Ο Χρήστος Μπούρας, πρόσωπο εξωστρεφές και πολυσυζητημένο, έχει τους δικούς του κανόνες και μας εξηγεί πώς σκέφτεται, σε τι ελπίζει και τι ονειρεύεται- Μίλησε στο TheBest Magazine
Στις αναμνήσεις του πρύτανη του Πανεπιστημίου Πατρών Χρήστου Μπούρα υπάρχει ακόμα η λάμψη στα μάτια των γονιών του όταν πέρασε στο Πολυτεχνείο. Το 18χρονο αγόρι που ξεκίνησε από μια φτωχή οικογένεια στην Καλαμά[1]τα για να χαράξει μία λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα ήξερε ότι μόνο μέσα από τις σπουδές του θα μπορούσε να τα καταφέρει. Και τα κατάφερε.
Είναι ένας από τους πιο πολυσυζητημένους και ενεργούς πρυτάνεις που «γνώρισε» το Πανεπιστήμιο Πατρών, εξωστρεφής και, όπου χρειάζεται, εκρηκτικός ενώ φέτος ήταν μία ιδιαίτερη χρονιά για εκείνον, καθώς οι δίδυμοι γιοί του εισήχθησαν στο πανεπιστήμιο όπου πρυτανεύει.
Σας συναντάω ξανά στο γραφείο σας, στην πρυτανεία. Τι σημαίνει αυτός ο χώρος για εσάς; Πόσες ώρες την ημέρα περνάτε εδώ;
Έχουν περάσει τρεισήμισι χρόνια που μπήκα για πρώτη φορά με την ιδιότητα του πρύτανη σε αυτόν τον χώρο. Έχει γίνει ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Έρχομαι περίπου στις 8 το πρωί και κάθε μέρα φεύγω στις 19:00-20:00, εκτός από τις μέρες που έχω υποχρεώσεις εκτός του Πανεπιστημίου. Η μισή μέρα της καθημερινότητάς μου είναι εδώ.
Έχετε τονίσει στο παρελθόν ότι δε θα είστε για πάντα πρύτανης, σκέφτεστε την επόμενη ημέρα;
Θα έχουμε πρυτανικές εκλογές τον Απρίλιο και έχω αποφασίσει να ασκήσω το δικαίωμα που μου δίνει ο νόμος να είμαι υποψήφιος για μία ακόμη φορά. Θα καταθέσω το έργο μου με τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του στους συναδέλφους μου και θα ζητήσω ξανά την ψήφο τους.
Μιλάτε ανοιχτά για πολλά θέματα, ωστόσο υπάρχουν πράγματα σε αυτή η διαδρομή που μέχρι τώρα τα έχετε κρατήσει μόνο για εσάς;
Υπάρχουν πράγματα και προβλήματα του Πανεπιστημίου που δεν μπορούν να τεθούν στον δημόσιο διάλογο γιατί πολλά από αυτά δεν είναι κατανοητά. Υπάρχουν πράγματα που δε λέγονται και έχω επιλέξει ό,τι θεωρώ πως μπορεί να βλάψει το Πανεπιστήμιο και τη γενικότερη εικόνα του να το απορροφώ και να μη βγαίνει προς τα έξω. Αυτό συμβαίνει σε κάθε διαδρομή διοίκησης.
Ισχύει ότι σας αρέσει να ταράζετε τα νερά; Ποιο είναι το τίμημα;
Δεν αποφάσισα να εκτεθώ και να εκλεγώ πρύτανης για να συντηρήσω μία κατάσταση. Πίστευα και πιστεύω ότι το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο πρέπει να γυρίσει γενναία σελίδα με μεγάλες τομές και μεταρρυθμίσεις. Αυτό αναμφίβολα ξεβολεύει πολλούς, και εμένα. Δεν υπάρχει όμως άλλος τρόπος επιβίωσης στον σύγχρονο ανταγωνισμό. Αν δεν αλλάξουμε και δεν κατορθώσουμε να εμπλουτίσουμε τα προγράμματα σπουδών μας, αν δεν αποκτήσουμε δεξιότητες όλοι μας (διδάσκοντες, εργαζόμενοι) αυτό θα απεικονιστεί στην ποιότητα της εκπαίδευσης και της έρευνας με αποτέλεσμα να γίνουμε ένα Πανεπιστήμιο της σειράς. Δεν φιλοδοξώ να είναι το Πανεπιστήμιο Πατρών κάτι τέτοιο.
Νιώθετε ότι έχετε αδικηθεί, ότι σας έχουν πολεμήσει;
Δεν με ενοχλεί καμία κριτική. Εκείνο που με ενοχλεί είναι οι άνθρωποι να μη λένε καθαρά την άποψή τους. Εγώ λέω κάθε φορά αυτό που πιστεύω και θα ήθελα όσοι κάνουν κριτική απέναντι στα έργα και τις πράξεις αυτής της πρυτανικής αρχής με ειλικρίνεια να πουν ποια είναι η δική τους θέση και να μη σταματούν σε μία κριτική.
Για παράδειγμα, στην αρχή της θητείας τολμήσαμε και συγκεντρώσαμε το Πανεπιστήμιο σε τέσσερις Πανεπιστημιουπόλεις. Μία κριτική δεν πρέπει να περιορίζεται στο «γιατί φύγαμε από μια πόλη», πρέπει να ειπωθεί και κάποια εναλλακτική λύση. Το σχέδιο που κάναμε είχε μία αρχιτεκτονική. Συγκεντρώσαμε σχολές στην ίδια γεωγραφική περιοχή. Μου αρέσει να συζητάω με ανθρώπους, δε με ενοχλεί να συμφωνούμε ή να διαφωνούμε, αρκεί να ξέρω ποιες είναι οι απόψεις τους. Συνήθως δεν είναι ξεκάθαρο που εδράζεται η διαφωνία γιατί αρκετοί δεν εκφράζουν την άποψή τους.
Ποια είναι τα σοβαρά ζητήματα του Πανεπιστημίου που έχουν μπει πλέον σε σωστές βάσεις για να διευθετηθούν;
Θεωρώ ότι είναι επιτυχία της πρυτανικής αρχής και της Συγκλήτου το στρατηγικό σχέδιο με βάση το οποίο, όπως προανέφερα, κατορθώσαμε και ήρθαμε σε τέσσερις Πανεπιστημιουπόλεις. Πολεμήθηκε από όλο το πολιτικό σύστημα, δεν είχαμε υποστηρικτές, κινηθήκαμε ακαδημαϊκά και θεωρώ ότι μακροπρόθεσμα αυτό το βήμα θα αποδειχθεί σωτήριο για το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Το άλλο που θεωρώ πολύ σημαντικό για την πρυτανική αρχή είναι ότι αποφασίσαμε και εργαστήκαμε συνειδητά έτσι ώστε μετά από χρόνια εγκατάλειψης της φοιτητικής εστίας να μπει τάξη. Βρήκαμε χρήματα, γκρεμίσαμε τα σεισμόπληκτα και καταφέραμε φέτος όλοι οι πρωτοετείς και παλιοί φοιτητές να πάρουν δωμάτια. Υπάρχει ένα μεγάλο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού. Συγκρουστήκαμε για κάποιους φοιτητές οι οποίοι δεν πληρούν τα κριτήρια γιατί θεωρούμε ότι στις φοιτητικές εστίες πρέπει να μένουν σε καλές συνθήκες φοιτητές και φοιτήτριες που το δικαιούνται.
Η εξωστρέφεια είναι κάτι άλλο σημαντικό που πέτυχε αυτή η πρυτανική αρχή. Φτάσαμε ως την Κίνα, θα πάμε στην Αλεξάνδρεια. Πέρα από την ακαδημαϊκότητα και την αριστεία θα επιτελέσουμε μία εθνική αποστολή. Έχουμε συνεργασίες καθώς σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, δε μπορείς να είσαι μόνος. Κάπως έτσι ευελπιστούμε να βρεθούν και πόροι τη στιγμή που το ελληνικό κράτος δε μπορεί να εξασφαλίσει. Από εκεί και πέρα στοχεύουμε στο να είναι όμορφη η καθημερινότητα του φοιτητή μέσα στον χώρο του Πανεπιστημίου. Για παράδειγμα αποκτήσαμε λεωφορείο για τη μεταφορά φοιτητών με ειδικές ανάγκες. Λειτουργεί από τις 8 το πρωί μέχρι το βράδυ. Σε λίγο θα αποκτήσουμε και δεύτερο. Κάθε φοιτητής θέλουμε να αισθάνεται ότι μέσα στο Πανεπιστήμιο Πατρών υπάρχουν άνθρωποι που θα τον φροντίσουν. Επίσης φροντίζουμε το πράσινο. Είναι σε εξέλιξη ένα έργο που θα αναδείξει τον ελαιώνα μας, 6.500 ρίζες. Γίνονται παρεμβάσεις σε κτίρια και όσο υπάρχουν χρήματα θα συνεχίζουμε.
Πού θα λέγατε ότι δεν τα έχετε καταφέρει μέχρι τώρα;
Έχουμε καταθέσει ένα μεγάλο αναπτυξιακό σχέδιο πενταετίας με το οποίο ζητούμε χρήματα από την Περιφέρεια, από το Υπουργείο, από το Ταμείο Ανάκαμψης. Εκεί παρά τις προσπάθειες όλης της πανεπιστημιακής κοινότητας έχουμε πετύχει λίγα πράγματα. Αν το Πανεπιστήμιο σε βάθος πενταετίας δεν ανανεώσει τον εκπαιδευτικό και ερευνητικό εξοπλισμό του, θα χάσει το πλεονέκτημα που έχει αυτή τη στιγμή στην έρευνα. Δεν έχουμε ακόμα επιτυχία σε αυτό, όμως θα το προσπαθήσουμε. Ένα άλλο θέμα είναι το φοιτητικό εστιατόριο που έχει φτάσει στα όριά του και σε λίγο δε θα μπορεί να λειτουργεί. Ένα νέο εστιατόριο θα ήταν έργο πνοής για το Πανεπιστήμιο και θα το διεκδικήσουμε. Το οφείλει η Πολιτεία στο Πανεπιστήμιο.
Πώς είστε μακριά από τις ακαδημαϊκές υποχρεώσεις και το Πανεπιστήμιο;
Μου αρέσει να περπατάω, να ταξιδεύω και να είμαι με τη σύζυγο και τα παιδιά μου, με φιλικές παρέες. Να κάνουμε μικρές ή μεγάλες εκδρομές και να συζητάμε. Ωστόσο η μέρα μου ξεκινάει με διάβασμα εφημερίδων και αποδελτίωση έτσι ώστε να ξέρω τι συμβαίνει στο κόσμο, αλλά και ποια θέματα και προβλήματα του Πανεπιστημίου αναδεικνύει ο Τύπος.
Εξακολουθείτε να λέτε ότι θα μείνετε μακριά από την πολιτική;
Το έχω ξεκαθαρίσει. Η πολιτική είναι ένα κομμάτι που δε με ενδιαφέρει. Όπως προανέφερα, στόχος μου είναι να διεκδικήσω την επόμενη πρυτανική θητεία.
«Αγαπάτε» τα social media, βλέπετε όσο περνάει ο καιρός ότι βοηθούν να έχετε καλύτερη επικοινωνία με τους φοιτητές;
Προσπαθώ να αναδεικνύω μικρές καθημερινές στιγμές του Πανεπιστημίου, αλλά και προβλήματα. Το Πανεπιστήμιο πρέπει να «ακολουθεί» τους νέους τρόπους επικοινωνίας που έχουν οι νέοι. Γίνεται προσπάθεια και από το Γραφείο Τύπου να επικοινωνούμε ό,τι συμβαίνει στο Πανεπιστήμιο. Φυσικά υπάρχουν και παγίδες καθώς υπάρχει και ανώνυμος κόσμος που δεν είναι πάντα καλοπροαίρετος. Το έχω πάρει απόφαση, δε φοβάμαι τίποτα, θέλω να αναγνωρίζω τα λάθη μου και θα πορευτώ έτσι.
Σε αυτό το κομμάτι επικοινωνίας και διαλόγου έχετε κάνει λάθη;
Υπάρχουν πολλές τέτοιες στιγμές. Για παράδειγμα θεωρώ ότι δεν επικοινωνήσαμε σωστά το στρατηγικό μας σχέδιο. Η πόλη και η Περιφέρεια δεν έχει καταλάβει τα μεγάλα βήματα στην Κίνα και την Αλεξάνδρεια και αυτό είναι δική μας ευθύνη. Επίσης αυτή η μεγάλη σύγκρουση που έγινε για τη φοιτητική εστία θα μπορούσε να είναι πιο «ήρεμη», αλλά εκ του αποτελέσματος κατάλαβα ότι πιθανόν να μην είχαμε άλλα περιθώρια. Οι πρόσφατες παραιτήσεις των αντιπρυτάνεων ήταν κάτι που έβαλε σε κραδασμό το Πανεπιστήμιο που πληγώθηκε και έχασε χρόνο. Αναλαμβάνω την ευθύνη και γι΄ αυτό. Γυρίσαμε σελίδα και θα κριθούμε στις εκλογές, αρκεί να έχουμε ξεκάθαρες απόψεις για τα προβλήματα.
Ποια είναι η στάση σας απέναντι στις καταλήψεις;
Οι καταλήψεις είναι κάτι που πρέπει να τελειώσει πρωτίστως για τους φοιτητές μας. Μου φαίνεται τρελό σε μία εποχή που όλα γίνονται μέσω social media να γίνεται αφισοκόλληση και να γράφονται συνθήματα στους τοίχους. Είναι θέμα κουλτούρας. Καταδικάζω τις καταλήψεις, δεν έχουν χώρο σε ένα καθεστώς δημοκρατίας. Καταδικάζω και κάθε μορφή βίας για την επιβολή απόψεων. Όλα λύνονται με βάση τους νόμους και την πλειοψηφία. Δεν υπήρξε στιγμή που να τρομοκρατήθηκα, υπήρξαν όμως δύσκολες στιγμές.
Αναφερθήκατε στην οικογένειά σας. Ήταν κάτι που το θέλατε πάντα;
Ναι, και είμαι ευτυχισμένος που έγινε. Έχω δύο δίδυμους γιους που φέτος μου χάρισαν όμορφες στιγμές με την εισαγωγή τους στο Πανεπιστήμιο Πατρών.
Υπάρχουν τελικά μυστικά για να κρατήσει ένας γάμος;
Πόσο σημαντικό ρόλο έχει παίξει στην πορεία σας η οικογένεια; Η κατανόηση. Η σύζυγός μου έκανε και την επιλογή να ασχοληθεί αποκλειστικά με τα παιδιά και είναι κάτι που της το αναγνωρίζω. Αυτό βοήθησε να κρατηθεί μία ισορροπία σχετικά με τις πολλές υποχρεώσεις που είχα και έχω στην επαγγελματική μου ζωή. Είναι σημαντικό να συζητούνται τα προβλήματα.
Τι σας ηρεμεί, τι σας αποφορτίζει;
Να ταξιδεύω στη γενέτειρά μου, την Καλαμάτα. Αυτή η σύνδεση θάλασσας, βουνού και παλιάς πόλης με ηρεμεί. Εκεί είναι οι παιδικές μου αναμνήσεις, η οικογένειά μου. Από εκεί και πέρα μου αρέσει πολύ η ιστορία, να μελετώ. Η λογοτεχνία, η ποίηση η αρχαία τραγωδία και κωμωδία για τα μηνύματα που περνάνε. Θα έλεγα ότι μου αρέσει ό,τι έχει να κάνει με τον ουμανισμό, τον ανθρωπισμό για να μπορέσω να καταλάβω καλύτερα τους ανθρώπους. Καταφέρνω να έχω κατανόηση και προσπαθώ να μην είμαι ευκολόπιστος. Πριν πάρω κάποια απόφαση φροντίζω να είμαι όσο πιο δίκαιος μπορώ.
Τι θυμάστε από τα παιδικά σας χρόνια;
Προέρχομαι από μία φτωχή οικογένεια. Θυμάμαι τους χωμάτινους δρόμους με τις λάσπες, το περπάτημα για να πάω στο σχολείο, στην άλλη μεριά της πόλης. Θυμάμαι τη συνύπαρξη με τους συμμαθητές, κάποιους τους βλέπω ακόμα. Θυμάμαι τη μέρα που έμαθα ότι πέρασα στο Πολυτεχνείο της Πάτρας. Είδα μία λάμψη στο πρόσωπο του πατέρα και της μητέρας μου και θεώρησα ότι ικανοποίησα ένα όνειρό τους. Το δικό μου όνειρο ήταν να σπουδάσω, να αποκτήσω εφόδια και να δημιουργήσω.
Προσπάθησα πολύ και τα υπόλοιπα χρόνια. Είναι διαρκής ο αγώνας για να πετύχεις. Ήρθα στην Πάτρα το 1980 κι εργάστηκα, ως φοιτητής ακόμα, σε κέντρα ελεύθερων σπουδών. Από εκεί και πέρα δεν εφησύχασα ποτέ, λέω «όχι» στον εφησυχασμό.
Γενικότερα, ποια είναι τα πράγματα στα οποία πιστεύετε;
Ορθολογισμός, μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμός. Επίσης στα τρία «Τ», τύχη, τόλμη, ταλέντο.
Κοιτάζοντας πίσω, υπάρχει κάτι που θα θέλατε να το είχατε κάνει διαφορετικά;
Ακόμα και τώρα με απασχολεί η επιλογή που έκανα όταν έδωσα εισαγωγικές εξετάσεις. Πολλές φορές σκέφτομαι αν θα έπρεπε να είχα περάσει στην ιατρική αντί για το Πολυτεχνείο. Μπορεί εδώ που βρίσκομαι να είμαι απόλυτα ικανοποιημένος, όμως αυτή η σκέψη είναι κάτι που με βασανίζει μέχρι σήμερα. Ασχολήθηκα ερευνητικά με κάποια θέματα της Ιατρικής, αλλά σκέφτομαι ακόμα αν θα ήταν καλύτερα να είχα μπει στην Ιατρική. Ωστόσο, ο Θεός, αν υπάρχει, μου φέρθηκε πλουσιοπάροχα.
Πιστεύετε στον Θεό;
Είμαι χριστιανός ορθόδοξος, όχι με την έννοια του φανατισμού. Αν υπάρχει, φροντίζει διάφορα πράγματα. Θα έπρεπε να μας κάνει καλύτερους να μην υπάρχει δυστυχία και φτώχεια. Με ανησυχεί πολύ η κατάσταση στην Ουκρανία και το Ισραήλ. Πρέπει να πάψουν οι ακραίες φωνές και να βρεθούν λύσεις.
Ποια είναι τα πράγματα με τα οποία «παλεύετε»;
Όλοι έχουμε δαίμονες με τους οποίους παλεύουμε καθημερινά. Μέχρι τώρα τους υποτάσσω. Είναι η φιλοδοξία και ο εγωισμός. Πρέπει να ξέρεις μέχρι που είσαι ικανός να φτάσεις. Για παράδειγμα, πρόσφατα δέχθηκα πρόταση να είμαι στο ψηφοδέλτιο επικρατείας ενός κόμματος, με γοήτευσε, αν είχα πει «ναι» θα ήμουν βουλευτής. Συγκρούστηκα με τον δαίμονα της φιλοδοξίας και είπα «όχι».
Πώς είστε ως μπαμπάς;
Είμαι κοντά στα παιδιά και θεωρώ ότι μαζί με τη σύζυγό μου τα έχουμε διαπαιδαγωγήσει έτσι ώστε να αισθάνονται υπεύθυνα και να παίρνουν αποφάσεις. Δεν επεμβαίνω, λέω την άποψή μου αλλά οι αποφάσεις, με τις συνέπειές τους, είναι δικές τους. Πλέον οι γιοι σας βρίσκονται στο Πανεπιστήμιο Πατρών.
Πώς είναι να έχουν πρύτανη τον μπαμπά τους;
Ο ένας από τους δύο έχει περάσει στο Τμήμα όπου είμαι καθηγητής και αισθάνεται κάπως αμήχανα. Θεωρώ ότι είναι περήφανοι για τον πατέρα τους, προσπαθώ από τη μεριά μου να κρατώ μία διακριτική στάση, να κουβεντιάζουμε. Νομίζω ότι θα βρουν τον δρόμο τους και θα τα καταφέρουν.
Ποια είναι η συμβουλή που τους δίνετε;
Μου αρέσει να συζητώ όχι με την έννοια του συμβουλάτορα, αλλά με άποψη και επιχειρήματα. Γενικότερα αυτό που λέω σε όλους τους νέους είναι να μην απογοητεύονται, να προσπαθούν και να έχουν αλληλεγγύη. Αυτή η έννοια θεωρώ ότι δεν υπάρχει στην κοινωνία μας. Έχουμε κλειστεί στον εαυτό μας με τον ατομισμό να υπερισχύει. Θεωρώ ότι έχει χαθεί η αλληλοκατανόηση. Πρέπει να βρούμε τον ανθρωπισμό μας, να ασχοληθούμε με τις ανθρώπινες σχέσεις.
Τι θα θέλατε να κάνετε αρκετά χρόνια μετά, ίσως μετά και από τη λήξη μίας επόμενης πιθανής θητείας;
Θα ήθελα να συνεχίσω να προσφέρω από τη θέση του ακαδημαϊκού για το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο. Θεωρώ ότι η εμπειρία που έχω αποκτήσει μπορεί να είναι χρήσιμη και θα την προσφέρω, αν μου ζητηθεί.
Φωτογραφίες: Νίκος Ψαθογιαννάκης
Ακολουθήστε το thebest.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο thebest.gr