Εμπορικοί πόλεμοι: H κλιμάκωση του Τραμπ και η αβεβαιότητα της Ευρώπης

Ο Ντόναλντ Τραμπ κλιμακώνει τον εμπορικό πόλεμο που εξαπολύουν οι ΗΠΑ ανακοινώνοντας την επιβολή δασμών 25% σε όλα τα αυτοκίνητα που δεν κατασκευάζονται σε αμερικανικό έδαφος, από 3 Απριλίου, αλλά και στα εισαγόμενα εξαρτήματα αυτοκινήτων, από 3 Μαΐου.

Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος των ΗΠΑ βλέπει τους δασμούς ως εργαλείο για αύξηση εσόδων που θα αντισταθμίσουν τις φορολογικές περικοπές που έχει εξαγγείλει, αναζωογονώντας παράλληλα την παρακμάζουσα βιομηχανική βάση της χώρας.

Τεράστιες οι απώλειες για τις Ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες
Οι εξαγγελίες Τραμπ αναμένεται να επηρεάσουν ισχυρές οικονομίες σε ολόκληρο τον κόσμο, ανάμεσά τους η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, ο Καναδάς και το Μεξικό.

Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου έσκασαν σαν βόμβα προκαλώντας μαζική πτώση στις κεφαλαιαγορές στις τιμές των μετοχών των μεγαλύτερων κατασκευαστών αυτοκινήτων στον κόσμο. Συγκεκριμένα, στη Γερμανία οι τίτλοι της Porsche AG υποχώρησαν κατά 5%, της Mercedes-Benz Group AG κατά 5.2%, της BMW AG κατά 4.9% και της Volkswagen AG (όπου ανήκουν και οι Audi και Lamborghini) κατά 4.3%. Με το άνοιγμα των ασιατικών χρηματηστηρίων οι μετοχές των μεγάλων ονομάτων της αυτοκινητοβιομηχανίας σημείωσαν επίσης αισθητή πτώση. Συγκεκριμένα, περί τις 02:10 (ώρα Ελλάδας) στο χρηματιστήριο του Τόκιο, έπεσσαν οι τίτλοι: της Toyota (–3,72%), της Mitsubishi (–3,7%), της Nissan (–3,2%), της Honda (–2,77%). Ο γενικός δείκτης παρουσίαζε επίσης πτωτική τάση, αν και όχι τόσο θεαματική (–0,79%). Στη Σεούλ, οι μετοχές της Hyundai Motor (–3,15%) και της Kia Corporation (–2%) βρίσκονταν σε παρόμοια τροχιά.

Απώλειες όμως στη Wall Street κατέγραψαν και οι τρεις μεγαλύτεροι κατασκευαστές αυτοκινήτων στις ΗΠΑ: General Motors (-8%), Stellantis (-4%) και Ford Motor (-2%).

Στη Βρετανία, ο φορέας της βιομηχανίας αυτοκινήτων SMMT δήλωσε ότι η ανακοίνωση των δασμών από τον Τραμπ την Τετάρτη ήταν «όχι απρόβλεπτη, αλλά παρ’ όλα αυτά απογοητευτική».

Ο ιδρυτής της Uniparts, Τζον Νιλ, δήλωσε ότι οι δασμοί του Τραμπ ήταν «δώρο για τους Κινέζους», καθώς οι καταναλωτές θα αντιδράσουν σε έναν εμπορικό πόλεμο στρεφόμενοι σε κινεζικές εναλλακτικές λύσεις. Εν τω μεταξύ, η Κίνα κατηγόρησε τον Τραμπ για παραβίαση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. «Δεν υπάρχουν νικητές σε έναν εμπορικό πόλεμο ή πόλεμο δασμών. Καμία χώρα δεν έχει επιτύχει ανάπτυξη και ευημερία επιβάλλοντας δασμούς», δήλωσε εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, σύμφωνα με το BBC.

Από πλευράς της η Ιαπωνία προειδοποίησε ότι θα υπάρξει «σημαντικός αντίκτυπος» στις οικονομικές σχέσεις της με τις ΗΠΑ. Εκπρόσωπος της κυβέρνησης χαρακτήρισε τα μέτρα «εξαιρετικά λυπηρά» και είπε ότι Ιάπωνες αξιωματούχοι αιτήθηκαν εξαίρεσης των δασμών από τις ΗΠΑ.

Η Bosch, δήλωσε ότι έχει εμπιστοσύνη στο «μακροπρόθεσμο δυναμικό» της Βόρειας Αμερικής και θα συνεχίσει να αναπτύσσει τις δραστηριότητές της εκεί.

Τι είναι οι δασμοί και γιατί τους χρησιμοποιεί ο Τραμπ
Ο Τραμπ υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι οι δασμοί αποτελούν μέρος της προσπάθειά του να βοηθήσει τη βιομηχανία των ΗΠΑ και λέει ότι αν τα αυτοκίνητα κατασκευάζονται στην Αμερική, δεν θα υπάρξει «καθόλου δασμός».

Με απλά λόγια, οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται σε αγαθά που εισάγονται από άλλες χώρες. Ενώ τα μέτρα αυτά μπορούν να προστατεύσουν τις εγχώριες επιχειρήσεις, αυξάνουν το κόστος για τις επιχειρήσεις που εξαρτώνται από τα ανταλλακτικά από το εξωτερικό.

Οι εταιρείες που εισάγουν τα ξένα αγαθά στη χώρα πληρώνουν τον φόρο στην κυβέρνηση και οι επιχειρήσεις ενδέχεται να επιλέξουν να μετακυλίσουν κάποιο ή ολόκληρο το κόστος των δασμών στους πελάτες.

Οι ΗΠΑ εισήγαγαν πέρυσι περίπου 8 εκατομμύρια αυτοκίνητα – το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 240 δισεκατομμύρια δολάρια (186 δισεκατομμύρια λίρες) σε εμπόριο και περίπου το μισό από τις συνολικές πωλήσεις. Το Μεξικό είναι ο κορυφαίος προμηθευτής αυτοκινήτων στις ΗΠΑ, ακολουθούμενο από τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία, τον Καναδά και τη Γερμανία.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι δασμοί στα ανταλλακτικά μόνο από τον Καναδά και το Μεξικό θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών από 4.000 έως 10.000 δολάρια, ανάλογα με το όχημα, σύμφωνα με την Anderson Economic Group.

Υπενθυμίζεται πως ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται την επόμενη εβδομάδα να επιβάλει τους λεγόμενους “ανταποδοτικούς δασμούς” οι οποίοι, σύμφωνα με τον ίδιο, στοχεύουν να φέρουν σε ισορροπία, τους συντελεστές μεταξύ της Αμερικής και όσων κρατών της έχουν ήδη επιβάλει δασμούς.

Θα απαντήσει η Ευρώπη;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά τις ανακοινώσεις για τους δασμούς 25% δήλσε ότι δεν θα υπάρξει άμεση απάντηση από την πλευρά της Ευρώπης, καθώς θέλει πρώτα να προχωρήσουν οι συζητήσεις με την αμερικανική πλευρά, να δουν τις λεπτομέρειες των εξαγγελιών του Ντόναλντ Τραμπ και μετά να προχωρήσουν στην ανακοίνωση των μέτρων που θα λάβει.

Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το εμπόριο Όλοφ Γκιλ, στη σημερινή συνέντευξη Τύπου της Κομισιόν, δήλωσε πως «προτεραιότητά μας είναι να βρούμε μια λύση με διαπραγμάτευση, που να λειτουργεί και για τις δύο πλευρές και που θα ενισχύει τις εμπορικές και οικονομικές μας σχέσεις, οι οποίες είναι από κάθε άποψη πολύτιμες και σημαντικές στον κόσμο». Παράλληλα, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, τόνισε πως αν και δεν θα προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άμεσα σε αντίμετρα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει «σταθερή, αναλογική και καλά διαβαθμισμένη απάντηση στις ΗΠΑ, στα «άδικα και αντιπαραγωγικά μέτρα, που κινούνται σε εντελώς λάθος κατεύθυνση», όπως τόνισε.

Χρονοδιάγραμμα και αντίμετρα
Όπως δήλωσε ο κ. Γκιλ, «ο τελικός κατάλογος των προϊόντων επί των οποίων προτείνουμε στα κράτη μέλη μας να θέσουν αντίμετρα θα είναι καλά επιλεγμένος ώστε να δημιουργηθεί ο μέγιστος αντίκτυπος στα μέτρα των Ηνωμένων Πολιτειών και να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος εδώ, στην ευρωπαϊκή μας οικονομία».

Την ίδια ώρα, ξεκαθάρισε πως η Επιτροπή έλαβε απόφαση να ευθυγραμμίσει το χρονοδιάγραμμα των δύο σειρών των αντιμέτρων. «Ο λόγος για τον οποίο ευθυγραμμίσαμε τα χρονοδιαγράμματα ήταν για να μπορέσουμε να επιτύχουμε πιο αποτελεσματικά τη σωστή ισορροπία των προϊόντων των αντιμέτρων, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα των παραγωγών, των εξαγωγέων και των καταναλωτών της ΕΕ».

Τέλος, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε ότι η ευθυγράμμιση του χρονοδιαγράμματος παρέχεται περισσότερο χρόνο για διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, γεγονός που αποτελεί σημαντική πυξίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θέλοντας να εξαντλήσει τα περιθώρια διαπραγμάτευσης.

Η Γερμανία δήλωσε ότι «δεν θα υποχωρήσει» και ότι η Ευρώπη πρέπει να «αντιδράσει με σθένος». Αξίζει να σημειωθεί ότι η Γερμανία βρίσκεται στην κορυφή των εξαγωγέων αυτοκινήτων στις ΗΠΑ, με εξαγωγές που φτάνουν ετήσια τα 24,8 δισ. ευρώ,

Άλλες μεγάλες οικονομίες του κόσμου έχουν υποσχεθεί να αντιδράσουν, με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, να χαρακτηρίζει την κίνηση «χάσιμο χρόνου», τον Καναδά να τη χαρακτηρίζει «άμεση επίθεση» και την Κίνα να κατηγορεί την Ουάσιγκτον για παραβίαση των διεθνών εμπορικών κανόνων.

Ο Τραμπ έχει απειλήσει να επιβάλει «πολύ μεγαλύτερους» δασμούς αν η Ευρώπη συνεργαστεί με τον Καναδά για να προκαλέσει αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «οικονομική ζημία» στις ΗΠΑ.

Σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη, ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι «δεν είναι η κατάλληλη στιγμή» για τις ΗΠΑ να επιβάλουν δασμούς. «Η επιβολή δασμών σημαίνει σπάσιμο των αλυσίδων αξίας, δημιουργεί βραχυπρόθεσμα έναν πληθωριστικό αντίκτυπο και καταστρέφει θέσεις εργασίας», δήλωσε στο Παρίσι. «Αυτό δεν είναι καλό για την αμερικανική ή την ευρωπαϊκή οικονομία, όπως δεν είναι καλό και για την οικονομία του Καναδά ή του Μεξικού». «Όλα αυτά είναι μάλλον χάσιμο χρόνου και θα δημιουργήσουν πολλή ανησυχία», πρόσθεσε, λέγοντας ότι ελπίζει ο Τραμπ να επανεξετάσει την απόφασή του.

«Πρέπει να είναι σαφές ότι δεν θα υποχωρήσουμε στις ΗΠΑ. Πρέπει να δείξουμε δύναμη και αυτοπεποίθηση», διαμήνυσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ

Η Γαλλία στηρίζει αυτή τη συντονισμένη προσέγγιση, με τον υπουργό Οικονομικών της, Ερίκ Λομπάρ, να λέει ότι η «μόνη λύση» για την Ευρώπη είναι να αντιδράσει με δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα. «Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου στοχοποιούμαστε. Ή το δεχόμαστε, οπότε αυτό δεν θα σταματήσει ποτέ, ή αντιδρούμε», πρόσθεσε ο Λομπάρ και τόνισε την ανάγκη «να επανισορροπήσουμε το πεδίο» ώστε οι ΗΠΑ να «αναγκαστούν να διαπραγματευτούν».

Ο Καναδός πρωθυπουργός Μάρκ Κάρνεϊ χαρακτήρισε τους δασμούς «άμεση επίθεση» κατά της χώρας του και της βιομηχανίας αυτοκινήτων της, προσθέτοντας ότι «θα μας βλάψει», αλλά συζητούνται εμπορικές επιλογές.