Χάρης Νικολακάκης: Το αγαπημένο παιδί των εκδόσεων στην Ελλάδα, ο διευθυντής των BELL συστήνεται στο thebest.gr

Πώς βρέθηκες στο χώρο των εκδόσεων;

Τυχαία, πριν από σχεδόν δέκα χρόνια, όταν άλλαξε εξολοκλήρου η ζωή μου σε πολλά επίπεδα. Καθώς εργαζόμουν στο χώρο των media και της πολιτικής επικοινωνίας για πολλά χρόνια, δεν είχα σκεφτεί ποτέ μια τέτοια αλλαγή. Ευτυχώς όμως –τελικά– η ζωή έχει πολλές εκπλήξεις και το φθινόπωρο του 2013 βρίσκομαι στο χώρο των εκδόσεων.  

Εκκίνηση επί της ουσίας μέσα στην κρίση. Σε προβλημάτισε η χρονική συγκυρία;

Κοιτάξτε, η Χαρλένικ Ελλάς, που εκδίδει τα BELL, τα SILK και τα Άρλεκιν, ήταν θυγατρική εταιρεία της Καναδέζικης Harlequin –της εταιρείας που έφερε δηλαδή τα Άρλεκιν στην Ελλάδα. Εγώ ήρθα στην εταιρεία όταν αποχώρησαν οι Καναδοί μέσα στην κρίση με στόχο να κάνουμε σημαντικές αλλαγές σε όλους τους τομείς και να βρούμε νέους βηματισμούς. Οπότε η σωστή λέξη δε θα ήταν το «προβλημάτισε» αλλά σίγουρα ήταν μια πρόκληση.

Είσαι αυτός που έλαβε την απόφαση να βάλει τα Bell στα βιβλιοπωλεία. Πόσο σε δικαίωσε αυτή η επιλογή;

Τα BELL, και συγκεκριμένα η σειρά BELL Best Seller, ξεκίνησαν το 1982 ως μια σειρά λογοτεχνικών βιβλίων τσέπης της Χαρλένικ με ένα (εκ του αποτελέσματος) πολύ πετυχημένο concept: Μεγάλοι, αυτό που λέμε μπεστ-σελερίστες, συγγραφείς (από τον Stephen King και τον Thomas Harris, μέχρι τον Ken Follett και τον Jeffrey Archer), σε πολύ καλές μεταφράσεις/επιμέλειες και σε ιδιαιτέρως χαμηλή τιμή. Έτσι, τα πόκετ BELL μπορούσε κανείς να τα βρει κυρίως στα περίπτερα. To 2013, όμως, η κρίση στον τύπο είχε ήδη γιγαντωθεί, επηρεάζοντας έτσι και τις πωλήσεις των βιβλίων στα περίπτερα, που έκλειναν το ένα μετά το άλλο. Συνεπώς, η πρόκληση ήταν να προλάβουμε να προσαρμοστούμε στις αλλαγές που είχαν ήδη συντελεστεί και να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο στην εταιρεία.

Στο πλαίσιο αυτό, η σειρά BELL Best Seller άλλαξε μορφή (χαρτί και εξώφυλλα εφάμιλλα των μεγαλύτερων διαστάσεων βιβλίων, μετατρέποντάς τα, ουσιαστικά, από βιβλία τσέπης σ’ αυτό που στο εξωτερικό λέγεται trade paperback), και πλέον εκεί εκδίδονται μόνο σειρές crime, συγγραφέων όπως οι Lee Child, John Connolly, Chris Carter, Tim Weaver, M.W. Craven, Lisa Gray, David Baldacci, αλλά και Ελλήνων, όπως είναι ο Γρηγόρης Αζαριάδης, ο Γιώργος Δάμτσιος και ο Λευτέρης Μπούρος. Τα βιβλία αυτά κυκλοφορούν και στα βιβλιοπωλεία και στα περίπτερα. Όλοι οι υπόλοιποι τίτλοι μας εκδίδονται πια σε κανονικού μεγέθους βιβλία και μπορεί κανείς να τους βρει σε όλα τα βιβλιοπωλεία.     

Βιβλιοπωλείο ή περίπτερο; Από πού «φεύγουν» τα περισσότερα βιβλία;

Αναμφίβολα από τα βιβλιοπωλεία. Εξάλλου, τα βιβλία που κυκλοφορούν και στα περίπτερα, δηλαδή τα βιβλία των σειρών BELL Best Seller και SILK, μένουν εκεί μόνο για ένα μήνα, ενώ φυσικά αυτό δεν ισχύει στα βιβλιοπωλεία, όπου μένουν μέχρι να εξαντληθούν και ακόμη κι όταν εξαντληθεί ένας τίτλος, μπορεί κανείς να τον παραγγείλει και να τον έχει στα χέρια του την επόμενη μέρα. 

Πού στρέφεται το κοινό; Σε τι είδους βιβλίο; Και τελικά, το κοινό είναι αυτό που ορίζει την τάση ή η τάση δημιουργεί κοινό;

Το κάθε είδος έχει και το κοινό του. Σίγουρα μπορεί το κοινό π.χ. του κοινωνικού ή του αισθηματικού βιβλίου να είναι μεγαλύτερο από του ιστορικού λ.χ., αλλά όλα τα βιβλία έχουν το κοινό τους. Θεωρώ πως οι αναγνώστες ορίζουν τις τάσεις. Αυτοί έχουν τη δύναμη στα χέρια τους. Ειδικά στην εποχή των social media (και αναφέρομαι κυρίως στη δύναμη του bookstagram και του booktok) βλέπουμε πόσο εύκολα διαμορφώνονται οι τάσεις μέσα από το νέο αυτό είδος «από στόμα σε στόμα», που τώρα πια είναι «από στόρι σε στόρι» και «από tik tok σε tik tok».

 Πόσο μεγάλη είναι σήμερα η κρίση στο χώρο του βιβλίου;

Αν συγκρίνει κανείς τις πωλήσεις πριν από 20 χρόνια με τις πωλήσεις σήμερα, μεγάλη. Δεν είναι όλα «μαύρα» βέβαια. Υπάρχουν και πολύ θετικά στοιχεία. Ο αριθμός των τίτλων που εκδίδονται ετησίως είναι μεγάλος. Ο αριθμός των τακτικών αναγνωστών είναι μικρός και εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε. Στο πώς θα δημιουργήσουμε περισσότερους τακτικούς αναγνώστες…  

Ωστόσο εκδίδετε βιβλία εξαιρετικής ποιότητας σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές. Πως το καταφέρατε;

Το προσπαθούμε, το παλεύουμε, αγωνιζόμαστε με κάθε τρόπο, ειλικρινά, αλλά δεν είναι εύκολο, ούτε είναι πάντα εύκολο να κρατάς τις τιμές σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Όταν π.χ. αυξάνονται όλα τα κόστη παραγωγής (όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια με τα περισσότερα προϊόντα και τις πρώτες ύλες) δεν γίνεται πάντα να κυκλοφορεί ένας νέος τίτλος με τιμή €9,90. Πραγματικά δεν γίνεται. Στις περιπτώσεις που αυτό είναι εφικτό, φυσικά και το κάνουμε. Από κει και πέρα, η επιλογή των μυθιστορημάτων που εκδίδουμε είναι πολύ προσεχτική και μπορώ να πω με μεγάλη χαρά και βεβαιότητα ότι είμαστε περήφανοι για κάθε ένα από τα βιβλία ξένων και Ελλήνων συγγραφέων που έχουμε εκδώσει τα τελευταία χρόνια.

Επικρατεί συνωστισμός συγγραφέων; Πόσες  προτάσεις λαμβάνεις το μήνα για αξιολόγηση;

Είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των έργων που καταφθάνουν στο mail μας, αλλά ταυτόχρονα πολύ μικρός ο αριθμός των θέσεων στο ετήσιο εκδοτικό πρόγραμμά μας. Ενδεικτικά αναφέρω, ότι δεν εκδίδουμε περισσότερα από 12 ελληνικά μυθιστορήματα το χρόνο στα BELL, και άλλα τόσα στα SILK, οπότε καταλαβαίνεις ότι η επιλογή που γίνεται είναι ιδιαιτέρως αυστηρή.  

Έχεις μετανιώσει για βιβλίο που απέρριψες;

Όχι, αλλά έχω μετανιώσει για βιβλίο που δεν απέρριψα. Για να το θέσω κομψά –και αυτό που θα πω αφορά μόνο στους Έλληνες συγγραφείς, αφού με τους ξένους δεν υπάρχει η άμεση επαφή και η καθημερινή τριβή– καθώς περνάνε τα χρόνια, θεωρώ σημαντικό να υπάρχει σημείο επαφής με τον συγγραφέα, να μπορούμε να συνεννοηθούμε στα βασικά ζητήματα. Όπως σε κάθε σχέση δηλαδή, επαγγελματική ή φιλική, καλό είναι να υπάρχουν ξεκάθαροι κώδικες επικοινωνίας από την αρχή. Ευτυχώς, με τους περισσότερους συγγραφείς με τους οποίους συνεργαζόμαστε (ή έχουμε συνεργαστεί κατά το παρελθόν) υπάρχει αλληλοσεβασμός και καλή συνεννόηση.   

Με ποιο κριτήριο παίρνεις την απόφαση να πεις ναι στην έκδοση ενός βιβλίου;

Γλώσσα, πλοκή, δομή, είδος –είναι πολλά τα κριτήρια. Στη μεταφρασμένη λογοτεχνία υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που μπορεί να βοηθήσουν στην απόφαση, π.χ. η επιτυχία στο εξωτερικό, αν έχει ήδη κυκλοφορήσει σε άλλες χώρες, αν και σε καμιά περίπτωση το δεδομένο της επιτυχίας στο εξωτερικό δεν εγγυάται πως θα συμβεί το ίδιο και στην Ελλάδα.  

Πόσο συχνά σε διαψεύδει το ένστικτό σου για ένα συγγραφέα;

Θα ήθελα να απαντήσω ποτέ, αλλά έχει συμβεί κι αυτό. Τουλάχιστον είναι μετρημένες οι φορές στα δάχτυλα του ενός χεριού. Κάτι είναι κι αυτό.

Ποιος είναι ο καλύτερος σύμβουλός σου; Αυτός που ίσως ζητήσεις τη γνώμη του για το «ναι» ή το «όχι» σε μια έκδοση;

Εκτός από τους αναγνώστες που έχουμε στον εκδοτικό και τους συναδέλφους, η γυναίκα μου η Ειρήνη είναι φανατική αναγνώστρια και έχω εμπιστοσύνη στην άποψή της.

Πώς επιλέγεις τους ξένους τίτλους των βιβλίων που θα εκδώσεις;

Η επιλογή των ξένων τίτλων είναι μια μακρά και συνεχής διαδικασία. Η ενημέρωση για τους νέους τίτλους είναι καθημερινή, μέσα από τα email των πρακτόρων (τα mails που λαμβάνω τις περισσότερες μέρες κυμαίνονται ανάμεσα στα 50 με 100). Και φυσικά είναι και οι δύο μεγαλύτερες ετήσιες διεθνείς εκθέσεις (της Φρανκφούρτης και του Λονδίνου), όπου βλέπεις τάσεις, συναντάς πράκτορες, μαθαίνεις ποια θα είναι τα βιβλία που θα κυκλοφορήσουν μέσα στους επόμενους μήνες. Από κει και πέρα… διάβασμα. Ασταμάτητο διάβασμα.

Ποιοι είναι οι συγγραφείς- εγγύηση; Αυτοί που ξέρεις ότι θα πουλήσουν σε κάθε περίπτωση;

Είναι αυτοί που έχουν καταφέρει κάθε τους βιβλίο να είναι ένα μικρό (ή μεγάλο) εκδοτικό γεγονός. Συγγραφείς όπως ο Ken Follett, o Lee Child, o Chris Carter, αλλά και αγαπημένοι συγγραφείς που μπορεί να έφυγαν από τη ζωή αλλά κάθε επόμενο βιβλίο τους που κυκλοφορεί είναι «δυνατό χαρτί», όπως ο Wilbur Smith και ο John le Carré. 

Ποια είναι τα βιβλία με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην ιστορία των Βell στην Ελλάδα;

Είναι πολλά. Το βραβευμένο με Πούλιτζερ Όταν Σκοτώνουν τα Κοτσύφια της Harper Lee, Η Σιωπή των Αμνών του Thomas Harris, Τα Πουλιά Πεθαίνουν Τραγουδώντας της Colleen McCullough, Οι Στυλοβάτες της Γης του Ken Follett, Ο Θεός Ποταμός του Wilbur Smith –για ν’ αναφέρω μερικά μόνο. 

Το top 10 της χρονιάς για τα Bell;

Δύσκολο να πω από τώρα, αλλά δυνατό ξεκίνημα είχαν Ο Γρίφος του Κακού του Chris Carter, Οι Ερινύες του John Connolly, Ο Φρουρός του Lee Child και το Πέτρα Ψαλίδι Χαρτί της Alice Feeney. 

Υπάρχει η αίσθηση ότι οι εκδόσεις Bell απευθύνονται περισσότερο ίσως από άλλους εκδοτικούς και στο νεανικό κοινό αλλά και στους άνδρες. Ισχύει;

Δεν ξέρω αν υπάρχει αυτή η αίσθηση, ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι εκδίδουμε ορισμένα από τα πιο γνωστά ονόματα στον χώρο του crime και των θρίλερ. Ωστόσο, και δεν ξέρω κατά πόσο αυτό αποτελεί έκπληξη, να σας ενημερώσω πως οι πιο φανατικοί αναγνώστες των θρίλερ είναι οι γυναίκες.  

Έχεις επιχειρήσει ποτέ να γράψεις ένα βιβλίο;

Μόνο όταν ήμουν μικρός, με μεγάλη αποτυχία.

Το αγαπημένο σου είδος;

Παλιά θα έλεγα τα θρίλερ, τα ψυχολογικά θρίλερ και γενικότερα τα crime, αλλά τώρα μπορώ να σου πω ότι απολαμβάνω τα πάντα. Από τα ιστορικά και τα κοινωνικά, μέχρι τις περιπέτειες και τα αισθηματικά.

Ζούμε την εποχή της επιστροφής της ρομαντικής λογοτεχνίας; Η σειρά Silk από όσο γνωρίζω πηγαίνει πολύ καλά.

Πάρα πολύ καλά. Θεωρώ μεγάλη επιτυχία μας αυτό που κάναμε στα SILK. Που δημιουργήσαμε, δηλαδή, την πρώτη σειρά ελληνικής αισθηματικής λογοτεχνίας, αναδεικνύοντας μοναδικές συγγραφικές πένες σ’ ένα είδος που ήταν παραγνωρισμένο στην Ελλάδα, παρά τη δυναμική του, σε παγκόσμιο επίπεδο. Για να καταλάβετε, στο εξωτερικό τα μεγαλύτερα best sellers κάθε χρόνο ανήκουν σ’ αυτό το είδος, την αισθηματική, ρομαντική ή και ερωτική λογοτεχνία. Σήμερα, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως τα SILK είναι η πιο δυναμική σειρά του εκδοτικού οίκου που χρόνο με το χρόνο αυξάνει, συνολικά, το αναγνωστικό κοινό της. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι φέτος θα κυκλοφορήσουν 12 βιβλία στη σειρά, ενώ πέρσι είχαν κυκλοφορήσει τα μισά. 

Τα Άρλεκιν εξακολουθούν να είναι υψηλά στο «χρηματιστήριο» του βιβλίου; Πόσα εκδίδονται το μήνα;

Τα Άρλεκιν εξακολουθούν να έχουν πιστό κοινό, ίσως το πιο πιστό κοινό απ’ όλα τα έντυπα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα –και λέω έντυπα επειδή λειτουργούν περισσότερο ως τύπος, παρά ως βιβλία, αφού δεν κυκλοφορούν στα βιβλιοπωλεία. Παράλληλα, με την ελληνική σειρά EROS κέρδισαν και νεαρό σε ηλικία αναγνωστικό κοινό, που δεν είχε αγοράσει Άρλεκιν στο παρελθόν. Μηνιαίως κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή 5 βιβλία το μήνα, συν τις Επιλογές (που είναι Ανθολογίες από παλαιότερα βιβλία) και τα PLUS, που είναι κανονικά μεγέθους ιστορικά αισθηματικά βιβλία, τα οποία κυκλοφορούν και στα βιβλιοπωλεία.

Πριν λίγες ημέρες οι εκδόσεις  Bell υποδέχθηκαν σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα  τον μεγάλο Chris Carter. Πώς είναι άραγε σαν χαρακτήρας ένας συγγραφέας αυτού του επιπέδου;

Εκτός του ότι ο Carter είναι ένας πανέξυπνος, ταλαντούχος συγγραφέας, είναι και ένας άνθρωπος άμεσος, απίστευτα απλός και φιλικός, με χιούμορ, ο οποίος ακόμα, μετά από τόσα χρόνια, δεν μπορεί να πιστέψει την επιτυχία που έχουν τα βιβλία του σε τόσες χώρες! Περάσαμε μαζί ένα υπέροχο τριήμερο σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα και δεν σταμάτησα να θαυμάζω την ενέργειά του και την αλληλεπίδραση που είχε με τους φανατικούς αναγνώστες του –πολλοί εκ των οποίων ταξίδεψαν ακόμη και από άλλες πόλεις για να τον γνωρίσουν. 

Ο συγγραφέας που έχεις… απωθημένο να γνωρίσεις;

Πολλοί, αλλά γιατί να σας τους πω; Όλα μπορεί να συμβούν!

Ποιες είναι οι προτάσεις των Bell για το καλοκαίρι;

Το σωστό θα είναι να σας παραπέμψω να μπείτε στην ιστοσελίδα μας www.Harlenic.gr και να ρίξετε μια ματιά στις πρόσφατες κυκλοφορίες μας. Με το χέρι στην καρδιά μπορώ να σας βεβαιώσω ότι όλα τα βιβλία που θα δείτε εκεί είναι τα βιβλία που, και προσωπικά, απολαμβάνω να διαβάζω. Καλό καλοκαίρι!

Ειδήσεις Τώρα

Αχαΐα: Αλλάζουν τα δεδομένα στην «καλοκαιρινή» εστίαση- Χωρίς νέα μαγαζιά φέτος- «Προβλέπονται αυξήσεις στις τιμές»

Ανδρέας Γκολφινόπουλος: Με «Δεκαδύο» και ρεμπέτικο στιλ- Ο Πατρινός καλλιτέχνης μιλά στο thebest.gr για την πρώτη του δισκογραφική δουλειά

Ναυάγιο: Προθεσμία για αύριο πήραν οι 9 συλληφθέντες