Τα δέκα πιο επικίνδυνα μέτωπα για το 2024

Τη δική τους εκτίμηση για τους κινδύνους που πρόκειται να απασχολήσουν φέτος τις ηγεσίες διεθνώς παρουσίασαν, μέσa από τον ιστοχώρο Gzero, οι Ιαν Μπρέμερ και Κλιφ Κάπτσαν, επικεφαλής του ομίλου αναλύσεων Eurasia Group.

1. Οι ΗΠΑ αντιμέτωπες με τον εαυτό τους
Από άποψη ενόπλων δυνάμεων και οικονομίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν εξαιρετικά ισχυρές. Το αμερικανικό πολιτικό σύστημα, ωστόσο, έχει καταστεί πια περισσότερο δυσλειτουργικό από εκείνα των άλλων προηγμένων βιομηχανικών δημοκρατιών, και αυτή η δυσλειτουργία αναμένεται να επιδεινωθεί μέσα στους επόμενους μήνες. Ενόψει των προεδρικών εκλογών που πρόκειται να διεξαχθούν στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο, ο πολιτικός διχασμός στη χώρα θα οξυνθεί, υπονομεύοντας την αμερικανική αξιοπιστία έναντι της διεθνούς κοινότητας και δοκιμάζοντας την ίδια την αμερικανική δημοκρατία σε βαθμό πρωτοφανή για τα δεδομένα των τελευταίων περίπου 150 ετών. Κοινωνικός ιστός και πολιτικοί θεσμοί πρόκειται να βρεθούν ενώπιον ακόμη μεγαλύτερων προκλήσεων, ενώ η προοπτική μιας νίκης Τραμπ θα αποδυναμώσει τη θέση της Αμερικής στην παγκόσμια σκηνή.

2. Η Μέση Ανατολή στο χείλος του γκρεμού
Οι μάχες στη Γάζα εκτιμάται ότι θα επεκταθούν το 2024, προς κατευθύνσεις κλιμάκωσης που θα κρατούν ζωντανή την απειλή ενός ευρύτερου περιφερειακού πολέμου. ΗΠΑ και Ιράν θα μπορούσαν, υπό αυτές τις συνθήκες, να έρθουν πιο κοντά σε μια μεταξύ τους σύγκρουση.

 Η κλιμάκωση θα μπορούσε να έρθει πιο άμεσα, εάν το Ισραήλ ή η Χεζμπολάχ αποφασίσουν να επιτεθούν ο ένας στον άλλο. Κορυφαίοι Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν πάντως από την πλευρά τους δεσμευθεί να «απομακρύνουν» την απειλή της Χεζμπολάχ. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι Αμερικανοί θα στήριζαν το Ισραήλ και το Ιράν θα στήριζε τη Χεζμπολάχ. 

Οι –υποστηριζόμενοι από την Τεχεράνη– Χούθι της Υεμένης έχουν, επίσης, εισέλθει σε μια πορεία κλιμάκωσης της έντασης με εφαλτήριο τις επιθέσεις τους κατά πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, ενώ και οι σιιτικές πολιτοφυλακές που δρουν σε Ιράκ και Συρία έχουν εντείνει τις επιθέσεις τους σε αμερικανικές βάσεις με τις ευλογίες της Τεχεράνης.

Προς το παρόν, είναι σαφές ότι καμία χώρα, από εκείνες που εμπλέκονται έμμεσα στη σύγκρουση στη Γάζα, δεν θέλει να ξεσπάσει μια περιφερειακή σύγκρουση. Ωστόσο, ο κίνδυνος αναφλέξεων είναι μεγάλος.

3. Η Ουκρανία διαμελισμένη 
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επικεφαλής του Eurasia Group, η Ουκρανία θα βρεθεί φέτος αντιμέτωπη με έναν de facto διαμελισμό, ενώ η Ρωσία έχει πια την πρωτοβουλία στο πεδίο της μάχης και ένα υλικό πλεονέκτημα. Το 2024 θα αποτελέσει σημείο καμπής για τον πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη, και εάν η Ουκρανία δεν καταφέρει να καλύψει τα κενά σε ανθρώπινο δυναμικό, να αυξήσει την παραγωγή όπλων και να θέσει σε τροχιά υλοποίησης μια ρεαλιστική στρατιωτική στρατηγική, τότε οι εδαφικές της απώλειες θα αποδειχθούν μόνιμες και μπορεί να επεκταθούν. Οι προοπτικές στήριξης της Ουκρανίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη έχουν πάψει πια να είναι… πολλά υποσχόμενες. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο ωστόσο, το Κίεβο μπορεί να αναλάβει μεγαλύτερα στρατιωτικά ρίσκα φέτος, εντείνοντας τα χτυπήματά του κατά στόχων εντός της Ρωσίας, πράγμα το οποίο θα μπορούσε όμως να προκαλέσει πρωτοφανείς αντιδράσεις από την πλευρά της Μόσχας και να παρασύρει ακόμη και το ΝΑΤΟ στη σύγκρουση.

4. Η τεχνητή νοημοσύνη «ακυβέρνητη»
Οι προσπάθειες ρύθμισης της AI θα αποτύχουν· οι εταιρείες τεχνολογίας θα παραμείνουν, σε μεγάλο βαθμό, ανεξέλεγκτες· και, μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, πολύ πιο ισχυρά μοντέλα και εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης θα συνεχίσουν να εξαπλώνονται, πέρα από τον έλεγχο των κυβερνήσεων. Oλα αυτά, πάντοτε σύμφωνα με τις προβλέψεις των αναλυτών του Eurasia Group.

5. Ο άξονας του «κακού» (και των «επικίνδυνων» φίλων της Αμερικής)
Ρωσία, Βόρεια Κορέα και Ιράν αναμένεται, μέσα στη χρονιά που ξεκίνησε, να δράσουν κατά ολοένα πιο συντονισμένο και ανατρεπτικό τρόπο στην παγκόσμια σκηνή. Παράλληλα ωστόσο, ακόμη και φίλοι της Ουάσιγκτον –όπως είναι οι ηγέτες της Ουκρανίας, του Ισραήλ και (ενδεχομένως) της Ταϊβάν– μπορεί να ωθήσουν τις ΗΠΑ σε αντιπαραθέσεις τις οποίες η Ουάσιγκτον θα ήθελε να αποφύγει.

6. Κίνα: περιμένοντας την ανάκαμψη που όμως δεν έρχεται  
Η οικονομία της Κίνας εκτιμάται ότι θα έχει χαμηλότερες σε σχέση με το παρελθόν επιδόσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024. Η αποτυχία του Πεκίνου να μεταρρυθμίσει το μοντέλο της οικονομικής του ανάπτυξης, οι χρηματοοικονομικές αδυναμίες και μια κρίση εμπιστοσύνης μεταξύ των πολιτών, θα αποκαλύψουν κενά στις ηγετικές ικανότητες του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας εντείνοντας τον κίνδυνο κοινωνικής αστάθειας.

7. Ορυκτά κρίσιμης σημασίας: Ο αγώνας για τον έλεγχό τους εντείνεται
Oλοι οι τομείς που συμβάλλουν στην ανάπτυξη, την καινοτομία και την εθνική ασφάλεια, από την καθαρή ενέργεια έως την προηγμένη πληροφορική, τη βιοτεχνολογία, τις μεταφορές και την άμυνα, βασίζονται πια σε κρίσιμης αξίας ορυκτά και η «ροή» τους αναμένεται να τεθεί υπό νέους, ανταγωνιστικότερους και περισσότερο αυστηρούς εθνικούς περιορισμούς μέσα στο 2024.

8. Επιτόκια και πληθωρισμός
Υψηλά επιτόκια, προκαλούμενα από τον επίμονο πληθωρισμό, πρόκειται να επιβραδύνουν την ανάπτυξη, αυξάνοντας όμως έτσι παράλληλα τον κίνδυνο κοινωνικής αναταραχής και πολιτικής αστάθειας λόγω των οικονομικών πιέσεων.

9. Το φαινόμενο Ελ Νίνιο επέστρεψε και κορυφώνεται 
Επειτα από τέσσερα χρόνια απουσίας, ένα ισχυρό Ελ Νίνιο πρόκειται να κορυφωθεί κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, προκαλώντας ακραία καιρικά φαινόμενα που θα επιτείνουν τις προκλήσεις, ιδιαίτερα σε χώρες οι οποίες έχουν ήδη αποδυναμωθεί από την πανδημία και τα σοκ στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων.

10. Πολιτισμικοί εμφύλιοι 
Πελάτες, εργαζόμενοι και επενδυτές –προερχόμενοι κυρίως από την προοδευτική πλευρά του πολιτικού φάσματος– μετέφεραν τους πολιτισμικούς πολέμους των ΗΠΑ στα γραφεία των επιχειρήσεων. Τώρα τα δικαστήρια, τα νομοθετικά σώματα των πολιτειών, οι κυβερνήτες και ορισμένες –κυρίως συντηρητικές– ομάδες ακτιβιστών ετοιμάζονται να αντεπιτεθούν.

 Και τρεις αντιπερισπασμοί

ΗΠΑ – Κίνα

Αυτή θα είναι ακόμη μία ταραχώδης χρονιά για τις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας, με αιχμή κυρίως την Ταϊβάν και τον τεχνολογικό ανταγωνισμό, ωστόσο εγχώριες ανησυχίες έχουν πείσει τους προέδρους Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ ότι η αποτελεσματικότερη διαχείριση των μεταξύ τους σχέσεων αποτελεί την καλύτερη επιλογή στην παρούσα φάση και για τις δύο πλευρές.

Ευρώπη

Οι εκλογές που αναμένονται φέτος στην Ευρώπη (ευρωεκλογές κ.ά.) δεν πρόκειται να επιφέρουν μεγάλες ανατροπές στους ευρωπαϊκούς πολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων αλλά ούτε και να εκτροχιάσουν τις φιλοδοξίες της Ε.Ε., φιλοδοξίες που «αναζωογονήθηκαν» από την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

BRICS – G7

Αν και επεκτείνεται, η ομάδα των BRICS δεν πρόκειται, ούτε φέτος, να αναδυθεί ως ένας υπό κινεζική ηγεσία αντίπαλος της G7 στη διεθνή σκηνή.

πηγη