Μια συνεργασία του TheBest.gr και του Κέντρου «Εριφύλη» - erifyli.org
Στις 10 Οκτωβρίου του 2017 ψηφίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η δυνατότητα των ατόμων να αυτοπροσδιορίζουν το τρόπο που αποδίδεται το φύλο τους στα ονόματά τους.
Την ημέρα ψήφισης του νόμου 4491/2017 στα θεωρεία της Βουλής παρακολουθούσαν την διαδικασία μέλη της LOATKI+ κοινότητας και έζησαν λεπτό προς λεπτό την προσπάθεια κανονιστικής αποτύπωσης μιας δικαίωσης που εκκρεμούσε αιώνες.
Οι σταγόνες δακρύων συγκίνησης όσων από τα μέλη της κοινότητας παρέστησαν στην ψήφιση του νομοσχεδίου συμπύκνωναν την εκτόνωση ανυπολόγιστου πόνου αναρίθμητων ανθρώπων. Τα πρόσωπά τους είχαν αποβάλλει την φαινομενολογία της ατομικής τους υπόστασης απεικονίζοντας τον αγώνα όλων των προηγούμενων γενιών - στέκονταν ως ενσώματα τοτέμ της επίπονης διαδρομής του. Οι λυγμοί χαράς απηχούσαν την -έστω και μερική- νομοθετική λύση εξατομικευμένων τραγωδιών, που ανάγονται πίσω στο βαθύ αλλά και στο άμεσο παρελθόν. Ανέτρεχαν σε ιστορίες απείθαρχων σωμάτων Λεσβίων, Ομοφυλόφιλων, Αμφιφυλόφιλων, Τρανς, Κουήρ, Ίντερσεξ/ Μεσοφυλικών..
Η συμβολική και νομιμοποιητική δύναμη της αλλαγής του τρόπου νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου στην Ελλάδα επικύρωσε –σε κάποιο βαθμό τουλάχιστον- τα σημαντικά και αναγκαία αιτήματα της LOATKI+ κοινότητας. Αν οι ταυτότητες φύλων και οι έμφυλοι διαχωρισμοί είναι κοινωνικές κατασκευές, ο ρόλος του δικαίου στον τρόπο που "τοποθετεί" το υποκείμενο μέσα σε μια κοινωνική θέση και σχέση είναι καθοριστικός.
Όσες-οι λόγω φύλου ή σεξουαλικότητας δεν εμπίπτουν στο πρότυπο ενός σώματος που οριοθετείται ως στερεοτυπικά αρρενωπό, λευκό, ετερόφυλο παραμένουν αόρατοι/ες αποκλεισμένοι/ες από τον "πολιτισμό" και τα αναγνωρισμένα "προνόμια" του. Αν το δίκαιο είναι "η μόνη αρχή οργάνωσης του κοινωνικού βίου που μας απομένει" (Smart, C., «Feminist Jurisprudence»), αποτυγχάνει πάντως μέχρι σήμερα να πληροί τα στοιχεία της αντικειμενικότητας, της ουδετερότητας και της καθολικότητας.
Στον χώρο του δικαίου ο κόσμος της LOATKI+ κοινότητας σε μεγάλο βαθμό αποσιωπάται. Ο νόμος 4491/2017 ψηφίστηκε για να παρέμβει ακόμα και σε καθημερινά ζητήματα, όπως η παραλαβή ενός δέματος, το άνοιγμα ενός τραπεζικού λογαριασμού ή απλά η χρήση ενός εξατομικευμένου εισιτηρίου στα μέσα μαζικής μεταφοράς, η οποία μπορεί να αποτελέσει πηγή προβλημάτων αν η ταυτότητα φύλου δεν ταιριάζει με το φύλο έτσι όπως αυτό αναφέρεται στην ταυτότητα, το διαβατήριο, κ.λπ.
Δεδομένου ότι τα LOATI+ άτομα εκλαμβάνονται ως ύποπτα για χρήση πλαστών εγγράφων, εξαναγκάζονταν μέχρι την ψήφιση του νόμου να αποκαλύψουν τον αυτοπροσδιορισμό τους χωρίς να το θέλουν στην πραγματικότητα. Αυτό παραβίαζε το δικαίωμά τους στην ιδιωτική ζωή που συχνά οδηγεί σε διακρίσεις και βία. Κατά συνέπεια, πολλά τέτοια άτομα αποκλείονταν από την κοινωνία και την αγορά εργασίας.
Είναι κοινό στοιχείο τους, ότι ενώ διέθεταν πτυχία και πιστοποιητικά που αποδείκνυαν την εργασιακή τους εμπειρία, εν τούτοις τα έγγραφα αυτά αναφέρουν διαφορετικό φύλο από αυτό που αισθάνονται με αποτέλεσμα να οδηγούνται στην ανεργία.
Αν το δίκαιο είναι "η μόνη αρχή οργάνωσης του κοινωνικού βίου που μας απομένει" (1), αποτυγχάνει μέχρι σήμερα να πληροί τα στοιχεία της αντικειμενικότητας, της ουδετερότητας και της καθολικότητας.
Μερικές κρίσιμες νομοθετικές προκλήσεις για το επόμενο διάστημα συνοπτικά θα μπορούσαν να είναι:
Η καθολική καθιέρωση όλων στον γάμο, η αποσύνδεση της διαδικασίας της τεχνητής αναπαραγωγής από ιατρικούς λόγους αδυναμίας τεκνοποίησης, η νομική αναγνώριση των μη δυικών ατόμων, ατόμων δηλαδή που δεν αυτοπροσδιορίζονται σε κανένα από τα δύο φύλα.
Βασίλης Μάρκου, δικηγόρος, Νομικός Εκπρόσωπος του Κέντρου «Εριφύλη»
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr