του σκηνοθέτη Σίντνει Πόλακ «The Slender Thread» το 1965 με συμπρωταγωνίστρια την Ανν Μπάνκροφτ ενώ στις επιτυχημένες ταινίες του ήταν και η «Ζούγκλα του μαυροπίνακα» του Ρίτσαρντ Μπρουκς πλάι στον Γκλεν Φορντ το 1955), κατάφερε να ανατρέψει τα δεδομένα ακόμα κι αν δεν του προσφέρθηκαν ρόλοι από το Χόλιγουντ λόγω χρώματος. Όπως έγραψαν οι New York Times στον Πουατιέ θα μπορούσε να είχε προσφερθεί ο ρόλος στο «Cool Hand Luke» που είχε παίξει ο Πολ Νιούμαν, ο ρόλος στο «Μπούλιτ» που υποδύθηκε ο Στιβ ΜακΚουίν ή ένας από τους ρόλους στο «Butch Cassidy and the Sundance kid – Οι Δύο Ληστές».

Οι σινεφίλ θα θυμόμαστε πάντα την κινηματογραφική του αύρα και μακάρι κάποιο τηλεοπτικό κανάλι να προβάλλει τις επόμενες μέρες μία από τις ταινίες του.

Κείμενο: ΤΑΚΗΣ Γ. ΜΑΡΤΑΤΟΣ