Η εμμονή του Ισραήλ στην "τελική νίκη" και η κόλαση του πολέμου στη Μέση Ανατολή

Η σημερινή εικόνα της Μέσης Ανατολής μοιάζει με καζάνι έτοιμο να εκραγεί. Το Ισραήλ, παραμένοντας προσηλωμένο στη στρατηγική της απόλυτης στρατιωτικής υπεροχής, επιδιώκει μια «τελική νίκη» απέναντι στους γείτονές του, με αποτέλεσμα οι πολεμικές συγκρούσεις να αναζωπυρώνονται διαρκώς στην περιοχή. Η πρόσφατη επίθεση του Ιράν με βαλλιστικούς πυραύλους κατά του Ισραήλ και η κλιμακούμενη ένταση, φέρνουν τον κόσμο πιο κοντά στον κίνδυνο ενός εκτεταμένου πολέμου, ο οποίος μπορεί να μετατραπεί σε παγκόσμια σύγκρουση, αν εμπλακούν μεγάλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα.
 
Ο Εγκλωβισμός του Ισραήλ στη Στρατηγική της Στρατιωτικής Υπεροχής
 
Η ιστορία του Ισραήλ από την ίδρυσή του το 1948 χαρακτηρίζεται από διαρκείς πολεμικές συγκρούσεις με τους γείτονές του. Η επιβίωση του εβραϊκού κράτους, ιδιαίτερα στις πρώτες δεκαετίες του, εξαρτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την στρατιωτική του δύναμη. Οι συνεχείς νίκες του εναντίον αραβικών κρατών, όπως κατά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967 και τον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973, καλλιέργησαν την πεποίθηση ότι η στρατιωτική υπεροχή είναι το κλειδί για την ασφάλεια.
Ωστόσο, αυτή η στρατηγική δεν οδήγησε ποτέ στην ειρήνη. Αντίθετα, κάθε νίκη του Ισραήλ δημιούργησε νέα κύματα αντίδρασης, είτε από αραβικά κράτη είτε από μη κρατικούς παράγοντες όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς. Σήμερα, το Ισραήλ αντιμετωπίζει έναν νέο και ισχυρό αντίπαλο, το Ιράν, το οποίο στηρίζει δίκτυα παραστρατιωτικών ομάδων σε πολλές χώρες, διαμορφώνοντας ένα περίπλοκο γεωπολιτικό τοπίο.
 
Το Ιράν ως Περιφερειακή Δύναμη και η Πυραυλική Απειλή
 
Η πυραυλική επίθεση του Ιράν αποτελεί ένα ακόμα κομμάτι στο παζλ της στρατιωτικής και γεωπολιτικής αντιπαράθεσης στη Μέση Ανατολή. Το Ιράν έχει επανειλημμένα αποδείξει ότι, παρά τις διεθνείς κυρώσεις, είναι ικανό να διατηρεί ένα ισχυρό στρατιωτικό οπλοστάσιο, με έμφαση στην πυραυλική τεχνολογία. Η χώρα βλέπει τον εαυτό της ως ηγέτιδα δύναμη του σιιτικού Ισλάμ και ως αντίπαλο δέος στον ηγεμονικό ρόλο που επιδιώκει το Ισραήλ.
Η επίθεση του Ιράν, όπως εκτιμούν πολλοί διεθνείς αναλυτές, εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική αντεπίθεσης κατά της απομόνωσής του από τη Δύση και την ενίσχυση της θέσης του στη Μέση Ανατολή. Ας μην ξεχνάμε πως το Ιράν δεν δρα μόνο του, αλλά στηρίζεται σε δίκτυα που περιλαμβάνουν συμμάχους όπως η Συρία και η Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Η άτυπη συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ και αρκετών αραβικών κρατών (όπως η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ) στοχεύει στην αποδυνάμωση του Ιράν, αλλά το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο αυτή η συμμαχία μπορεί να αποτρέψει την κλιμάκωση ή αν, αντίθετα, τροφοδοτεί έναν φαύλο κύκλο βίας.
 
Οι ΗΠΑ και ο Ρόλος τους στην Κρίση
 
Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν ένας από τους κεντρικούς παίχτες στη Μέση Ανατολή. Μετά την αποχώρηση από το πυρηνικό πρόγραμμα με το Ιράν το 2018, οι ΗΠΑ υιοθέτησαν μια σκληρότερη στάση απέναντι στην Τεχεράνη, υποστηρίζοντας πλήρως το Ισραήλ σε στρατιωτικό επίπεδο. Ωστόσο, μια άμεση στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν θα έχει τεράστιες συνέπειες για την παγκόσμια ασφάλεια.
Οι ΗΠΑ, αν και έχουν τη στρατιωτική δυνατότητα να εμπλακούν σε σύγκρουση, γνωρίζουν ότι ένας πόλεμος με το Ιράν δεν θα είναι όπως οι προηγούμενες επιχειρήσεις τους στο Ιράκ ή το Αφγανιστάν. Το Ιράν έχει διαφορετικές δυνατότητες και γεωστρατηγική θέση, ενώ τυχόν σύγκρουση θα μπορούσε να παρασύρει και άλλες δυνάμεις, όπως τη Ρωσία και την Κίνα, που έχουν στρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή.
 
Η Κίνα και η Ρωσία: Σιωπηλοί Παίκτες ή Μελλοντικοί Εμπλεκόμενοι;
 
Η Ρωσία και η Κίνα παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Η Ρωσία, ιδιαίτερα, έχει στενές σχέσεις με το Ιράν και συμμετέχει ενεργά στη συριακή κρίση, όπου οι δυνάμεις της συνεργάζονται με τις ιρανικές. Η Κίνα, από την άλλη πλευρά, έχει τεράστια ενεργειακά συμφέροντα στην περιοχή και η σταθερότητα της Μέσης Ανατολής είναι κρίσιμη για την οικονομία της.
Αν οι ΗΠΑ ή το Ισραήλ προχωρήσουν σε γενικευμένη στρατιωτική επιχείρηση κατά του Ιράν, υπάρχει ο κίνδυνος να προκληθεί αλυσιδωτή αντίδραση. Η Ρωσία και η Κίνα μπορεί να αναγκαστούν να λάβουν θέση, οδηγώντας σε μια σύγκρουση με παγκόσμιες προεκτάσεις. Σε αυτήν την περίπτωση, ο κίνδυνος μιας πυρηνικής κρίσης δεν μπορεί να αποκλειστεί.
 
Οι Επιπτώσεις στην Ευρώπη και την Ελλάδα
 
Η πιθανότητα να πληγεί η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης σε περίπτωση κλιμάκωσης των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που διέρχεται από την περιοχή. Η Ελλάδα, ως χώρα της νοτιοανατολικής Ευρώπης, βρίσκεται γεωγραφικά κοντά στο πεδίο των συγκρούσεων και θα μπορούσε να επηρεαστεί άμεσα.
Επιπλέον, η μεταναστευτική κρίση που θα προκληθεί από μια νέα πολεμική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή ενδέχεται να φέρει στην Ευρώπη και στην Ελλάδα νέα κύματα προσφύγων, αυξάνοντας τον κίνδυνο διείσδυσης τρομοκρατικών στοιχείων και την αποσταθεροποίηση των κοινωνιών μας. Ο κίνδυνος εμφάνισης ισλαμιστών τζιχαντιστών μέσω αυτών των νέων ροών είναι υπαρκτός.
 
Ο Ενεργειακός Εφιάλτης και τα Εθνικά Συμφέροντα της Ελλάδας
 
Η Μέση Ανατολή αποτελεί κρίσιμο σημείο για την παγκόσμια ενεργειακή αγορά. Ένας πόλεμος με το Ιράν θα μπορούσε να διακόψει τις ροές πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο, προκαλώντας ραγδαία αύξηση των τιμών και ενεργειακές ελλείψεις στην Ευρώπη. Για την Ελλάδα, η εξάρτηση από την ενεργειακή σταθερότητα της περιοχής καθιστά έναν τέτοιο πόλεμο αντίθετο στα εθνικά μας συμφέροντα.
Η χώρα μας, μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, έχει πολύπλοκες ισορροπίες να διατηρήσει. Από τη μία, η Ελλάδα έχει αναπτύξει ισχυρές στρατηγικές σχέσεις με το Ισραήλ τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στον αμυντικό τομέα και την ενεργειακή συνεργασία στην ανατολική Μεσόγειο. Από την άλλη, η Ελλάδα είναι κοντά στις αραβικές χώρες και έχει παραδοσιακά καλές σχέσεις με το Ιράν, ενώ επηρεάζεται άμεσα από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των ενεργειακών της αναγκών.
Μια γενικευμένη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα είχε αρνητικές επιπτώσεις για τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας, κυρίως σε τρεις τομείς: την ενεργειακή ασφάλεια, τη γεωπολιτική σταθερότητα και τη διαχείριση των προσφυγικών ροών. Αν η σύγκρουση επηρεάσει την ασφάλεια στις θαλάσσιες μεταφορές και την παραγωγή ενέργειας στον Περσικό Κόλπο, η χώρα μας θα υποστεί σοβαρά πλήγματα λόγω της εξάρτησής της από τις εισαγωγές ενέργειας. Παράλληλα, το κύμα προσφύγων που θα προκύψει από έναν γενικευμένο πόλεμο θα επιδεινώσει την ήδη πιεσμένη κατάσταση στα ελληνικά νησιά και θα προσθέσει νέες προκλήσεις στην ασφάλεια της χώρας.
 
Το Φαινόμενο της «Αποφασιστικής Νίκης» και ο Κίνδυνος Εξάπλωσης
 
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη Μέση Ανατολή είναι η επικράτηση της νοοτροπίας της «αποφασιστικής νίκης» τόσο από το Ισραήλ όσο και από τους αντιπάλους του. Το Ισραήλ, βασισμένο στις πρώιμες στρατιωτικές του επιτυχίες, συνεχίζει να επιδιώκει τη στρατιωτική υπεροχή ως μέσο για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια. Όμως αυτή η τακτική έχει αποδειχθεί ανεπιτυχής, καθώς κάθε στρατιωτική νίκη δημιουργεί νέους κύκλους σύγκρουσης.
Η ένταση που παρατηρούμε σήμερα μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ειδικά μετά την πυραυλική επίθεση του Ιράν, είναι ενδεικτική αυτής της παθογένειας. Η επίμονη αναζήτηση μιας «τελικής λύσης» μέσω των όπλων τροφοδοτεί έναν φαύλο κύκλο βίας, ο οποίος δεν περιορίζεται σε περιφερειακό επίπεδο. Το Ισραήλ, σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί να παρασύρει τις ΗΠΑ σε μια ευρύτερη σύγκρουση, ενώ η εμπλοκή άλλων δυνάμεων, όπως η Ρωσία και η Κίνα, θα μπορούσε να οδηγήσει την κατάσταση εκτός ελέγχου.
Η Κίνα και η Ρωσία, αν και δεν εμπλέκονται άμεσα σε κάθε σύγκρουση, παραμένουν κρίσιμες γεωπολιτικές δυνάμεις στην περιοχή. Η Ρωσία, λόγω των στρατηγικών της συμφερόντων στη Συρία και της συνεργασίας της με το Ιράν, δεν θα παραμείνει σιωπηλός παρατηρητής αν οι ΗΠΑ ή το Ισραήλ κινηθούν στρατιωτικά κατά του Ιράν. Από την άλλη, η Κίνα, αν και με πιο διακριτικό τρόπο, δεν θα επιτρέψει την αποσταθεροποίηση μιας περιοχής από την οποία εξαρτάται για την ενεργειακή της ασφάλεια.
 
Η Προφητεία του Ζιρινόφσκι και ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος

Στο πλαίσιο αυτό, η προφητεία του Ζιρινόφσκι, σύμφωνα με την οποία μια μεγάλη σύγκρουση θα ξεσπάσει το 2024 στη Μέση Ανατολή, φαντάζει πιο ανησυχητική από ποτέ. Αν και ο Ζιρινόφσκι, ένας πολιτικός με ακραίες θέσεις, δεν είναι πάντα αξιόπιστος, η προειδοποίησή του για τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο δεν πρέπει να αγνοηθεί. Η σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν δεν είναι απλά μια ακόμη περιφερειακή κρίση. Οι γεωπολιτικές συνθήκες είναι τέτοιες που μια εκτεταμένη στρατιωτική αντιπαράθεση μπορεί να παρασύρει μεγάλες δυνάμεις, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τον κόσμο.
Είναι σαφές ότι η κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχει ξεπεράσει τα όρια του προβλέψιμου. Η πιθανότητα έκπληξης έχει σχεδόν εξαλειφθεί, καθώς όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές φαίνεται να προετοιμάζονται για μια γενικευμένη σύγκρουση. Η γεωπολιτική «σκακιέρα» είναι ήδη έτοιμη, και ο κίνδυνος ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης είναι υπαρκτός. Αν δεν υπάρξει σοβαρή διπλωματική παρέμβαση και προσανατολισμός προς την ειρήνη, η ανθρωπότητα μπορεί να βρεθεί ενώπιον μιας τρομακτικής σύγκρουσης που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε πυρηνική κρίση.
 
Η Ευχή για Ειρήνη και η Ευθύνη των Ηγετών
 
Αυτή τη στιγμή, ο κόσμος κρατά την ανάσα του, ευχόμενος να μην εκπληρωθούν οι πιο σκοτεινές προφητείες. Ωστόσο, οι εξελίξεις δείχνουν ότι η ειρήνη στη Μέση Ανατολή κρέμεται από μία λεπτή κλωστή. Η επίθεση του Ιράν ήταν μια δραματική υπενθύμιση του πόσο εύθραυστη είναι η κατάσταση. Ο Νετανιάχου, απευθυνόμενος στον λαό του Ιράν, μίλησε για ειρήνη και αλλαγή στη Μέση Ανατολή. Το αν αυτά τα λόγια θα μετουσιωθούν σε πράξη εξαρτάται από την ικανότητα των ηγετών της περιοχής και της διεθνούς κοινότητας να ξεπεράσουν τη λογική της βίας.
Ο κόσμος, όπως είπε πρόσφατα και ο Ντόναλντ Τραμπ, μοιάζει να βρίσκεται στα πρόθυρα να «βγει εκτός ελέγχου». Η απουσία μιας σταθερής ηγεσίας από την πλευρά των ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την επιθετικότητα του Ιράν και την αποφασιστικότητα του Ισραήλ, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Η Ελλάδα, ως χώρα με μακρά ιστορία στην περιοχή, πρέπει να στηρίξει τη διπλωματία και την ειρήνη, προκειμένου να αποφύγουμε έναν πόλεμο που θα έχει καταστροφικές συνέπειες για όλη την περιοχή της Μεσογείου.
Είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε ότι η Μέση Ανατολή δεν είναι απλά μια μακρινή γεωπολιτική σκηνή. Η αστάθεια εκεί μπορεί να οδηγήσει σε άμεσες συνέπειες για την Ευρώπη και την Ελλάδα, από ενεργειακή κρίση μέχρι αυξημένα μεταναστευτικά ρεύματα και αυξανόμενο κίνδυνο τρομοκρατίας. Οι ηγέτες της Δύσης, αν συνεχίσουν να υποτιμούν τον κίνδυνο της κλιμάκωσης, θα οδηγήσουν τον κόσμο σε αχαρτογράφητα νερά, με ανυπολόγιστες συνέπειες.
Συμπερασματικά, βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο στην ιστορία της Μέσης Ανατολής. Η στρατιωτική κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικά αποτελέσματα αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την αποκλιμάκωση.
Το μήνυμα πρέπει να είναι σαφές: η στρατιωτική ισχύς δεν θα φέρει την ειρήνη, μόνο ο διάλογος και η διπλωματία μπορούν να αποτρέψουν έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο.
 
  
--
Νίκος Ι. Νικολόπουλος

Πρόεδρος Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Ελλάδος

"Έλληνες Χριστιανοδημοκράτες" 

πρώην Υφυπουργός Εργασίας - πρ. Βουλευτής Αχαΐας 

Επικεφαλής Δημοτικής Παράταξης ΝΕΑ ΠΑΤΡΑ