Ο Κολοκοτρώνης και η συμβολή του στην Ελληνική Επανάσταση του 1821

Ηρωική Μορφή

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές και εμβληματικές προσωπικότητες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, αλλά και της νεότερης ελληνικής ιστορίας γενικότερα. Με τον ηρωισμό του, τη στρατηγική του ικανότητα, την αφοσίωσή του στον αγώνα για την ανεξαρτησία, αλλά και την ανθρωπιά του, αποτέλεσε σύμβολο της ελληνικής αντίστασης και της πίστης στον εθνικό στόχο. Η Επανάσταση του 1821, η οποία ξεκίνησε από το Μωριά, ήταν αποτέλεσμα πολλών αποτυχημένων προσπαθειών στο παρελθόν. Ωστόσο, η αποφασιστικότητα και η κοινή θέληση των Ελλήνων κατάφεραν να μετατρέψουν αυτήν την επανάσταση σε μία νίκη που χάρισε την ελευθερία στη χώρα.

Ιστορικές ρίζες - Φιλική Εταιρεία

Η Ελληνική Επανάσταση είχε ιστορικές ρίζες, με τις πρώτες εξεγέρσεις να σημειώνονται μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και συνεχίστηκαν μέσω διάφορων αποτυχημένων κινήσεων. Ωστόσο, η Φιλική Εταιρεία, στην οποία ο Κολοκοτρώνης ήταν μέλος από το 1805, κατάφερε να δημιουργήσει το έδαφος για μία οργανωμένη και επιτυχημένη εξέγερση. Η Φιλική Εταιρεία υπήρξε το σημαντικότερο δίκτυο που προετοίμασε τους Έλληνες για την εξέγερση, φέρνοντας κοντά ανθρώπους διαφορετικής κοινωνικής και πολιτικής καταγωγής, ενώ η στρατηγική του Κολοκοτρώνη να ενοποιήσει τις δυνάμεις των Ελλήνων μέσω αυτής της οργάνωσης ήταν καθοριστική.

Σύνδεση με Ελληνική Λαογραφία

Ο Κολοκοτρώνης, έχοντας μεγαλώσει με τα δημοτικά τραγούδια που αποτύπωναν τους αγώνες των κλεφτών και τη φρίκη της σκλαβιάς, συνέδεσε την προσωπική του ιστορία με την ιστορία του ελληνικού λαού. Αυτά τα τραγούδια, που ο ίδιος αποκαλούσε «εφημερίδες του λαού», τον βοήθησαν να κατανοήσει τα βάσανα και τις ελπίδες των Ελλήνων, ενώ παράλληλα ενίσχυσαν το ηθικό του και την πίστη του για τη νίκη του έθνους του. Η στρατηγική του ήταν επιδέξια και αποτελεσματική. Επέδειξε στρατηγική ευφυΐα, που του επέτρεψε να νικήσει σε μάχες, ακόμα και όταν οι συνθήκες ήταν αντίξοες.

Πίστη και Ηγεσία

Ο Κολοκοτρώνης ήταν, επίσης, βαθιά θρησκευόμενος και πίστευε ότι η επανάσταση είχε την ευλογία του Θεού. Η πίστη του αυτή, σε συνδυασμό με την αποφασιστικότητα για την ελευθερία της πατρίδας του, τον καθιστούσε αληθινό ηγέτη, του οποίου η παρουσία ενέπνεε τους αγωνιστές του. Υπάρχουν αρκετές αναφορές στα απομνημονεύματά του, όπου περιγράφει τις στιγμές που επικαλούνταν τον Θεό για καθοδήγηση και δύναμη, καθώς και τα λόγια του για την πίστη στο Θεό, αναγνωρίζοντας ότι οι Έλληνες ήταν τρελοί, αλλά είχαν «Θεόν φρόνιμον»,1  δηλαδή είχαν πίστη που τους καθοδηγούσε.

Στρατηγική, Ενότητα και Ελευθερία

Η στρατηγική και η ηγετική του ικανότητα αποδείχτηκαν καθοριστικές κατά τη διάρκεια5 της Επανάστασης, καθώς αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες, πολέμους και εξωτερικές απειλές. Η συνειδητοποίηση του Κολοκοτρώνη ότι η επανάσταση δεν ήταν μόνο θέμα στρατιωτικής νίκης, αλλά και ενότητας του λαού, ήταν αυτή που οδήγησε στην τελική επιτυχία της. Αντιπροσωπεύοντας τον «Γέρο του Μωριά», ήταν ένα σύμβολο της αντίστασης και της ανδρείας, που δεν υπολόγιζε το προσωπικό του συμφέρον αλλά τη συλλογική ελευθερία του έθνους.5

Πολιτική Ενόραση και Εξορία

Εκτός από τις στρατιωτικές του ικανότητες, ο Κολοκοτρώνης υπήρξε και σημαντικός πολιτικός παράγοντας μετά την Επανάσταση. Κατά τη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας, έδειξε εξαιρετική πολιτική σκέψη και διορατικότητα. Όταν του είπαν ότι η πατρίδα θα τον ανταμείψει, εκείνος απάντησε προφητικά ότι η κυβέρνηση θα τον εξόριζε, κάτι που συνέβη αργότερα το 1834, όταν φυλακίστηκε για έξι μήνες σε μυστική φυλακή, χωρίς να γνωρίζει τι συνέβαινε έξω ή ποιος ζούσε και ποιος πέθανε.

Μήνυμα  στους μαθητές

Αλλά παρά τις δύσκολες στιγμές που πέρασε, ο Κολοκοτρώνης δεν έχασε ποτέ την πίστη του στην Ελλάδα και στην ελευθερία της. Στα χρόνια μετά την Επανάσταση, διατηρούσε έναν ισχυρό δεσμό με την ελληνική ιστορία και τα ιδανικά της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Στο μήνυμά του προς τους μαθητές το 1838, τους κάλεσε να αφιερωθούν στις σπουδές τους και να προσφέρουν στην πρόοδο της κοινωνίας τους, τονίζοντας ότι η γνώση και η παιδεία είναι τα εργαλεία για την ευημερία του ατόμου και της κοινωνίας συνολικά.

Κληρονομιά

Ο Κολοκοτρώνης άφησε μια κληρονομιά γεμάτη από παραδείγματα ηρωισμού, στρατηγικής, πίστης και πολιτικής διορατικότητας. Σήμερα, η ζωή και τα λόγια του συνεχίζουν να εμπνέουν και να διδάσκουν τους Έλληνες και όχι μόνο, αναδεικνύοντας την αξία του αγώνα για ελευθερία και την υπεράσπιση των ιδανικών 2

Νίκος Κοτοπούλης

Δάσκαλος MSc

1. Η λέξη «φρόνιμος» στην ελληνική γλώσσα περιέχει τη σύνθεση της σημασίας των λέξεων: «θεληματικός», «λογικός», «σοβαρός», «υπομονετικός», «προσεκτικός», «νηφάλιος», «διακριτικός», «στοχαστικός», «στρατηγικός».

2. Βιβλιογραφική αναφορά : Κολοκοτρώνης, Θεόδωρος Κ., 1770-1843. Κολοκοτρώνης: Απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη (Διήγηση των γεγονότων της Ελληνικής Φυλής 1770-1836), Ρήσεις του Κολοκοτρώνη, Τραγούδια των Κολοκοτρωναίων, Τόμ. 1, Αθήνα: Βιβλιοπωλείον Εστία, 1901.