Αχαϊα: Τσιβλού, η λίμνη με το «θαμμένο χωριό» στα νερά της

Στα 25 χιλιόμετρα από την Ακράτα, ανηφορίζοντας τον επαρχιακό δρόμο Ακράτας - Ζαρούχλας βρίσκεται ένα πραγματικό θαύμα της φύσης: Η Λίμνη Τσιβλού με τα πανέμορφα νερά και την ενδιαφέρουσα ιστορία της. Πολλοί την αποκαλούν και «λίμνη της διολίσθησης ή κατολίσθησης».

   Και αυτό διότι - στις αρχές του 20ου αιώνα - δεν ήταν δυνατόν να βρει κάποιος νερά και λίμνη στη συγκεκριμένη περιοχή. Μέχρι περίπου το 1913, στο σημείο που βρισκόταν η λίμνη, έστεκε το χωριό Τσιβλός, που πλέον έχει χαθεί καθώς χάθηκε ο μεγάλος οικισμός Συλίβαινα μέσα στα καταπράσινα νερά της. Σήμερα, ο Τσιβλός με 11 κατοίκους αποτελείται από ελάχιστα σπίτια, έναν ξενώνα, 2-3 ταβέρνες και τον ιστορικό ημιυπόγειο ναό του Αγίου Αθανασίου.

    Αν μπορούσε κάποιος δύτης -λένε ότι έχουν ακούσει οι πολύ παλιοί από τους παππούδες τους- να κάνει κατάδυση, μπορεί να βρει καμπαναριά και παλιά κτίσματα στο βάθος της λίμνης.

    Η αντιδήμαρχος του Δήμου Αιγιάλειας Μαρία Σταυροπούλου λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «κάποιοι που μέσα στον χρόνο παρακολουθούσαν την εξέλιξη της λίμνης έχουν να λένε ότι "όταν κατεβαίνει η στάθμη του νερού τα σπίτια και οι σκεπές φαίνονται"». 

   Για να φτάσει κάποιος στη λίμνη Τσιβλού με το αυτοκίνητο κάνει δύο ώρες από την Αθήνα, τη βρίσκει στα 11 χιλιόμετρα πριν τη Ζαρούχλα και σε υψόμετρο 700 μέτρων.

   Θεωρείται μια από τις νεότερες ορεινές λίμνες της Ευρώπης και είναι περιτριγυρισμένη από πυκνό δάσος. Παράλληλα η λίμνη Τσιβλού έχει να αφηγηθεί μια ιστορία εξαιρετικά βίαιων γεωλογικών φαινομένων, που συνέβησαν το 1913 και το 1914 γεγονός που την καθιστά ιδανικό προορισμό ενός εναλλακτικού τουρισμού, όλες τις εποχές του χρόνου, για επισκέπτες και όχι μόνο από την Ελλάδα . Μαθαίνουμε ότι από ξένα πανεπιστήμια της Ευρώπης έρχονται για να μελετήσουν στη λίμνη Τσιβλού το σπάνιο φαινόμενο της κατολίσθησης, ή και να το συνδυάσουν με γενικότερες διακοπές στην περιοχή της ευρύτερης Αιγιαλείας.

   Με οδηγό την περιβαλλοντολόγο κυρία Ελένη Κουμούτσου, από τον Φορέα Διαχείρισης Χελμού-Βουραϊκού το ΑΠΕ-ΜΠΕ κατέγραψε με κάμερες και drone την λίμνη Τσιβλού, και ολοκληρώνει την τηλεοπτική τριλογία σε ένα αφιέρωμα για τρεις λίμνες μαζί με την τεχνητή λίμνη Δόξα και τη λίμνη Βουλιαγμένη Κορινθίας πολύ κοντά στην Αθήνα. 

   Την σκηνοθεσία υπογράφει ο δημοσιογράφος του Πρακτορείου Γιώργος Κουβαράς και τα πλάνα από το Drone ο Ανδρέας Τσακναρίδης.

   Tο χρονικό της καταστροφής της Συλίβαινας

    Η λίμνη Τσιβλού , μας λέει η κυρία Ελένη Κουμούτσου αποτελεί μέρος του εθνικού δρυμού Βοραϊκού και του παγκόσμιου Γεωπάρκου Χελμού-Βοραϊκού της UNESCO . «Δημιουργήθηκε τον Μάρτιο του 1913 όταν υλικά κατολίσθησαν και ολίσθησαν από τις ορεινές περιοχές προς τα κάτω, έχοντας στην ουσία βγάλει από το χάρτη έναν ολόκληρο οικισμό το χωριό της Συλίβαινας».

   Ας σημειωθεί ότι τις πρώτες πρωινές ώρες στις 24 Μαρτίου 1913 υπήρξαν δυνατοί υποχθόνιοι κρότοι, δονήσεις εδάφους και το μεσημέρι ξεκίνησε η κατολίσθηση της πλαγιάς προς την κοίτη του ποταμού Κράθη. Οι κάτοικοι ανησυχούν και εγκαταλείπουν την περιοχή. Δύο τρεις ώρες μετά, γίνεται η μεγάλη κατολίσθηση, τα σπίτια παρασύρονται και τα χώματα σκεπάζουν το ποτάμι . «Όλα έγιναν με μεγάλη ταχύτητα» μας λέει η Ελένη Κουμούτσου. Αλλά και το 1914 συνεχίστηκαν οι σεισμοί καθώς η περιοχή χαρακτηρίζεται από αστάθεια του εδάφους και υπήρξαν αποκολλήσεις από το βουνό Γερακάρη.

   Έντονη βιοποικιλότητα

   «Κατεβαίνοντας προς τη λίμνη από το "Μέγα Σπήλαιο", υπάρχει ένα μονοπάτι το οποίο εναλλάσσεται από δάση κεφαλληνιακής ελάτης σε πεύκα, χαλέπιο πεύκη και μαύρη πεύκη. Επίσης υπάρχουν πολλά πλατάνια. Στα διάκενα γύρω από τη λίμνη και τα πλατάνια και τις ιτιές, μπορούμε να βρούμε και διάφορα ενδημικά είδη φυτών τα οποία ο Φορέας Διαχείρισης διαχειρίζεται και προστατεύει. Σημαντικά είναι κάποια ελληνικά ενδημικά όπως είναι μία Centaurea achaia και επίσης ένα είδος της Πελοποννήσου που βρίσκεται στη λίμνη και είναι το Colchicum peloponnesiacum . Επίσης υπάρχουν πολλά αρωματικά και θεραπευτικά φυτά γύρω από τη λίμνη όπως είναι το περίφημο τσάϊ του Χελμού» εξηγεί η περιβαλλοντολόγος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

   Η περιοχή το 2015 εντάχθηκε στο Πρόγραμμα της UNESCO στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων γεγονός που δίνει μεγάλη δυναμική και στη λίμνη και στην ευρύτερη περιοχή για τοπική ανάπτυξη και ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.

   Σημαντική επίσης είναι στη λίμνη και η παρουσία της πανίδας και ορνιθοπανίδας ενώ υπάρχουν αρκετά αρπακτικά είδη πτηνών όπως τα είδη χρυσαετών, ενώ μέσα στη λίμνη υπάρχουν ψάρια του γλυκού νερού όπως ο κέφαλος αλλά και άλλα που έχουν έρθει από διάφορα πεστροφεία της περιοχής όπως είναι η πέστροφα.

   Το γεωλογικό και οικολογικό ενδιαφέρον είναι μεγάλο και ο Δήμος Αιγιαλείας προσπαθεί να το ενισχύσει αναπτύσσοντας κίνητρα για να αυξηθεί η τουριστική επισκεψιμότητα.

    «Το καλοκαίρι υπάρχει δυνατότητα εκεί, κάποιος που πραγματικά θέλει να είναι κοντά στη φύση, να αναπτύξει διάφορες δραστηριότητες, όπως είναι η κωπηλασία, βόλτες, πεζοπορία ποδηλατοδρομίες, για να χαρεί όλο αυτό το φυσικό κάλλος που πραγματικά δημιουργεί την ψυχική ηρεμία και τη γαλήνη που μας λείπει στην καθημερινότητα μας» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αντιδήμαρχος του Δήμου Αιγιάλειας Μαρία Σταυροπούλου.

   Ενίσχυση των υποδομών

   «Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να εξασφαλίσουμε την εύκολη πρόσβαση, δηλαδή ο επισκέπτης να φτάνει γρήγορα στο συγκεκριμένο σημείο χωρίς να ταλαιπωρείται, δεδομένου ότι είναι μικρή η χιλιομετρική απόσταση με βάση τα σημερινά δεδομένα, από τα μεγάλα αστικά κέντρα», τονίζει η αντιδήμαρχος και προσθέτει:

   «Ευελπιστούμε μέσω ενός προγράμματος που εξελίσσεται και είναι σε στάδιο εκτέλεσης οι δρόμοι αυτοί να πάρουν καλύτερη μορφή με την συνδρομή και της Περιφέρειας.

   Ο Φορέας Διαχείρισης από την πλευρά του και σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία, με του παραγωγούς και τους ανθρώπους που δραστηριοποιούνται γύρω από τη λίμνη το Δήμο Αιγιάλειας, το Κέντρο Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Κλειτορίας και Ακράτας οργανώνουν σημαντικές δράσεις για την ευαισθητοποίηση του κόσμου και των μαθητών. «Οι μαθητές, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ελένη Κουμούτσου είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία καθώς επισκέπτονται τη λίμνη με τους καθηγητές τους και γίνονται εκπαιδευτικά προγράμματα και εκπαιδευτικές δράσεις».

   «Βρισκόμαστε σε φάση, προσθέτει, να κάνουμε και άλλες σημάνσεις, θα βάλουμε πινακίδες κατεύθυνσης καθώς είναι η λίμνη από τους σημαντικότερους προορισμούς του Γεωπάρκου με αποτέλεσμα να τη διαχειριζόμαστε και να την αναδεικνύουμε συνεχώς. Νομίζω ότι έχουμε καταφέρει πολλά πράγματα και ο κόσμος αρχίζει να ενδιαφέρεται και να έρχεται και από μόνος του».