Όρσα Αναστασίου: Η άγνωστη πατρινιά που παντρεύτηκε τον Νίκο Μπελογιάννη- ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Ο Νίκος Μπελογιάννης (Αμαλιάδα, 22 Δεκεμβρίου 1915 – Γουδή Αττικής, 30 Μαρτίου 1952) ήταν Έλληνας αντιστασιακός, και ιστορικό στέλεχος του ΚΚΕ, που εκτελέστηκε καταδικασθείς άρον - άρον για εσχάτη προδοσία, σαν σήμερα στις 30 Μαρτίου 1952, εποχή που φευ βασίλευε το «ουαί τοις ηττημένοις»

Γόνος σχετικά εύπορης οικογένειας, εντάχθηκε από νεαρή ηλικία στην τοπική ΟΚΝΕ. Το 1932, εισήλθε στη Νομική Αθηνών, ενώ παράλληλα ξεκίνησε να αναπτύσσει έντονη πολιτική δράση, η οποία τον οδήγησε σε πολυάριθμες εξορίες, βασανιστήρια και φυλακίσεις από τις ελληνικές μεσοπολεμικές κυβερνήσεις.

Εκτελέστηκε το 1952 με την κατηγορία της κατασκοπείας. Τόσο η δίκη όσο και εκτέλεσή του, γνωστή ως «υπόθεση Μπελογιάννη» έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα και προκάλεσαν διεθνείς αντιδράσεις, αποτελώντας παράδειγμα για την σκληρότητα των μετεμφυλιακών αντικομμουνιστικών διώξεων. Έμεινε γνωστός στην Ιστορία ως «Ο Άνθρωπος με το γαρύφαλλο».

Προς τιμή του ονομάστηκαν δρόμοι και οικισμοί σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ -πλέον- αντιμετωπίζεται από το ΚΚΕ ως μάρτυρας και αδικοχαμένος ήρωας.

Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στην Αμαλιάδα στις 22 Δεκεμβρίου 1915. Πατέρας του ήταν ο Γιώργος Μπελογιάννης, μικροβιοτέχνης που είχε αναγκαστεί να μεταναστεύσει στην Αμερική, απ' όπου επιστρέφοντας στην Αμαλιάδα έγινε ξενοδόχος και μητέρα του η Βασιλική Μπέλμπα. Μετά το πραξικόπημα της 4ης Αυγούστου, εγκαταστάθηκε στη Πάτρα , στη συνέχεια κατατάχθηκε στο 12ο Σύνταγμα Πεζικού. Τον Ιούνιο του 1937, επανήλθε στην Πάτρα, και ανέλαβε καθήκοντα συντάκτη, στο αντιμεταξικό έντυπο «Λαϊκή Γνώμη». Το Σεπτέμβριο του 1943 επανεγκαταστάθηκε στη Πάτρα και εντάχθηκε στις ΕΑΜικές οργανώσεις.  Μετά τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο εγκατέλειψε τη χώρα τον Αύγουστο του 1949 και εγκαταστάθηκε ως πολιτικός πρόσφυγας στην Πολωνία.

Τον Ιούνιο του 1950 επέστρεψε κρυφά στην Ελλάδα μέσω Αργεντινής με το ψευδώνυμο Ερρίκος Πανόζ. Στις 20 Δεκεμβρίου 1950, συνελήφθη και δικάστηκε για την εμπλοκή του με το ΚΚΕ με βάση τον Αναγκαστικό Νόμο 509/1947, σύμφωνα με τον οποίο το ΚΚΕ είχε κηρυχθεί παράνομο θεωρούμενο ως εγκληματική οργάνωση. Κατηγορήθηκε, επίσης, ως κατάσκοπος της Σοβιετικής Ένωσης.

Η πρώτη δίκη του Μπελογιάννη ξεκίνησε στην Αθήνα στις 19 Οκτωβρίου 1951 με 52 κατηγορούμενους συνολικά, από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών στο Αρσάκειο Δικαστικό Μέγαρο. . Η δίκη ολοκληρώθηκε στις 16 Νοεμβρίου με δώδεκα θανατικές καταδίκες. Μετά την διεθνή κατακραυγή που ακολούθησε, ο πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας δηλώνει ότι η απόφαση δεν θα εκτελεστεί. Αποφασίζεται όμως ο Μπελογιάννης και ορισμένοι άλλοι κατηγορούμενοι να παραπεμφθούν σε νέα δίκη με τη βαρύτερη κατηγορία της κατασκοπείας. Η δεύτερη δίκη αρχίζει στις 15 Φεβρουαρίου 1952. Ο Μπελογιάννης αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες και πρόβαλε τις πατριωτικές ενέργειες του ίδιου και του ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της κατοχής. Η δίκη του πήρε μεγάλη δημοσιότητα όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλο τον κόσμο. Σε πολλές πόλεις της Ευρώπης έγιναν εκδηλώσεις συμπαράστασης. Ο Νίκος Μπελογιάννης έμεινε γνωστός ως «ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», από ένα γαρύφαλλο που κρατούσε καθημερινά κατά τη διάρκεια της δίκης. Ο Πάμπλο Πικάσο εμπνεύστηκε ένα σκίτσο από την εικόνα του Μπελογιάννη με το γαρύφαλλο, που έγινε διάσημο. Παρά την παγκόσμια κινητοποίηση και συγκίνηση, το δικαστήριο, αποτελούμενο αυτή τη φορά από τακτικούς στρατοδίκες, καταδίκασε ομόφωνα σε θάνατο την 1η Μαρτίου του 1952 τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του Έλλη Παππά, Νίκο Καλούμενο, Δημήτρη Μπάτση, Ηλία Αργυριάδη και Τάκη Λαζαρίδη. Η θανατική καταδίκη δεν άλλαξε ποτέ, ούτε δόθηκε χάρη από τον βασιλιά Παύλο, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις. Τελικά, στις 30 Μαρτίου 1952, ημέρα Κυριακή και ώρα 04:10 τα χαράματα, οι τέσσερις μελλοθάνατοι κομμουνιστές, Μπελογιάννης, Νίκος Καλούμενος, Δημήτης Μπάτσης και Ηλίας Αργυριάδης μεταφέρθηκαν από τις φυλακές της Καλλιθέας στο στρατόπεδο του Γουδή και εκτελέστηκαν δια τυφεκισμού με τα φώτα των προβολέων των φορτηγών που τους μετέφεραν. Η Έλλη Παππά δεν εκτελέστηκε λόγω του παιδιού του Μπελογιάννη που είχε πρόσφατα γεννήσει μέσα στη φυλακή και ο Τάκης Λαζαρίδης λόγω του νεαρού της ηλικίας του καθώς και διότι ο πατέρας του είχε εκτελεστεί από τους Βούλγαρους κατακτητές. Δόθηκε επίσης χάρη στους Χαράλαμπο Τουλιάτο και Μιλτιάδη Μπισμπάνο.

Το 1946 ο Νίκος Μπελογιάννης παντρεύτηκε την Όρσα Αναστασίου, που ήταν μέλος του κόμματος, αλλά έφυγε στην εξορία και χώρισαν οι δρόμοι τους. Το 1949, χωρίς να έχει πάρει διαζύγιο παντρεύτηκε την Μαρίκα Κόζα μέλος του ΚΚΕ.

Το 1950 γνώρισε την Έλλη Παππά που έγινε σύντροφος του μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο γιος τους Νίκος γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1951 και πέθανε τον Οκτώβριο του 2020. Το 1997 η Ορσα Αναστασίου έκανε δωρεά στη μνήμη τους.

Η Αναστασίου ήταν Πατρινή, κόρη του Χαρίλαου και της Αγγελικής, ο δε γάμος τους ήταν θρησκευτικός. Είχε δύο αδέλφια, τον Αλέκο και τον Παναγιώτη, που συνελήφθη το 1947 και καταδικάστηκε σε 3,5 χρόνια φυλάκιση, ενώ μετά τον Μπελογιάννη έκανε και δεύτερο γάμο με τον Γιώργο Λιακόπουλο (απεβ. 1972)

Το thebest.gr φέρνει στο προσκήνιο, για πρώτη φορά μετά την 21η Αυγούστου 1946 την αγγελία τέλεσης των γάμων τους, που τελέστηκε εκείνο το καλοκαίρι. Δημοσιεύτηκε στην ημερήσια εφημερίδα της Πάτρας «Σημερινή» του Ριζόπουλου την Τετάρτη 21 Αυγούστου 1946

ΠΗΓΕΣ:

* ΕΣΗΕΠΗΝ, Μουσείο Τύπου

* Βουλή των Ελλήνων, κατάλογος μόνιμης έκθεσης Νίκος Μπελογιάννης

* Βικιπαίδεια, Λήμμα Νίκος Μπελογιάννης