Ο Στέλιος Σοφός διαβάζει Παπαδιαμάντη την Τρίτη το βράδυ, προπαραμονή Χριστουγέννων στο Πολύεδρο της Πάτρας

Στο Πολύεδρο, στην οδό Κανακάρη κοντά στην Γεροκωστοπούλου, στην Πάτρα την Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 2014, στις 20.00 το βράδυ, ο γνωστός και αξιόλογος Πατρινός ηθοποιός Στέλιος Σοφός θα διαβάσει το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «ο έρωτας στα χιόνια».

«Ο έρωτας στα χιόνια» είναι ένα από τα αγαπημένα διηγήματα του Σκιαθίτη «κοσμοκαλόγερου» Παπαδιαμάντη. Η συγγραφή του τοποθετείται χρονικά στα Χριστούγεννα του 1896. Είναι μια λιτή περιγραφή των τελευταίων ημερών ενός γερασμένου ανθρώπου, των αναμνήσεων του, και του έρωτα που μοιάζει μακριά του. Ένας από τους σπουδαιότερους λυρικούς συγγραφείς της ελληνικής γλώσσας γράφει για τον έρωτα.

Πολλοί αξιόλογοι Έλληνες συγγραφείς και κριτικοί έχουν αναφερθεί στο έργο αυτό του Παπαδιαμάντη. Κάποιες σκέψεις τους:

Ένα διήγημα με ρυθμό τελετουργικό, σα να κρούεται κάποια φτερούγα αγγέλου ο οποίος  υπερίπταται και πρόκειται ανά πάσα στιγμή ν’ αρπάξει την ψυχή του μπάρμπα-Γιαννιού.«Xειμών βαρύς, οικία καταρρέουσα, καρδία ρημασμένη. Mοναξία, ανία, κόσμος βαρύς, κακός, ανάλγητος. Yγεία κατεστραμμένη. Σώμα βασανισμένον, φθαρμένον, σωθικά λυωμένα.» Μια ολόκληρη παράγραφος χωρίς καθόλου ρήμα, σαν ένα λαχάνιασμα, μια συγκοπή του συγγραφέα για να φτάσει στην τελική σκηνή, εκεί που ο ήρωας βρίσκεται έτοιμος, άθελά του σχεδόν να χτυπήσει το ρόπτρο της θύρας. Η ιδέα του άσπρου μέσα στο διήγημα είναι καθοριστική, σαν μια εξίσωση.

Η πρώτη φορά που λέγεται η λέξη «άσπρα» μέσα στο διήγημα είναι για να υποδηλώσει το χρήμα, μετά «άσπρο» ίσον «χιόνι», «χιόνι» ίσον «κρύο», «κρύο» ίσον «αγνότης», «αγνότης» ίσον «εξαγνισμός» και «εξαγνισμός» ίσον «θάνατος». Αυτή είναι η πορεία, ο σκελετός, το παράθυρο μέσα από όπου βλέπουμε το διήγημα αυτό. (Μένης Κουμανταρέας)

Η αθλιότητα της ζωής του κεντρικού ήρωα επεκτείνεται και στη γυναίκα με την οποία είναι ερωτευμένος: άθλια, θλιβερή, «πολυλογού, ψεύτρα με τον χειρόμυλόν της, και την φιλοφροσύνην της, την ψευτοπολιτικήν της, την φλυαρίαν της, και το γυάλισμά της, το βερνίκι και το κοκκινάδι της, και το χαμόγελόν της, και τον άνδρα της, τα παιδιά της και το γαϊδουράκι της.» Δεν τον ενδιαφέρει η ίδια, τον έρωτα ερωτεύεται! Μια άλλη βαθμιαία υπέρβαση, πολύ πιο σημαντική, πιο ολική είναι ο εξαγνισμός, η εξαΰλωση. Το χιόνι, σαν σεντόνι, σαν σάβανο, σκεπάζει τα πάντα και ο ήρωας βλέπει μέσα σ’ αυτή την αποστειρωμένη, παγωμένη λευκότητα, την εξαΰλωση, τον εξαγνισμό, της αθώωσή του. (Γ. Χειμωνάς)

Στο τέλος ο συγγραφέας, μετά από μια μακρά πορεία, μια μεγάλη μεταβολή, που γίνεται κάτω από την επιφάνεια και «δι’ ασυλλήπτων μεθόδων», έφτασε να νιώθει μπαρμπα-Γιαννιός ο ίδιος, έφτασε να ταυτίζεται με τον ήρωά του, όπως άλλωστε και ο αναγνώστης, παρατηρητές και οι δυο στην αρχή ενός «αμαρτωλού γέροντα», που δεν τον έφταναν οι δυστυχίες του, του έλαχε και να ερωτευτεί. Πρόκειται για μια μυστηριώδη, «δι’ ασυλλήπτων μεθόδων», μεταβολή διαθέσεων που μας προσφέρει ο Παπαδιαμάντης και οι «αλλόκοτες ιστορίες», όροι και οι δυο που χρησιμοποίησε ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, μιλώντας για τον Σκιαθίτη πεζογράφο. (Α. Κοτζιάς)

*Ο Στέλιος Σοφός, με καταγωγή από τη Ζάκυνθο, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πάτρα. Είναι απόφοιτος της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου. Από το 1986 επέλεξε ως προορισμό την Πάτρα, συνέβαλε στο στήσιμο του θεάτρου «Αγοράς», όπου και έπαιξε σε σημαντικές παραστάσεις όπως ο «Άνδρας και ο Έρως», υποδυόμενος τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.

Με το ΔΗΠΕΘΕ της Πάτρας συνεργάστηκε τέσσερις τουλάχιστον φορές, στις παραστάσεις «Δάφνες και πικροδάφνες» και «Ο Αλχημιστής» επί Νίκου Αρμάου και στο «Παραμύθι δίχως όνομα» και στον «Ήχο του όπλου» σε σκηνοθεσία του Θοδωρή Γκόνη.