Πανεπιστήμιο Πατρών: Στόχος η ένταξη στον Ευρωπαϊκό χάρτη Συλλογών Φυσικής Ιστορίας

Στην ψηφιοποίηση, μεγάλου μέρους, των Ελληνικών Συλλογών Φυσικής Ιστορίας που διαθέτουν πανεπιστήμια και άλλοι επιστημονικοί φορείς της χώρας και στη διαμόρφωση μίας βάσης δεδομένων με διεθνή πρότυπα προχωρά η χώρα μας μέσα από μια συνεργασία οκτώ διαφορετικών φορέων από όλη την Ελλάδα που έχουν στην κατοχή τους Συλλογές Φυσικής Ιστορίας: το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με συντονιστή το Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού ~5,7 εκατομμυρίων ευρώ που χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέσω του Ελλάδα 2.0 του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (NextGeneration EU), αποτελεί ένα έργο με ιδιαίτερη σημασία, καθώς οι ελληνικές Συλλογές Φυσικής Ιστορίας, εκτός από μέρος της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, αποτελούν ανεκτίμητη εθνική υποδομή για τη μελέτη και εκτίμηση της βιοποικιλότητας και τη συσχέτισή της με τις περιβαλλοντικές αλλαγές στην πάροδο των χρόνων, ενώ παράλληλα συνιστούν και το βασικό εφόδιο για να ανταποκριθεί η χώρα στις υποχρεώσεις της, που απορρέουν από διεθνείς συμφωνίες, όπως η Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα (Convention for Biological Diversity, CBD), η Σύμβαση για τον Έλεγχο του Εμπορίου Άγριας Ζωής (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna & Flora, CITES) και το Πρωτόκολλο της Ναγκόγια (The Nagoya Protocol on Access and Benefit- sharing).

Το έργο αποτέλεσε και αποτελεί βασική επιδίωξη του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), που λειτουργεί με γνώμονα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ελλάδα.

Ο ΟΦΥΠΕΚΑ αναγνωρίζοντας την έλλειψη ομοιογένειας και την ανάγκη διασύνδεσης των ελληνικών συλλογών φυσικής ιστορίας στα πρότυπα της ευρωπαϊκής ερευνητικής υποδομής Distributed System of Scientific Collections (DiSSCo), συνέβαλε καθοριστικά στην ενσωμάτωση του έργου στη Δράση «Η προστασία της βιοποικιλότητας ως κινητήριος μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης» του Πυλώνα «Πράσινη Μετάβαση» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναδεικνύοντας από την πρώτη στιγμή τη σημασία του έργου για το μέλλον του τόπου μας.
Με την ολοκλήρωσή του, οι ψηφιοποιημένες συλλογές φυσικής ιστορίας των παραπάνω φορέων θα καταστούν διαθέσιμες, σε διάφορες κατηγορίες χρηστών και θα αποτελέσουν τη βάση για την παροχή των γνώσεων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση κρίσιμων θεμάτων που αντιμετωπίζει το περιβάλλον και η κοινωνία μας, όπως

α) η τεκμηρίωση της βιολογικής και γεωλογικής ποικιλότητας σε μια άνευ προηγουμένου εποχή περιβαλλοντικής κρίσης,

β) η κατανόηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και άλλων περιβαλλοντικών απειλών,

γ) ο προσδιορισμός της επίδρασης των εισβλητικών ειδών στα οικοσυστήματα, δ) η παρακολούθηση των αλλαγών στους περιβαλλοντικούς πόρους, συμβάλλοντας στη προσαρμογή της χώρας στην νέα εποχή και τις νέες τεχνολογικές προκλήσεις.

Το Πανεπιστήμιο Πατρών συμμετέχει στη σημαντική αυτή δράση ως ένα από τα πιο σημαντικά αποθετήρια Ελληνικών Συλλογών Φυσικής Ιστορίας, με πολύ μεγάλο αριθμό βιολογικών και γεωλογικών δειγμάτων που βρίσκονται κατατεθειμένα στις αντίστοιχες συλλογές των Τμημάτων Βιολογίας και Γεωλογίας του Πανεπιστημίου και αποτελούν τμήματα της εξαιρετικά πλούσιας Ελληνικής βιοποικιλότητας και γεωποικιλότητας.

Πιο συγκεκριμένα, στη δράση συμμετέχουν από το Τμήμα Βιολογίας , το Βοτανικό Μουσείο, και το Ζωολογικό Μουσείο και από το Τμήμα Γεωλογίας τα εργαστήρια Παλαιοντολογίας και Στρωματογραφίας, Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας, Έρευνας Ορυκτών και Πετρωμάτων, Κοιτασματολογίας και η Ομάδα Ενεργειακών Πηγών και Πρώτων Υλών.

Με την ολοκλήρωσή του έργου, οι ψηφιοποιημένες Συλλογές Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πατρών θα γίνουν ευρύτερα διαθέσιμες αποτελώντας ταυτόχρονα μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές και τοποθετώντας το Πανεπιστήμιο Πατρών στον Ευρωπαϊκό χάρτη Συλλογών Φυσικής Ιστορίας.