Υπόθεση Λύτρα: Το νομικό πλαίσιο που οδήγησε στη σύλληψη, τα περιοριστικά μέτρα και η στάση του δικηγορικού συλλόγου

Άλλη μία υπόθεση ενδοοικογενειακής βίας απασχολεί την επικαιρότητα και σοκάρει ακόμα περισσότερο καθώς σε αυτήν εμπλέκονται δύο άνθρωποι που ως δικηγόροι υπερασπίζονται ανθρώπους που έχουν υποστεί κακοποίηση.

Ο δικηγόρος Απόστολος Λύτρας κατηγορούμενος για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη σε βάρος της συζύγου του, αφέθηκε ελεύθερος με απαγόρευση προσέγγισης του θύματος και  ζήτησε συγγνώμη.  Παράλληλα θα παρακολουθήσει κάποιο πρόγραμμα για να λάβει βοήθεια.

Ποιο ήταν όμως τελικά το νομικό πλαίσιο που οδήγησε στη σύλληψή του, αρκούν τα περιοριστικά μέτρα σε αυτές τις περιπτώσεις και ποια θα πρέπει να είναι η στάση του δικηγορικού συλλόγου;

Ο Βασίλης Μάρκου, Δικηγόρος και νομικός εκπρόσωπος Κέντρου Διαχείρισης Έμφυλων Ανισοτήτων "Εριφύλη", απαντά τα ερωτήματα μιλώντας στο thebest.gr και τονίζει ότι η αντιμετώπιση της έμφυλης βίας είναι μια πολύ σύνθετη εξίσωση, που δυστυχώς τα νομικά μέσα που διαθέτει η Πολιτεία δεν είναι πάντα αρκετά.

Ποιο ήταν το νομικό πλαίσιο που οδήγησε στη σύλληψη του κατηγορουμένου;

Ευτυχώς για το νομικό μας σύστημα, αυτό που κυκλοφορεί σε κάποια ΜΜΕ, ότι χάρη σε ένα πρόσφατο νόμο του Υπουργείου Δικαιοσύνης συνελήφθη ο κατηγορούμενος, είναι εσφαλμένο.

Στην πραγματικότητα, εν αγνοία ή συνειδητά ο νόμος αυτός επαναλαμβάνει τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας όπως ισχύει εδώ και χρόνια, ο οποίος στο άρθρο 13 παρ.3 προβλέπει ότι το ιατρικό απόρρητο αίρεται όταν εκτός των άλλων ο ιατρός μαθαίνει με τρόπο αξιόπιστο ότι μελετάται κακούργημα ή ότι άρχισε ήδη η εκτέλεσή του και, μάλιστα, σε χρόνο τέτοιο, ώστε να μπορεί ακόμα να προληφθεί η τέλεση ή το αποτέλεσμά του, όταν αποβλέπει σε διαφύλαξη εννόμου συμφέροντος του ίδιου ή του άλλου, που δεν μπορεί να διαφυλαχθεί διαφορετικά, όταν συντρέχει κατάσταση ανάγκης, ή ακόμα όταν υπάρχει συναίνεση εκείνου που αφορά το απόρρητο.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, από τη στιγμή που σύμφωνα με τις πληροφορίες, υπήρχε συγκατάθεση της κακοποιημένης συζύγου, συνέτρεχαν τουλάχιστον τρεις από τις τέσσερις παραπάνω προϋποθέσεις, άρα ο ιατρός είχε δεοντολογικό καθήκον να καταγγείλει αυτά που διαπίστωσε. Αν μάλιστα δεν το έπραττε θα τελούσε πειθαρχικό παράπτωμα με επαπειλούμενες ποινές για την άσκηση του επαγγέλματός του.

Χαρακτηριστική περίπτωση που έχει απασχολήσει πολλές φορές την ποινική δικαιοσύνη είναι αυτή ψυχίατρου που φοβούμενος ότι ο πελάτης του θα πραγματοποιήσει την απειλή του να σκοτώσει τη γυναίκα του, ανακοινώνει αυτό το γεγονός στην αστυνομία, η οποία και τον συλλαμβάνει. Σημαντική στο χθεσινό περιστατικό και η συγκατάθεση της συζύγου, καθώς θα ήταν αντιφατικό το ιατρικό απόρρητο να αντιταχθεί στον ασθενή όταν ακριβώς έχει προβλεφθεί για την προστασία αυτού και της ιδιωτικότητάς του. Ακόμα περισσότερο, αυτή είναι μια πολύ σημαντική και χρήσιμη υπηρεσία που καλό είναι να γνωρίζουν άτομα που έχουν υποστεί κακοποίηση και θέλουν να προχωρήσουν σε καταγγελία, ότι δηλαδή έχουν δικαίωμα και μπορούν να ζητούν γνωμάτευση από τον θεράποντα ιατρό, ως αποδεικτικό μέσο. Και ο ιατρός έχει υποχρέωση να τη χορηγήσει, είτε παρακολουθείται σε δημόσιο νοσοκομείο, είτε ιδιωτικά.

Ο δικηγόρος αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους, να μην πλησιάζει τη γυναίκα του. Μπορεί κάτι τέτοιο να εξασφαλίσει την ακεραιότητα ενός θύματος για το μέλλον;

Η αντιμετώπιση της έμφυλης βίας είναι μια πολύ σύνθετη εξίσωση, που δυστυχώς τα νομικά μέσα που διαθέτει η Πολιτεία δεν είναι πάντα αρκετά. Επειδή υπάρχει ο λεγόμενος “κύκλος της βίας” πολλές φορές οι δράστες μετανοούν, εκφράζουν σπουδαίες εκδηλώσεις αγάπης, περνούν από τον λεγόμενο “μήνα του μέλιτος”, αλλά υποτροπιάζουν στο μέλλον για αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Σε περιστατικά κακοποίησης, εμπλέκονται και πρέπει να εμπλέκονται πολλές επιστήμες και πολλοί διαφορετικοί επαγγελματίες, ιατροί, δικηγόροι, εισαγγελικές και δικαστικές αρχές, αστυνομία, ψυχολόγοι σε συνεργασία και με πνεύμα διεπιστημονικότητας μεταξύ τους. Ενδεχομένως, η γυναίκα αυτή να χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη για να πάρει ψύχραιμες και ελεύθερες αποφάσεις. Είναι επίσης πολύ σημαντικό να περιβάλλεται από ένα υποστηρικτικό οικογενειακό και φιλικό πλαίσιο. Να έχει υποστήριξη αυτές τις ώρες.

Ως μέλος στην “Εριφύλη”, μια δομή στη Πάτρα, που έχει ως αντικείμενο την ισότητα των φύλων και την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας, έχω συμμετάσχει στη δημιουργία σεμιναρίων που απευθύνονται στο ευρύ κοινό, αλλά και σε επαγγελματίες για το πώς μπορούμε να είμαστε αποτελεσματικοί σε τέτοιες περιπτώσεις. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, που έχουμε διενεργήσει ειδικό σεμινάριο σε φοιτήτριες/φοιτητές της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, στις/στους μελλοντικούς ιατρούς, γιατί η ίδια η επιμόρφωση των επαγγελματιών, να αποκαλύψουμε τους μύθους που περιβάλλουν το φαινόμενο της έμφυλης βίας, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα θύματα, να ανατρέψουμε τα στερεότυπα που έχουμε οι ίδιοι, αλλά και η κοινωνία μας, παίζουν μεγάλο ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος ολιστικά.

Η Πολιτεία, το κράτος, οι περιφέρειες, οι δήμοι και όχι μόνο οι συλλογικότητες της Κοινωνίας των Πολιτών, όπως η “΅Εριφύλη”, εκτός από τη θέσπιση νόμων σε κλειστά γραφεία, πρέπει να δρομολογήσει εκτεταμένα σεμινάρια σε όλους τους προαναφερόμενους επαγγελματικούς κλάδους, ειδικές ενημερωτικές εκπομπές στη τηλεόραση και εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης για το ευρύ κοινό, καθώς ακόμα και η κοινή γνώμη παίζει προεξάρχοντα ρόλο στην ενθάρρυνση των θυμάτων να προχωρήσουν σε δομημένες -και τονίζω τη λέξη δομημένες- καταγγελίες. Δυστυχώς, πολύ λίγα γίνονται σε αυτόν τον τομέα.

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο πειθαρχικής δίωξης του δικηγόρου που κατηγορείται.   Θεωρείτε ότι θα πρέπει να του αφαιρεθεί η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος;

Νομίζω, ότι δεν είναι η κατάλληλη νομική κύρωση για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Άδεια ασκήσεως επαγγέλματος αφαιρείται, όταν κάποιος αποδεδειγμένα λειτουργεί με τρόπο που έρχεται σε αντίθεση με το ίδιο το επάγγελμα. Στο επάγγελμα του δικηγόρου, τέτοιες περιπτώσεις θα ήταν η απιστία απέναντι σε πελάτες του, η πλαστογραφία εγγράφων, πράξεις που δε συνάδουν με τη καλή άσκηση της δικηγορίας.

Πειθαρχικές παραβάσεις που επισύρουν μικρότερες ποινές είναι συμπεριφορές που θίγουν το κύρος του δικηγορικού λειτουργήματος, ή η εν γένει αναξιοπρεπής ή απρεπής συμπεριφορά. Επειδή, πράγματι το επάγγελμα του δικηγόρου, οφείλει να αποπνέει ένα κύρος, ίσως είχε νόημα μια κάποια πειθαρχική κύρωση. Το μείζον όμως, είναι να λειτουργήσει ορθά η Δικαιοσύνη. Διαβάζουμε ότι ο κατηγορούμενος έχει ομολογήσει και δείχνει μεταμέλεια. Αν είναι πράγματι έτσι, θα πρέπει και ο ίδιος να δουλέψει με τον εαυτό του, ιδανικά με κάποιον επαγγελματία για τους λόγους που οδηγήθηκε στη πράξη του.