Οι Πατρινοί Ολυμπιονίκες του 1896

Η Πάτρα ευτύχησε από τα πρώτα κιόλας χρόνια που δομήθηκε ο Αθλητισμός στην Πάτρα να έχει πρωτεύοντα ρόλο, να διαδραματίσει βασικό χαρακτήρα, να καλλιεργήσει και να διαδώσει τις αξίες του Αθλητισμού.

Δεν είναι τυχαίο πως το 1896, στους Ολυμπιακούς Αγώνες που έγιναν στην Αθήνα, ανέδειξε τους πρώτους Ολυμπιονίκες, αθλητές που σε ένα έντονο ανταγωνιστικό κλίμα, κατόρθωσαν να διαπρέψουν.

Οι Α' Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες των Νέων Χρόνων διεξήχθηκαν στην Αθήνα από 25 Μαρτίου έως 3 Απριλίου 1896. Πήραν μέρος 231 Ελληνες αθλητές και 80 ξένοι από 12 χώρες. Οι Ελληνες πέτυχαν πρώτη νίκη σε δέκα από τα 44 αγωνίσματα και κατέλαβαν τη δεύτερη θέση σε 18 και την τρίτη σε 16. Οι πρώτοι νικητές (οι Ολυμπιονίκες) τιμήθηκαν με αργυρά μετάλλια. Οσοι κατέλαβαν δεύτερη θέση (δευτεραθλητές τους αποκαλούσαν τότε) έλαβαν χάλκινα μετάλλια. Τα ονόματα των τρίτων νικητών ελάχιστες εφημερίδες μνημόνευσαν. Η σημαντικότερη ελληνική νίκη ήταν αυτή του Σπύρου Λούη στον Μαραθώνιο δρόμο.

Από τους Πατρινούς αθλητές ολυμπιονίκης αναδείχθηκε ο Νίκος Ανδριακόπουλος (του Παναχαϊκού Γ.Σ.) που αγωνίστηκε ως φίλαθλος και όχι ως μέλος του Συλλόγου του. Ηρθε πρώτος στην αναρρίχηση σε σχοινί, «επί κάλω» κατά την τότε ορολογία. Στο αγώνισμα αυτό έπρεπε ο αθλητής να αναρριχηθεί σε σχοινί, που είχε πάχος τεσσάρων εκατοστών και κρεμόταν από ιστό ύψους 15 μέτρων. Η αναρρίχηση γινόταν με μεγάλες και γρήγορες έλξεις. Στην κατάβαση, που γινόταν με αργό ρυθμό, έπρεπε τα σκέλη του αγωνιζομένου να σχηματίζουν ορθή γωνία με τον κορμό του.

Το αγώνισμα της αναρρίχησης έγινε τις 29 Μαρτίου το πρωί. Πήραν μέρος δύο Έλληνες αθλητές και δέκα ξένοι, από τους οποίους οι επτά ήταν Γερμανοί. Πρώτοι αναρριχήθηκαν οι δύο Ελληνες. Όταν οι ξένοι είδαν την δεξιότητα και την ταχύτητα τους, αποσύρθηκαν, πλην ενός Γερμανού που δεν κατόρθωσε όμως να φθάσει στην κορυφή. Eτσι ανακηρύχθηκαν ολυμπιονίκης ο Ν. Ανδριακόπουλος με χρόνο 23"4 και δευτεραθλητής ο Π. Ξενάκης του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου των Αθηνών.

Στην κολύμβηση ο Αντώνιος Πεπανός στον αγώνα των 500 μέτρων (με επίδοση 9'57"6) τερμάτισε δεύτερος, μετά τον Αυστριακό Νόουμαν ο οποίος πέτυχε χρόνο 8’12"6 και κέρδισε τον τίτλο του ολυμπιονίκη. Οι κολυμβητικοί αγώνες έγιναν τις 30 Μαρτίου στον όρμο της Ζέας. Δημιουργήθηκε ζήτημα για τη συμμετοχή του Πεπανού, επειδή στους πρώτους στην Πάτρα κολυμβητικούς αγώνες τον Ιούλιο του 1892 είχε βραβευθεί με δάφνινο στεφάνι και 200 δραχμές. Ο Κανονισμός των Ολυμπιακών Αγώνων απαγόρευε τη συμμετοχή αθλητών που είχαν κάποτε αγωνισθεί για χρηματικό βραβείο. Αναφέρθηκε όμως ότι ο Πεπανός είχε αρνηθεί τότε να παραλάβει τις 200 δρχ., αλλά υποχρεώθηκε τελικώς να τις δεχθεί με το επιχείρημα ότι το χρηματικό ποσό ήταν «αναποσπάστως συνδεδεμένο με το έπαθλον» (το δάφνινο στεφάνι). Και διέθεσε το ποσό τούτο για να παραθέσει γεύμα στη διοίκηση του Παναχαϊκού (του οποίου ήταν τότε μέλος) και στους άλλους 14 κολυμβητές, που είχαν αγωνισθεί μαζί του. Δύο μέρες πριν από τους ολυμπιακούς της κολύμβησης ο Πεπανός κρυολόγησε και είχε αιμορραγία από τη μύτη. Ετσι αγωνίστηκε, χωρίς να βρίσκεται σε καλή φυσική κατάσταση. Για τον λόγο αυτό δεν πήρε μέρος και στον αγώνα των 1.200 μ. όπως είχε αρχικά σκοπό. Οταν στα 500 μέτρα ο Νόουμαν (21 ετών) τερμάτιζε πρώτος, ο Πεπανός (30 ετών) απείχε 60 μέτρα από το τέρμα. Ο Αυστριακός ολυμπιονίκης ήταν φοιτητής της ιατρικής. Ο πατέρας του ήταν καθηγητής της δερματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Ο Νόουμαν είχε επιδοθεί στην κολύμβηση από μικρό παιδί και ως το 1896 είχε κερδίσει 56 κύπελλα για ισάριθμες πρωτιές σε αγώνες στην πατρίδα του.

Ο Πατρινός παλαιστής Στέφανος Χρηστόπουλος στάθηκε άτυχος. Οι αγώνες πάλης έγιναν σ' ένα κυκλικό σκάμμα γεμάτο ψιλή άμμο, με το σύστημα νοκάουτ. Τα ζεύγη των αντιπάλων ορίζονταν με κλήρωση. Αγωνίστηκαν πέντε παλαιστές. Ο Χρηστόπουλος (της Γυμναστικής Εταιρείας Πατρών), ο Γ. Τσίτας (του Πανελληνίου Αθηνών), ο Αγγλος Ελλιοτ, ο Γερμανός Σούμαν και ο Ούγγρος Ταποβίτσα. Θεωρήθηκε ότι όλοι ανεξαρτήτως βάρους ανήκουν στην ίδια κατηγορία. Με τα σημερινά κριτήρια ο Χρηστόπουλος ήταν βαρέων βαρών και ο Τσίτας μέσων.

Στον πρώτο αγώνα κληρώθηκαν ο Στ. Χρηστόπουλος και ο Ταποβίτσα. Επειτα από σκληρή αναμέτρηση ο Ούγγρος εγκατέλειψε. Στον δεύτερο αγώνα, που κράτησε λίγα λεπτά, ο νευρώδης και δυνατός Σούμαν κόλλησε στο χώμα τις πλάτες του αντιπάλου του Ελλιοτ. Για τον τρίτο αγώνα κληρώθηκαν οι δύο Ελληνες. Το αποτέλεσμα της κλήρωσης προκάλεσε τις έντονες διαμαρτυρίες των θεατών, αλλά δεν ήταν δυνατόν να μην εφαρμοσθεί ο Κανονισμός.

Ο Χρηστόπουλος ήταν βαρύτερος, δυνατότερος και πιο τεχνικός από τον αντίπαλο του. Ο Τσίτας όμως ήταν πολύ μαχητικός και γνώριζε (από τους δοκιμαστικούς αγώνες) τα κόλπα του Πατρινού παλαιστή. Η αναμέτρηση των δύο αντιπάλων ήταν πεισματώδης. Επειτα από αμφίρροπο αγώνα μισής ώρας γονατίζουν και προσπαθούν να ανατρέψει ο ένας τον άλλο. Σε μια στιγμή που ο Χρηστόπουλος προσπαθεί να εφαρμόσει το παλαιστικό «σχήμα της χελώνας», οι δύο αντίπαλοι πέφτουν στην άκρη του σκάμματος και ο Χρηστόπουλος παθαίνει κάταγμα της ωμοπλάτης. Ο αγώνας διακόπτεται και ο τραυματισμένος αθλητής αποχωρεί με δυνατούς πόνους. Ετσι ο Τσίτας προκρίθηκε για τον τελικό αγώνα κατά του Γερμανού Σούμαν, τον οποίον δεν μπόρεσε να νικήσει.

Η είδηση για το ατύχημα του Χρηστόπουλου λύπησε πολύ τους Πατρινούς. Ας σημειωθεί ότι το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, παραμονής της έναρξης των Ολυμπιακών, οι ψαράδες της συνοικίας Τσιβδί, που πήγαιναν στη «λειτουργία της αγάπης» στον ναό του Αγ. Ανδρέου, άναβαν και ένα κερί «για να δυναμώσει ο Αγιος τα μπράτσα» του παλαιστή συναδέλφου των. Ο Χρηστόπουλος νοσηλεύτηκε στο Νοσοκομείο «ο Ευαγγελισμός» εννέα μέρες. Τις 7 Απριλίου, όταν επέστρεψε από την Αθήνα, τον υποδέχτηκε μεγάλο πλήθος στον σιδηροδρομικό σταθμό και τον συνόδευσε, κατά τη συνήθεια της εποχής, μέχρι το σπίτι του. Από τους άλλους Πατρινούς αθλητές δεν σημείωσε κανείς αξιόλογη επίδοση στους Ολυμπιακούς. Στον Μαραθώνιο δρόμο πήραν μέρος 16 δρομείς, από τους οποίους 12 Ελληνες. Τερμάτισαν εννέα Ελληνες και ένας ξένος. Ο Πατρινός μαραθωνοδρόμος Δημήτριος Χρηστόπουλος ήταν μεταξύ αυτών που εγκατέλειψαν τον αγώνα. Αλλά και αν έφθανε στο Στάδιο, θα ήταν από τους τελευταίους, αν κρίνουμε από τον χρόνο που είχε επιτύχει στους δοκιμαστικούς αγώνες. Η επίδοση του ήταν 3ω33'50", ενώ ο δέκατος και τελευταίος από τους τιρματίσαντες στους Ολυμπιακούς έφθασε στο τέρμα έπειτα από 3 ώρες και 10 λεπτά. Ο Τσικλητήρας στον δρόμο 400 μ. δεν κατόρθωσε να προκριθεί για τον τελικό. Ο Παπαϊωάννου στο δίζυγο δεν μπορούσε φυσικά να ξεπεράσει τους Γερμανούς που ήταν άφθαστοι στη γυμναστική. Στους Ολυμπιακούς πήραν μέρος και άλλοι δύο Πατρινοί. Ηταν οι αδελφοί Γεώργιος και Φρειδερίκος Μάρσαλ, γιοι του εγκατεστημένου στην Πάτρα Άγγλου Βέρνου Μάρσαλ. Αγωνίστηκαν στο τέννις, στο διπλούν ανδρών και ηττήθηκαν από το ζεύγος των Άγγλων Φλάκ και Ρόμπερτσον. Ο απολογισμός λοιπόν της συμμετοχής Πατρινών αθλητών στους Ολυμπιακούς του 1896 ήταν μία πρώτη νίκη, μία δεύτερη και. μία τρίτη. Μολονότι η Πάτρα ήλπιζε περισσότερα, θεώρησε ικανοποιητικά τα αποτελέσματα, πανηγύρισε και τίμησε τους αθλητές της.

Ικανοποιητική κρίθηκε και η συμμετοχή της Μπάντας της Φιλαρμονικής Εταιρείας στις εκδηλώσεις των Ολυμπιακών. Με επικεφαλής τον αρχιμουσικό Άνδλοβιτς η Μπάντα αναχώρησε για την Αθήνα σιδηροδρομικώς το πρωί της Κυριακής του Πάσχα, 24 Μαρτίου. Όταν έφθασε στην πρωτεύουσα τις 5 το απόγευμα, την υποδέχτηκαν στον σταθμό αντιπρόσωποι της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων. Η Φιλαρμονική των Αθηνών είχε κατεβεί στον Πειραιά, για να υποδεχθεί τη Φιλαρμονική της Λευκάδας, που έφθασε ατμοπλοϊκώς αργότερα. Η Μουσική της Πάτρας πηγαίνοντας στο κατάλυμα της στάθμευσε στα γραφεία της Επιτροπής των Αγώνων, όπου και έπαιξε για λίγη ώρα. Τις 25 Μαρτίου η Μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρείας συνόδευσε τον λόχο της Σχολής Ευελπίδων ως τον Μητροπολιτικό ναό για την επίσημη δοξολογία. Το απόγευμα στην τελετή ενάρξεως των αγώνων ήταν η μία από τις οκτώ Μουσικές (περίπου 400 όργανα) που ενωμένες ανέκρουσαν τον Ολυμπιακό Υμνο, υπό τη διεύθυνση του συνθέτη Σπύρου Σαμάρα. Τον Υμνο τραγούδησε 200με-λής χορωδία της Φιλαρμονικής Αθηνών. Στην Πάτρα ο Ολυμπιακός Υμνος για πρώτη φορά ακούστηκε τις 17 Μαρτίου σε συναυλία της Φιλαρμονικής στην πλατεία Γεωργίου, που ήταν ασφυκτικά γεμάτη. «Η έντύπωοις ήτο μάλλον ευμενής» - έγραψε  ο πάντοτε μετριοπαθής «Νεολόγος».

Στο τετραήμερο 26-29 Μαρτίου η Μουσική της Φιλαρμονικής Εταιρείας έδωσε τέσσερις συναυλίες, δύο προ των Ανακτόρων, μία στην πλατεία Συντάγματος και μία στο Στάδιο και τις 27 Μαρτίου απέδωσε τιμές κατά την άφιξη του βασιλιά της Σερβίας. Από την Αθήνα αναχώρησε τις 30 Μαρτίου. Πηγαίνοντας στον σιδηροδρομικό σταθμό σταμάτησε στα γραφεία της Επιτροπής των Αγώνων και στο κατάστημα της Φιλαρμονικής Αθηνών «για έναν μελωδικόν αποχαιρετισμόν». Τις 9 μ.μ. όταν έφθασε στην Πάτρα, έγινε δεκτή από μεγάλο πλήθος με ζωηρά χειροκροτήματα και βεγγαλικά.

ΑΠΟΘΕΩΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΗΤΗ

Η είδηση για τη νίκη του Ανδριακόπουλου προκάλεσε στην Πάτρα γενικό ενθουσιασμό και ανακούφιση, γιατί μέχρι τότε μόνο απογοήτευση είχε αισθανθεί η πόλη από την απόδοση των αθλητών της. Το χαρμόσυνο νέο, όταν έφθασε το αγγελτήριο τηλεγράφημα, διαδόθηκε αστραπιαία από στόμα σε στόμα και από πόρτα σε πόρτα. Στην αρχή μαθεύτηκε στο κέντρο της πόλεως και έπειτα στην Επάνω Χώρα και σε όλες τις γειτονιές. Και κείνη την ημέρα δεν υπήρχε άλλο θέμα συζητήσεως. Πρώτος έσπευσε να συγχαρεί τον Ολυμπιονίκη εκ μέρους του Συλλόγου του ο Κορύλλος. Του τηλεγράφησε: «Παναχαϊκός σύσσωμος αγαλλόμενος φωνει σοι τό Χαίρε. Έδόξασας Πάτρας και αύται δοξάσουσί σε. Είθε και έτεροι συμπολϊται ημών τιμήσωσι πόλιν». Συγχαρητήρια του έστειλε τηλεγραφικώς και ο Ιω. Γ. Ρούφος. «Συγχαίρω επί νίκη, ήτις τιμά εξόχως και σε και καθιστά υπερήφανους τας Πάτρας».

Το διοικητικό συμβούλιο του Παναχαϊκού σε έκτακτη συνεδρίαση τις 2 Απριλίου αποφάσισε ομόφωνα να αναρτήσει στην αίθουσα του Γυμναστηρίου του την εικόνα του Ανδριακόπουλου σε φυσικό μέγεθος με τη λέξη Ολυμπιονίκης στο κάτω μέρος. Επίσης αποφάσισε να παρίσταται ο νεαρός αθλητής στις τελετές στα δεξιά του προέδρου και να απαλλαγεί από την υποχρέωση να καταβάλλει μηνιαίες συνδρομές στον Σύλλογο. Την άλλη μέρα ο διευθυντής της Μουσικής του Παναχαϊκού ανακοίνωσε ότι συνέθεσε εμβατήριο, ύμνο στον νικητή. Συγχρόνως ο ζαχαροπλάστης Παύλος Βουρδέρης ανακοίνωσε ότι προς τιμήν του Ανδριακόπουλου έδωσε σε μία από τις πάστες-σπεσιαλιτέ του το όνομα «Αναρρίχησις». Ο ανταγωνιστής του Βουρδέρη ζαχαροπλάστης Ν. Κυριακόπουλος δήλωσε ότι προσφέρει στον Πατρινό Ολυμπιονίκη για ένα χρόνο κάθε μέρα ένα γλυκό της εκλογής του και ένα κονιάκ, «...προς αύξησιν των δυνάμεων του και λαμπροτέραν εν τω μέλλοντι νίκην». Η προσφορά δεν έγινε δεκτή.

Ο Ανδριακόπουλος επέστρεψε στην Πάτρα τις 5 Απριλίου. Στον σιδηροδρομικό σταθμό του έγινε υποδοχή πρωτοφανής στα χρονικά της πόλεως. «Ουδέποτε συνεκεντρώθη τόσον πλήθος και ουδέποτε ηκούσθησαν τόσαι ζητωκραυγαί» - έγραψε ο «Νεολόγος». Ολη η Πάτρα ήταν εκεί. Πολλοί κρατούσαν σημαίες και άλλοι άνθινα στεφάνια, ή ποικιλόχρωμους ενετικούς φανούς. Κοντά στην αποβάθρα είχαν παραταχθεί τα μέλη του Παναχαϊκού (με επικεφαλής τη Μουσική και τη σημαία του Συλλόγου), οι αθλητές και μέλη της Γυμναστικής Εταιρείας (με επικεφαλής τον πρόεδρο Γερούση) και η Μουσική της Φιλαρμονικής Εταιρείας (που την περιστοίχιζαν παιδιά που κρατούσαν πυρσούς). Οταν τις 7 μ.μ. έφθασε το τραίνο, μόλις εμφανίστηκε στη θύρα του βαγονιού ο Ανδριακόπουλος, το συγκεντρωμένο τεράστιο πλήθος ξέσπασε σε συνεχείς ζητωκραυγές και επευφημίες, ενώ η Φιλαρμονική ανέκρουε εμβατήριο και η Μπάντα του Παναχαϊκού τον «Υμνο στον νικητή». Οπως έγραψε ο «Νεολόγος» σημειώθηκαν εκδηλώσεις λατρείας, που λίγο απείχαν από την αποθέωση. Σχηματίστηκε αμέσως πομπή, για τη μετάβαση στο Γυμναστήριο του Παναχαϊκού. Συμμαθητές και φίλοι του Ανδριακόπουλου τον σήκωσαν στους ώμους των και τον έφεραν έτσι με ιαχές θριάμβου ως την πλατεία Γεωργίου. Ηγετο ώς ήρως μόλις άπολιπών τό πεδίον της μάχης - έγραψε κάποιος δημοσιογράφος. Πολλά σπίτια στο κέντρο της πόλεως είχαν σημαιοστολισθεί και μερικά καταστήματα είχαν διακοσμήσει τις προθήκες τους με μυρτιές και λάβαρα. Στην προθήκη του καπνοπωλείου Σούλου είχε τοποθετηθεί μεγάλη φωτογραφία του ολυμπιονίκη ανάμεσα σε σημαίες.

Ο Ανδριακόπουλος στη διάρκεια της παρέλασης κρατούσε τα έπαθλα της νίκης, δηλαδή στο ένα χέρι το δίπλωμα του ολυμπιονίκη, στο άλλο τον κότινο από την Ολυμπία και κρεμασμένο από τον λαιμό του το αργυρό μετάλλιο. Από πολλά μπαλκόνια νεαρές Πατρινοπούλες πετούσαν λουλούδια. Η πομπή πέρασε από τις οδούς Αγίου Ανδρέου, Αγίου Νικολάου, Μαιζώνος. Πλατεία Γεωργίου, Ανεξαρτησίας (τώρα Γεροκωστοπούλου), Αγίου Ανδρέου, Καλαβρύτων (τώρα Γούναρη), Ψηλαλώνια και κατέληξε στο  Γυμναστήριο του Παναχαϊκού. Εκεί εκφώνησε λόγο ο Κορύλλος, τον ευχαρίστησε συγκινημένος ο ολυμπιονίκης και η Μουσική ανέκρουσε τον Εθνικό Υμνο. Για πολλή ώρα έπειτα ο κόσμος συνέχαιρε τον Ανδριακόπουλο, τον πάτερα του και τον πρόεδρο του Παναχαϊκού, Τέλος περισσότερα από εκατό άτομα συνόδευσαν τον τιμώμενο αθλητή ως το σπίτι του. Την επόμενη μέρα στο Δημοτικό Θέατρο δόθηκε μουσική εσπερίδα προς τιμήν του Ανδριακόπουλου, ο όποιος την παρακολούθησε από το ίδιο θεωρείο με το προεδρείο του Παναχαϊκού. Λίγες μέρες αργότερα στον τοπικό Τύπο δημοσιεύτηκε η είδηση ότι ο ολυμπιονίκης στη διάρκεια της παρέλασης κατά την υποδοχή του έχασε το αργυρό μετάλλιο του. Ο πατέρας του, ο κηροπλάστης Π. Ανδριακόπουλος, δήλωσε ότι προσφέρει αμοιβή 25 δραχμών σε όποιον το βρει και το παραδώσει. Το μετάλλιο επέστρεψε έπειτα από ένα μήνα περίπου κάποιος φοιτητής εκ Ναυπάκτου.

Με τον Ανδριακόπουλο συνταξίδευσαν κατά την επιστροφή τους από την Αθήνα ο Ελβετός ολυμπιονίκης Λουδοβίκος Σουτέρ, αδελφός του γυμναστή του Παναχαϊκού και οι Αμερικανοί αθλητές που είχαν λάβει μέρος στους αγώνες. Ο Σουτέρ είχε έρθει πρώτος στις ασκήσεις σε ιππικό εφαλτήριο με λαβές και δεύτερος στο εφαλτήριο χωρίς λαβές και στο δίζυγο. Οι Αμερικανοί αθλητές εντυπωσιάστηκαν από τη ζωηρότητα των εκδηλώσεων στην υποδοχή του Ανδριακόπουλου και πήραν μέρος σε αυτές. Έμειναν λίγες μέρες στην Πάτρα και τους φιλοξένησαν οι δικηγόροι Πετραλιάς και Ασδραχάς, ο γιατρός Θεόδωρος Ζαΐμης και ο τραπεζίτης Σπυρόπουλος.

Τους Πατρινούς χαροποίησε ιδιαιτέρως όχι μόνο η νίκη του συμπολίτη τους αθλητή, αλλά και δύο άλλων. Ο ένας ήταν Αχαιός. Λεγόταν Ιωάννης Μητρόπουλος, καταγόταν από τη Ζαχλωρού και αναδείχθηκε ολυμπιονίκης στις ασκήσεις στους κρίκους. Γιός υπαλλήλου της Εθνικής Τραπέζης φοιτούσε στη Νομική Σχολή και ήταν μέλος του Εθνικού Γ.Σ. των Αθηνών. Στους φοιτητικούς και αθλητικούς κύκλους της πρωτεύουσας τον αποκαλούσαν όλοι όχι με το επώνυμο του, αλλά Πατρινό. Οι αγώνες στους κρίκους έγιναν τις 28 Μαρτίου και στον τιμητικό ιστό του παναθηναϊκού Σταδίου πρώτη φορά υψώθηκε η ελληνική σημαία για τη νίκη του Μητρόπουλου. Το γεγονός προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό μεταξύ των θεατών και ο Σουρής έγραψε τότε στον «Ρωμηό» του:

Ο Πατρινός Μητρόπουλος μέσ' στην πολλή μας τρέλλα στεφανηφόρος νικητής εδείχθη στους χαλκάδες και εκ της χαράς εσχίσθησαν πολλά καπέλλα.

Περισσότερους δεσμούς με την Πάτρα είχε ένας άλλος ολυμπιονίκης, ο Παντελής Καρασεβδάς. Καταγόταν από τον Αστακό. Ηταν και αυτός φοιτητής της Νομικής και μέλος του Εθνικού Γ.Σ. Αναδείχθηκε ολυμπιονίκης στη σκοποβολή με όπλο γκρά από απόσταση 200 μέτρων, μολονότι με το άθλημα αυτό είχε αρχίσει να ασχολείται μόλις τέσσερις μήνες πριν από τους αγώνες. Στην Πάτρα ήταν γνωστός ο Καρασεβδάς, γιατί είχε φοιτήσει στο εκεί Γυμνάσιο και ήταν από τα πρώτα μέλη του Παναχαϊκού. Στους Α' αγώνες του Συλλόγου το 1892 διακρίθηκε σε αγωνίσματα δρόμου και άλματος. Ήταν λοιπόν φυσικό να γίνει δεκτός με τιμές, όταν μετά τους Ολυμπιακούς επιστρέφοντας στη γενέτειρα του πέρασε τις 6 Απριλίου από την Πάτρα.

Στο Αίγιο οργάνωσε δοκιμαστικούς αγώνες με ελεύθερη συμμετοχή ο εκεί Γυμναστικός Σύλλογος «ο Στράτων». Τις 14 Μαΐου στην Κουλούρα Αιγίου σε αγώνα δρόμου 21 χιλιομέτρων πήραν μέρος 10 νέοι, από τους οποίους μόνον δύο ήταν μέλη του συλλόγου. Πρώτος τερμάτισε ο «ευσταλής χωρικός» Χρ. Κωνσταντόπουλος σε χρόνο 1ω 40'. Δεύτερος ήλθε ο αθλητής του «Στράτωνος» Ζαρκάδας. Πάλι τη δεύτερη θέση κατέλαβε ο ίδιος αθλητής τις 17 Μαΐου σε αγώνα δρόμου 20 χιλιομέτρων με χρόνο 1ω 36'5". Ο πρώτος νικητής Ανδρέας Κούλης, αγρότης από τα Καλάβρυτα, τερμάτισε πέντε δευτερόλεπτα ενωρίτερα. Σε άλλη αναμέτρηση Αιγιέων δρομέων, σε μικρότερες αποστάσεις, ο Αθ. Σωτηρόπουλος πέτυχε χρόνο 14" στα 100 μέτρα και ο Μιχ. Κατσαρός 5'15" στα 1500 μέτρα. Σε εσωτερικούς αγώνες του «Στράτωνος» στα 1500 μέτρα πρώτευσε ο φοιτητής Διον. Πετρόπουλος και στα 400 μ. ο Ανδρέας Σταυρόπουλος.

Ο Γυμναστικός Σύλλογος Αιγίου «ο Στράτων» το 1896 είχε 60 τακτικά μέλη και 120 εταίρους (μέλη ηλικίας κάτω των 18 ετών). Ως γυμναστή είχε τον Βασ. Κακογιάννη του Παναχαϊκού. Στον Πύργο από τον Απρίλιο του 1895 υπήρχε η Γυμναστική Εταιρεία Ηλείων «Ο Ιφιτος». Γυμναστής των αθλητών ήταν ο Πατρινός Παν. Σπηλιόπουλος, πρώην μέλος του Παναχαϊκού. Πριν περάσει έτος από τη σύσταση του «Ιφίτου», ιδρύθηκε στον Πύργο δεύτερο αθλητικό σωματείο, ο Αθλητικός Όμιλος «ο Κόροιβος». Οι νεαροί αθλητές του για να αντιμετωπίσουν τις πρώτες δαπάνες οργάνωσης του συλλόγου, έδωσαν σε αίθουσα δημοτικού σχολείου θεατρική παράσταση με το τετράπρακτο δράμα «ο λήσταρχος Τρεμουντάνας». Αργότερα τα δύο σωματεία συγχωνεύθηκαν σε ένα με τίτλο «Κόροιβος». Το 1897 λόγω του πολέμου διακόπηκε κάθε αθλητική κίνηση στον Πύργο κι ο «Κόροιβος» διαλύθηκε. Το 1900 ανασυγκροτήθηκε με πρωτοβουλία παλαιών μελών του. Παλαιότερο από τα δύο προηγούμενα ήταν το σωματείο Γυμναστικός Σύλλογος Μεσολογγίου «ο Παναιτωλικός». Τον οργάνωσε και για πολλά χρόνια ήταν γυμναστής του ο Νικόλαος Αθανασίου. Από τους πρώτους αθλητές του Παναχαϊκού ο Αθανασίου ήταν και ο πρώτος γυμναστής που αναδείχθηκε από τις τάξεις του πατραϊκού συλλόγου.

* Με στοιχεία από το βιβλίο του Νίκου Πολίτη "Πατραϊκός Αθλητισμός", τόμος Α' και Β'