Βρέφη εγκλωβισμένα στα αζήτητα μαιευτηρίων

Αυτή τη στιγμή στο νεογνολογικό τμήμα του ΓΝΑ «Αλεξάνδρα» φιλοξενούνται περίπου 45 μωρά. Τις επόμενες ημέρες, αφού λάβουν την απαραίτητη φροντίδα, τα περισσότερα από αυτά θα φύγουν στην αγκαλιά των γονιών τους για το σπίτι. Οχι όλα. Δεκατέσσερα από τα βρέφη θα παραμείνουν στη θέση τους για μήνες κι ας μην ασθενούν. Ούτε ακριβώς «χωρίς οικογένεια» ούτε ακριβώς με οικογένεια, είναι τα παιδιά που λιμνάζουν στις τρύπες του συστήματος πρόνοιας.

Πρόκειται για παιδιά που, κατόπιν εισαγγελικής εντολής λόγω διαφόρων κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, βρίσκονται σε αναμονή έως ότου προωθηθούν για φιλοξενία σε ιδρύματα όπως το Κέντρο Προστασίας Παιδιού «Η Μητέρα» και το Αναρρωτήριο Πεντέλης. Τα εννέα από αυτά προέρχονται από μητέρες-χρήστριες που δεν μπορούν να τα φροντίσουν και τα υπόλοιπα από γυναίκες που ήρθαν, γέννησαν και έφυγαν χωρίς το μωρό τους. Ωστόσο, καθώς τα δύο ιδρύματα αντιμετωπίζουν επιτακτικά προβλήματα υποστελέχωσης –έχουν κλείσει ολόκληρες πτέρυγες– η αναμονή μπορεί να διαρκέσει έως και πολλούς μήνες. Σε περιπτώσεις, πάνω από χρόνο.

«Τα παιδιά αυτά είναι “εγκλωβισμένα” στα νοσοκομεία», λέει στην «Κ» η προϊσταμένη της Κοινωνικής Υπηρεσίας του «Αλεξάνδρα» κ. Αθηνά Χαραλάμπους. «Οι συνθήκες φιλοξενίας εδώ δεν είναι οι καλύτερες. Δεν είμαστε ίδρυμα, είμαστε νεογνολογικό τμήμα. Ενα παιδάκι έξι μηνών (σ.σ. το μεγαλύτερο από τα παιδιά που φιλοξενούνται στο «Αλεξάνδρα» γεννήθηκε τον περασμένο Μάρτιο) χρειάζεται κι άλλα πράγματα, όπως ειδική διατροφή που το νοσοκομείο δεν μπορεί να παρέχει. Δεν έχουμε ιδιαίτερο χώρο γι’ αυτά, φιλοξενούνται μαζί με τα υπόλοιπα νεογνά και μάλιστα σε κούνιες παρότι έχουν μεγαλώσει. Τα παιδιά αυτά είναι υγιή, θέλουν αγκαλιά, φροντίδα, ησυχία. Εχουν πολύ μεγάλη ανάγκη την προσωπική επαφή, ένα σημείο αναφοράς. Εδώ δεν μπορούν να το έχουν. Η μακρόχρονη παραμονή στο νοσοκομείο συνιστά παραμέληση, κακοποίηση. Και αυτή η επιβάρυνση που δέχονται θα φανεί αργότερα».

Καθ’ ότι ενοποιημένα νοσοκομεία, η Κοινωνική Υπηρεσία του «Αλεξάνδρα» φροντίζει και τα 13 παιδιά που για τους ίδιους λόγους παραμένουν στους νεογνολογικούς θαλάμους του «Ελενα». «Εχουμε τεράστια έλλειψη προσωπικού για να καλύπτουμε όλες αυτές τις ανάγκες», λέει η κ. Χαραλάμπους.

Ιδια εικόνα, ανάλογα προβλήματα και στο Παίδων. Εδώ αφενός μεταφέρονται για τον απαραίτητο ιατρικό έλεγχο παιδιά που έχουν απομακρυνθεί από το οικογενειακό τους περιβάλλον κατόπιν απόφασης του εισαγγελέα Ανηλίκων και των δομών του δήμου (λόγω παραμέλησης, κακοποίησης ή γενικότερα ακατάλληλων συνθηκών διαβίωσης) προκειμένου να προωθηθούν σε ιδρύματα και αφετέρου βρέφη που εγκαταλείπονται στα μαιευτήρια από τους γονείς τους διότι πάσχουν από σοβαρά προβλήματα υγείας. Αυτή τη στιγμή στο «Αγία Σοφία» φιλοξενούνται είκοσι παιδιά και επτά στο «Αγλαΐα Κυριακού», ηλικίας από μηνών έως 14 ετών. «Υπάρχουν φορές που τα παιδιά αυτά ξεπερνούν τα 40 μόνο στο “Αγία Σοφία”» λέει στην «Κ» ο διοικητής του Παίδων κ. Εμμανουήλ Παπασάββας. «Μπορεί να μείνουν σ’ εμάς από πέντε μέρες μέχρι και πολλούς μήνες. Είχαμε περιστατικά που έμειναν για χρόνια. Αυτή τη στιγμή φιλοξενούμε παιδιά που ήρθαν εδώ από το ’12 και το ’13». Πριν από λίγο καιρό μεταφέρθηκε σε ίδρυμα παιδί που βρισκόταν στο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» από το ’07! Οπως αναφέρει ο κ. Παπασάββας, το παιδί αυτό έπασχε από τετραπληγία και χρειαζόταν νοσηλευτική και όχι νοσοκομειακή φροντίδα.

Σε κάθε περίπτωση, η μεγαλύτερη πληγή του συστήματος αφορά τα παιδιά που απομακρύνονται από τις οικογένειές τους αλλά αντί να προωθηθούν άμεσα προς υιοθεσία, καθηλώνονται στα νοσοκομεία. «Θα πρέπει να βρεθεί μια λύση. Οταν ένα παιδί είναι υγιές, διατρέχει πολλούς κινδύνους μένοντας εντός του νοσοκομείου, ενώ απασχολεί και το προσωπικό. Δεν είναι κατάλληλο περιβάλλον. Βρισκόμαστε σε συνεργασία με το υπουργείο ώστε να βρεθεί κατάλληλη ενδιάμεση, μη νοσοκομειακή δομή όπου θα φιλοξενούνται αυτά τα παιδιά πριν βρεθεί το κατάλληλο πλαίσιο γι’ αυτά». Προς το παρόν, τον ρόλο των μαμάδων-παιδαγωγών-φίλων των παιδιών διατηρούν τα μέλη του συλλόγου εθελοντών του νοσοκομείου, που παίζουν μαζί τους τα απογεύματα, τα βγάζουν βόλτα στο προαύλιο κ.λπ.

Οταν οι μητέρες είναι χρήστριες

Στους θαλάμους των νοσοκομείων με τα εγκαταλελειμμένα παιδιά χτυπά η καρδιά της ελληνικής κρίσης. Από τη μία, τα δεινά οικονομικά των ιδρυμάτων πρόνοιας έχουν συρρικνώσει τη δυναμικότητά τους, αφήνοντας καθ’ όλα υγιή παιδιά να μαραζώνουν στις ακατάλληλες δομές των νοσοκομείων, από την άλλη, τα έντονα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες έχουν οδηγήσει σε «έκρηξη» των εγκαταλείψεων βρεφών στα μαιευτήρια.

«Στην κρίση, η χρήση ουσιών έχει αυξηθεί δραματικά», αναφέρει η κ. Αθηνά Χαραλάμπους, προϊσταμένη κοινωνική λειτουργός στο ΓΝΑ «Αλεξάνδρα». «Τα περισσότερα παιδιά που μένουν σε εμάς προέρχονται από μητέρες που κάνουν χρήση και δεν μπορούν να τα φροντίσουν». Σε αυτές τις περιπτώσεις, παρεμβαίνει η Κοινωνική Υπηρεσία και ενημερώνει τη μητέρα για τις επιλογές της. Συνήθως, οι γυναίκες είναι σύμφωνες να επιληφθεί ο εισαγγελέας Ανηλίκων, τουλάχιστον έως ότου ορθοποδήσουν. Δεν είναι σπάνιο ο εισαγγελέας να αποφασίσει την επανασύνδεση μητέρας και παιδιού στην περίπτωση που η μητέρα ξεκινήσει να παρακολουθεί πρόγραμμα απεξάρτησης, όπως του ΟΚΑΝΑ. «Δεν εγκαταλείπουν όλες τα παιδιά τους. Πολλές τα θέλουν, αλλά καταλαβαίνουν ότι δεν μπορούν να τα φροντίσουν». Σημειώνεται ότι από τις εννέα γυναίκες χρήστριες που άφησαν το παιδί τους στο «Αλεξάνδρα», οι τέσσερις ήταν φορείς του ΗIV.