Κύπελλο Ελλάδας: Η σπέσιαλ δράση της ΕΟΚ για τα 50 χρόνια του θεσμού

Το φετινό Κύπελλο Ελλάδας θα έχει επετειακό χαρακτήρα, καθώς θα διεξαχθεί η 50ή διοργάνωση της ιστορίας, με τον Προμηθέα παρόντα.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚ ετοιμάζει μία ειδική δράση, θέλοντας να επαναφέρει μνήμες από το παρελθόν, μέσω της χρονοκάψουλας στην οποία οι προπονητές και οι αρχηγοί των οκτώ ομάδων θα εναποθέσουν στις 12 Φεβρουαρίου.

Αναλυτικά η ανακοίνωση της ΕΟΚ:

"Το Κύπελλο Ελλάδας μπάσκετ συμπληρώνει φέτος 50 χρόνια ζωής! Μισός αιώνας ιστορίας θα βρει την δική της ξεχωριστή θέση και θα μείνει εκεί, σφραγισμένη για να την «ανακαλύψουν» οι επόμενες γενιές. Θα βρει την θέση της σε μια χρονοκάψουλα που θα «κρύψει» έναν θησαυρό 50 ετών, για να τον βρουν αυτοί που θα αγαπούν το μπάσκετ με το ίδιο πάθος στο μέλλον.

Φυλλάδια, φύλλα αγώνα, φανέλες, αναμνηστικά, φωτογραφίες, μετάλλια και πολλά ακόμη, αντικείμενα που κρύβουν -το πιο σημαντικό- αναμνήσεις και συναισθήματα όλων αυτών των χρόνων θα βρουν την θέση τους στην χρονοκάψουλα. Οι ομάδες που θα διεκδικήσουν το φετινό Τρόπαιο θα έχουν το δικό τους κομμάτι στην ιστορία. Στο Ηράκλειο, την Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου οι προπονητές και οι αρχηγοί των οχτώ ομάδων θα εναποθέσουν το δικό τους μικρό κομμάτι ιστορίας στην χρονοκάψουλα, η οποία θα σφραγιστεί στο τέλος του ΟΠΑΠ Final 8 Κυπέλλου Ελλάδας.

Πρόσωπα, ομάδες, εικόνες, αθλητές που έγραψαν ιστορία, ρεκόρ, πάθος, χαρά και απογοήτευση, ελπίδα θα είναι όλα εκεί κλεισμένα σε καθένα από τα μικρά κομμάτια του παρελθόντος, θα είναι εκεί για να γίνουν σημαντικά κομμάτια του μέλλοντος των ανθρώπων και του αθλήματος που όλοι αγαπάμε και υπηρετούμε!".

Η ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ

Το Κύπελλο Ελλάδας καλαθοσφαίρισης ανδρών αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη εγχώρια διοργάνωση καλαθοσφαίρισης, μετά το πρωτάθλημα της Α1 Εθνικής Κατηγορίας (G.B.L.). Η διοργάνωση του ξεκίνησε την αγωνιστική περίοδο 1975–1976 και έκτοτε διεξάγεται με διάφορες μορφές ανελλιπώς. Διοργανώτρια αρχή του θεσμού του κυπέλλου είναι η Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης (Ε.Ο.Κ.).

Στις πρώτες 12 διοργανώσεις (μέχρι την περίοδο 1986–1987) μετείχαν εκτός των ομάδων των εθνικών κατηγοριών και οι σύλλογοι ανά Νομό τοπικών ενώσεων, με αποτέλεσμα να συμμετέχουν ακόμη και εκατοντάδες σύλλογοι. Οι ομάδες της Α΄ Εθνικής Κατηγορίας εισέρχονταν στη διοργάνωση από τη φάση των «32», ενώ ως την ίδια φάση η κλήρωση των αγώνων γινόταν με γεωγραφικά κριτήρια (οι σύλλογοι της Νότιας Ελλάδας αγωνίζονταν μεταξύ τους ενώ το αντίστοιχο συνέβαινε με τους συλλόγους της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας). Από την περίοδο 1987–88 μετέχουν αποκλειστικά οι ομάδες της Α1, Α2, Β΄ και Γ΄ Εθνικής, με τη διοργάνωση να ξεκινάει με τις ομάδες της Α2 και Β΄ Εθνικής και με τις ομάδες της Α1 να εισέρχονται στη συνέχεια. Από την περίοδο 2012–13, μετέχουν μόνο οι ομάδες της Α1 και Α2 Κατηγορίας.

Σχεδόν σε όλες τις διοργανώσεις, οι αγώνες διεξάγονται μονοί νοκ - άουτ στην έδρα της ομάδας που ορίζεται από την κλήρωση. Εξαίρεση υπήρξε τις χρονιές 1980–81 και 1988–89, όταν οι αγώνες της προημιτελικής και ημιτελικής φάσης έγιναν διπλοί στις έδρες των αντιπάλων ομάδων, ενώ από το 2004–05 ως σήμερα, διπλοί αγώνες έγιναν μόνο στη φάση των ημιτελικών του 2005, 2006, 2007, 2010 και 2011. Επίσης, τα τελευταία χρόνια καθιερώθηκε η υποχρέωση των ομάδων της Α1 σε περίπτωση που κληρωθούν με ομάδες μικρότερων κατηγοριών, να αγωνίζονται πάντα εκτός έδρας.

Σημερινό σύστημα
Από την περίοδο 2007–08 υπάρχει μια καινοτομία, που έγκειται στο γεγονός ότι στην προημιτελική φάση της διοργάνωσης (στους «8») προκρίνονται αυτόματα οι 6 ομάδες που κατέλαβαν τις 6 πρώτες θέσεις στο πρωτάθλημα της Α1 της προηγούμενης χρονιάς, ενώ για τις δύο θέσεις που απομένουν αγωνίζονται σε διαδοχικούς γύρους οι υπόλοιπες 8 ομάδες της Α1, οι 16 ομάδες της Α2 και οι 16 ομάδες της Β΄ Εθνικής Κατηγορίας.
Παρατηρήθηκε το φαινόμενο της απόσυρσης από την διοργάνωση αρκετών ομάδων, κυρίως για οικονομικούς λόγους. Παρ' ότι αναδεικνύονται ζευγάρια από την κλήρωση διαφόρων φάσεων, κάποια από αυτά καταλήγουν σε νίκη του ενός αντιπάλου με σκορ 20–0 χωρίς αγώνα. Την περίοδο 2009–10 υπήρξαν τέσσερα τέτοια ζευγάρια, την περίοδο 2010–11 πέντε ζευγάρια, ενώ την περίοδο 2011–12, τα ζευγάρια αυτά αυξήθηκαν σε 13. Από την περίοδο 2012–13 με την μείωση των αγώνων, δεν παρουσιάστηκε ξανά τέτοιο φαινόμενο.
Από την περίοδο 2012–13, και έκτοτε στη διοργάνωση του Κυπέλλου Καλαθοσφαίρισης Ανδρών Ελλάδας συμμετέχουν οι ομάδες των 2 πρώτων κατηγοριών της ελληνικής καλαθοσφαίρισης (για το κύπελλο 2021–22 οι 28 ομάδες των Α1 και Α2, 13 της Α1, 15 της Α2).
Final Four
Για 10 χρόνια (1994–95 έως 2003–04) η τελική φάση του κυπέλλου γινόταν σε μορφή φάιναλ φορ (Final Four), όπου εκτός των ημιτελικών και του τελικού, διεξαγόταν και μικρός τελικός ανάμεσα στις ηττημένες ομάδες των δύο ημιτελικών. Οι 10 αυτές διοργανώσεις διεξήχθησαν στην Αθήνα τέσσερις φορές, στην Θεσσαλονίκη και στην Λαμία από δύο φορές (στη Λαμία η πρώτη και η τελευταία διοργάνωση Final Four) και από μία φορά σε Πάτρα και Λάρισα. Το Final Four επανήλθε μετά από 18 χρόνια, την σεζόν 2021–22 με την διεξαγωγή του να πραγματοποιείται στο Ηράκλειο Κρήτης.

Οι Κυπελλούχοι
1976: Ολυμπιακός
1977: Ολυμπιακός
1978: Ολυμπιακός
1979: Παναθηναϊκός
1980: Ολυμπιακός
1981: Α.Ε.Κ.
1982: Παναθηναϊκός
1983: Παναθηναϊκός
1984: Π.Α.Ο.Κ.
1985: Άρης
1986: Παναθηναϊκός
1987: Άρης
1988: Άρης
1989: Άρης
1990: Άρης
1991: Πανιώνιος
1992: Άρης
1993: Παναθηναϊκός
1994: Ολυμπιακός
1995: Π.Α.Ο.Κ.
1996: Παναθηναϊκός
1997: Ολυμπιακός
1998: Άρης
1999: Π.Α.Ο.Κ.
2000: Α.Ε.Κ.
2001: Α.Ε.Κ.
2002: Ολυμπιακός
2003: Παναθηναϊκός
2004: Άρης
2005: Παναθηναϊκός
2006: Παναθηναϊκός
2007: Παναθηναϊκός
2008: Παναθηναϊκός
2009: Παναθηναϊκός
2010: Ολυμπιακός
2011: Ολυμπιακός
2012: Παναθηναϊκός
2013: Παναθηναϊκός
2014: Παναθηναϊκός
2015: Παναθηναϊκός
2016: Παναθηναϊκός
2017: Παναθηναϊκός
2018: Α.Ε.Κ.
2019: Παναθηναϊκός
2020: Α.Ε.Κ.
2021: Παναθηναϊκός
2022: Ολυμπιακός
2023: Ολυμπιακός
2024: Ολυμπιακός