H "Αξιαγάπητη" στην Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας

Το φιλμ "Η αξιαγάπητη" προβάλει τη Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου η Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας στα Options.

ΑΞΙΑΓΑΠΗΤΗ - ELSKLING

Σκηνοθεσία-Σενάριο-Μοντάζ: Λίλια Ινγκολφσντοτίρ.
·         Ηθοποιοί: Helga Guren, Oddgeir Thune, Heidi Gjermundsen Broch, Marte Solem, Elisabeth Sand, Kyrre Haugen Sydness

·         Φωτογραφία:  Oystein Mamen

Κοστούμια: Alva Brosten
Χώρα: Νορβηγία (Έγχρωμη)
Διάρκεια: 100΄
 
Πρώτη προβολή:     Ώρα 7.00 μμ.
Δεύτερη προβολή:   Ώρα 9.30 μμ.
 
Διακρίσεις: 6 Βραβεία και 3 Υποψηφιότητες

Karlovy Vary International Film Festival 2024, 2 Βραβεία, Καλύτερης ηθοποιού και Ειδικό Βραβείο Επιτροπής. 
Reykjavik International Film Festival 2024 Βραβείο καλύτερης γυναικείας ερμηνείας. 
CineFest - Miskolc International Film Festival 2024, 3 Βραβεία, καλύτερης ταινίας, στη σκηνοθέτη.
 

Αιφνιδιάστηκα. Τέτοιο εξαιρετικό, καθηλωτικό αποτέλεσμα από Νορβηγία; Κι όμως. Οπου η Μαρία εγκαταλείπει σύζυγο και παιδιά. Οπου με την πρώτη ματιά ερωτεύεται τον Σίγκμουντ. Έναν τύπο που κάθε σχέση του διαρκεί λίγους μήνες. Οπου τελικά βρίσκονται κάτω από την ίδια στέγη με δικό τους παιδί. Και όπου εκείνη, αν και ερωτευμένη μέχρι θανάτου, με κάθε τρόπο τον σπρώχνει προς την έξοδο από την κόλαση που εκείνη έχει φτιάξει—Οπωσδήποτε μέσα στις 10 top ταινίες του 2024 (δ. δανίκας)

Η Μαρία, ήδη χωρισμένη με παιδιά από τον πρώτο της γάμο βλέπει στη γνωριμία της με τον αντισυμβατικό Σίγκμουντ μια δεύτερη ευκαιρία. Λίγα χρόνια αργότερα και με τέσσερα πλέον παιδιά πρέπει να συμβιβαστεί με τον εαυτό της και τις επιλογές της όταν και αυτός ο γάμος οδηγείται σε αδιέξοδο.

Η σαραντάχρονη Μαρία, μια σύζυγος, μητέρα και εργαζόμενη γυναίκα, παλεύει να μεγαλώσει τέσσερα παιδιά και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις μιας απαιτητικής καριέρας, ενώ ο δεύτερος σύζυγός της, ο Σίγκμουντ, ταξιδεύει συνεχώς. Καθώς ο γάμος τους λυγίζει σταδιακά υπό το βάρος των ανταγωνιστικών αναγκών, και παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες της Μαρίας να σώσει τη σχέση τους, ο Σίγκμουντ της ανακοινώνει ότι θέλει να χωρίσουν, αναγκάζοντας την να έρθει αντιμέτωπη με τους χειρότερους φόβους της. Χαρακτηρολογική σπουδή και συναρπαστικό ταξίδι αυτοανακάλυψης, η Αξιαγάπητη μεταθέτει σταδιακά την εστίαση από ένα δράμα σχέσεων σε μια ιστορία γυναικείας ενδυνάμωσης, μέσα από ένα πρίσμα ψυχολογικά ρεαλιστικό, αυθεντικά ειλικρινές, αφηγηματικά πρωτότυπο και ποτέ μελοδραματικό. Αποφεύγοντας επιδέξια και συνειδητά κάθε κοινωνιολογικό κλισέ που μετατρέπει την ανεξαρτησία μιας γυναίκας σε συνέπεια μιας καταστροφής ή αδικίας, η σκηνοθέτρια σκιαγραφεί το –όντως αξιαγάπητο– πορτρέτο μιας μοντέρνας γυναίκας, ικανής να βασιστεί στον εαυτό της όχι επειδή πρέπει αλλά επειδή το θέλει.

Πρόκειται για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Λίλια Ινγκολφσντότιρ που έχει κάνει πολλές και βραβευμένες μικρού μήκους ταινίες και διδάσκει σενάριο και σκηνοθεσία στο Norwegian Film School. Η εκπληκτική  Χέλγκα Γκούρεν που κάνει εδώ το μεγάλου μήκους κινηματογραφικό της ντεμπούτο έχει βραβευθεί για τους ρόλους της στο θέατρο, ενώ εκτός από ηθοποιός είναι χορεύτρια και τραγουδίστρια. Τέλος, στην παραγωγή συναντάμε τον Τόμας Ρομπσάμ που υπέγραψε τον Χειρότερο Άνθρωπο στον Κόσμο μια ταινία με την οποία η Αξιαγάπητη μοιράζεται αρκετές ευαισθησίες. 

Η Μαρία, ήδη χωρισμένη με παιδιά από τον πρώτο της γάμο βλέπει στη γνωριμία της με τον αντισυμβατικό Σίγκμουντ μια δεύτερη ευκαιρία. Λίγα χρόνια αργότερα και με τέσσερα πλέον παιδιά πρέπει να συμβιβαστεί με τον εαυτό της και τις επιλογές της όταν και αυτός ο γάμος οδηγείται σε αδιέξοδο. Μια ανατρεπτική ταινία σχέσεων με προορισμό έναν προδιαγεγραμμένο χωρισμό με αναπάντεχα όμως βήματα, αλλά επίσης μια σπουδή για την ευκαιρία που έχει μια γυναίκα για αυτογνωσία, αποδοχή και εξέλιξη, αντιμετωπίζοντας κατάματα υποσυνείδητες συνήθειες και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές που κρύβονται μέσα της.

Η Λίλια Ινγκολφσντότιρ αποδεικνύεται πανάξια κληρονόμος της μεγάλης σκανδιναβικής παράδοσης να αφηγείται αριστοτεχνικά «σκηνές από ένα γάμο», στην σκιαγράφηση της οικογενειακής διελκυστίνδας ανάμεσα στη συνοχή του «εμείς» και στο φυγόκεντρο «εγώ» που αναζητά τη δική του ταυτότητα, πλέκοντας εδώ ένα γεμάτο εκπλήξεις σπινθηροβόλο χρονικό αποδόμησης μιας σχέσης όπου δεν υπάρχουν μεγάλα (μελο)δράματα ούτε καλοί και κακοί, παρά καθημερινοί άνθρωποι με όνειρα, χαρίσματα, αλλά και αδυναμίες, που αγαπούν όσο μπορούν και όπως μπορούν, αλλά κάποια στιγμή αυτό δε φτάνει. Πάνω από όλα όμως δημιουργεί ένα ρηξικέλευθο, γυναικείο πορτρέτο που μακριά από τις εύκολες επιταγές και προσταγές της πολυφορεμένης γυναικείας ενδυνάμωσης προτάσσει αντί για ένα ευκαιριακό σύμβολο, μια αληθινή γυναίκα με σάρκα και οστά αποφασιστική και αναποφάσιστη, δυναμική και εύθραυστη, δοτική και εγωίστρια, θύμα και μαζί θύτης, μια τελικά αξιαγάπητη ύπαρξη.
Έγραψαν για την ταινία:

«Η διάλυση ενός γάμου δεν είναι αυτό που φαίνεται στο πολυσχιδές νορβηγικό ντεμπούτο. Με υπέροχες ερμηνείες και ένα έξυπνο σενάριο, αυτή η εντυπωσιακή ταινία ρίχνει ένα οξυδερκές βλέμμα γεμάτο κατανόηση στη δύσκολη περιπέτεια του χωρισμού». Wendy Ide, Screen

«Τέτοιες στιγμές κάνουν τον κινηματογράφο σημαντικό και επιδραστικό, και ελπίζω ότι όλοι μας θα νιώσουμε αγάπη (και για τον εαυτό μας) μέσα από ταινίες όπως αυτή». Alex Bilington, FirstShowing.net

«Ένα διαπεραστικό και γεμάτο αποχρώσεις νορβηγικό συζυγικό δράμα. Η Μαρία εμφανίζεται ως μια σύνθετη φιγούρα, που δεν είναι πάντα αξιαγάπητη όπως ο τίτλος της ταινίας. Το εσωτερικό της ταξίδι αποδεικνύεται συναρπαστικό χάρη στο διεισδυτικό σενάριο και τη μαγευτική ερμηνεία της Guren, η οποία είναι τολμηρή στην προθυμία της να αποκαλύψει τις αυτοκαταστροφικές τάσεις του χαρακτήρα της μαζί με τα δυνατά του σημεία. Η ηθοποιός, που εμφανίζεται στην οθόνη σχεδόν κάθε λεπτό, αποδεικνύεται ιδανική επιλογή για τον ρόλο, χρησιμοποιώντας δημιουργικά τη μεγάλη εμπειρία της στο θέατρο, σε ρόλους όπως της  Νόρα στο Κουκλόσπιτο και τον ομώνυμο ρόλο στην Έντα Γκάμπλερ. Η ταινία Αξιαγάπητη, παραγωγής Thomas Robsahm (Ο Χειρότερος Άνθρωπος στον Κόσμο), ακολουθεί την παράδοση των σκανδιναβικών ταινιών σχέσεων και ταυτόχρονα είναι άξιος σύγχρονος διάδοχος της ταινίας Μια Γυναίκα Ελεύθερη του Πολ Μαζούρσκι». Frank Scheck, The Hollywood Reporter
«Ένα νορβηγικό συζυγικό δράμα που δεν μας αφήνει να επαναπαυόμαστε ως προς το ποια πλευρά θα υποστηρίξουμε. Η Helga Guren δίνει μια δυναμική ερμηνεία ως μια μητέρα που προσπαθεί να βελτιώσει τον εαυτό της όταν ο δεύτερος γάμος της διαλύεται. Μια έξυπνη και ασυνήθιστη ιστορία με αρκετούς άσους αφήγησης στο μανίκι της. Παίρνει διαρκώς αναπάντεχες κατευθύνσεις όσον αφορά στους χαρακτήρες, ρισκάροντας τις εύκολες συμπάθειες του κοινού υπέρ της δύσκολης αλήθειας, ακόμα και ο τίτλος σίγα σιγά αποκαλύπτεται αινιγματικός και ενδεχομένως ειρωνικός. Για την δυνατή αλλά εύθραυστη ηρωίδα της η αληθινή πρόκληση είναι να μάθει να κρατάει το δικό της χέρι με αυτοπεποίθηση». Guy Lodge, Variety
Η Μαρία, ήδη χωρισμένη με παιδιά από τον πρώτο της γάμο βλέπει στη γνωριμία της με τον αντισυμβατικό Σίγκμουντ μια δεύτερη ευκαιρία. Λίγα χρόνια αργότερα και με τέσσερα πλέον παιδιά πρέπει να συμβιβαστεί με τον εαυτό της και τις επιλογές της όταν και αυτός ο γάμος οδηγείται σε αδιέξοδο.

«Πώς γνωριστήκατε;» ακούγεται μια φωνή να ρωτά τη Μαρία στην έναρξη της ταινίας της Λίλια Ίνγκολφσντότιρ και πυροδοτεί την αφήγησή της για τον τρόπο που γνώρισε τον Σίγκμουντ, τον άνδρα των ονείρων της, μετά από έναν επώδυνο χωρισμό. Η voice-over αφήγησή της συνοδεύεται από μοντάζ αλά Worst Person in the World. Μερικά χρόνια μετά, η Μαρία βρίσκεται παντρεμένη με τον Σίγκμουντ, εκείνος επιστρέφει έπειτα από πολύμηνη απουσία για δουλειά, και γινόμαστε μάρτυρες μιας …Σκηνής από έναν Γάμο.

 Αναφέραμε ήδη δύο ταινίες, σημεία αναφοράς της παρούσας και (φαινομενικούς) δείκτες για την πορεία του θεάματος. Μόνο που η νεόκοπη δημιουργός επιφυλάσσει εκπλήξεις στη συνέχεια, μεταβάλλοντας τη φύση όσων παρακολουθούμε και εστιάζοντας όχι απαραίτητα στη διάλυση ενός γάμου, ούτε στο (αναφαίρετο) δικαίωμα μιας γυναίκας στην ανευθυνότητα, αλλά στις αφηγήσεις που πλάθουμε μέσα στο κεφάλι μας ώστε να δικαιολογήσουμε αποφάσεις και συμπεριφορές και να καταστήσουμε τον εαυτό μας ήρωα  (ή/και κακό) της ιστορίας μας.

 Για αρκετή ώρα, παρακολουθώντας τον τρόπο και τη στάση της ηρωίδας σε μια σειρά από συγκρούσεις και δοκιμασίες, εκτιμάς τον τίτλο της για ειρωνικό, ώσπου διαπιστώνεις ότι είναι κυριολεκτικός και αναφερόμενος σε κατάκτηση που πρέπει να πετύχει η ίδια, μέσω μιας επίπονης μα απαραίτητης διεργασίας. Η τελευταία δεν καταγράφεται μόνο σεναριακά, μα αποτυπώνεται και στο πρόσωπο της έξοχης Χέλγκα Γκούρεν, ιδίως σε μια μπεργκμανικής σκληρότητας και ψυχρότητας συνάντηση με τη μητέρα της, όπου για πρώτη φορά αναγνωρίζονται τα μοτίβα που (συνειδητά και ασυνείδητα) εφαρμόστηκαν κατά τη συγγραφή της δυστυχίας της.

Κι αν δικαιολογημένα πιστεύεις ότι συμβαίνει πολύ εύκολα και έρχεται πολύ γρήγορα η μεταστροφή της τρίτης πράξης, η Ινγκολφσντότιρ επιφυλάσσει μια έκπληξη ακόμα, κυριολεκτικά κατά τα τελευταία δευτερόλεπτα, υπογραμμίζοντας ότι τα κρίματά μας οφείλουν πρώτα να κατονομαστούν εσωτερικά, ώστε η κοινοποίησή τους να έχει βαρύτητα και η επακόλουθη συμπεριφορά μας έρμα.

Μπορεί να μην αγγίξει όλους τους θεατές η ταινία, έτσι όπως ο κεντρικός χαρακτήρας δοκιμάζει την ενσυναίσθηση πολλών κι όπως η κορύφωση αναζητά εξιλέωση, αλλά για αρκετούς εκεί έξω η προβολή της θα βιωθεί ως σωστή ψυχαναλυτική συνεδρία.

Γιάννης Βασιλείου 22.11.2024

Lilja Ingolfsdottir
Σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός. Απόφοιτη της Σχολής Κινηματογράφου του Λονδίνου και της τσεχικής σχολής κινηματογράφου FAMU στην Πράγα. Το μεγάλου μήκους ντεμπούτο της με τίτλο Αξιαγάπητη έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι το 2024, όπου απέσπασε πέντε βραβεία. Έχει γράψει και σκηνοθετήσει περίπου 20 ταινίες μικρού και μεσαίου μήκους, οι οποίες έχουν προβληθεί σε πολλά φεστιβάλ και έχουν βρει διανομή σε όλο τον κόσμο. Φιλμογραφία: Αξιαγάπητη (2024), Show me your original face before your mother and father were born (Short 2018), Hong Kong (Short 2015), Neglect (Short 2010), Exit the Situation (Short 2006), Oblivion (Short 2003), Standing Still (Short 2000), Kitchen Sync (Short 2000).