Αφιέρωμα: Ρωμαϊκό Ωδείο Πάτρας- Όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε για το στολίδι της πόλης μας- ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Ένα εντυπωσιακό μνημείο, που ορθώνεται ως και σήμερα είναι το ρωμαϊκό Ωδείο, που χτίζεται το α' μισό του 2ου μ.Χ. αιώνα. Ο Παυσανίας στο έργο του "Ελλάδος Περιήγησις" στο έβδομο βιβλίο με τίτλο Αχαϊκά, γράφει για το Ωδείο ότι ήταν το ωραιότερο από τα άλλα ωδεία στην Ελλάδα και το μόνο, που το ξεπερνούσε σε μέγεθος ήταν το ωδείο, που χάρισε ο Ηρώδης ο Αττικός.

Τα ωδεία ήταν στεγασμένα θέατρα, ωστόσο τα αρχαιολογικά κατάλοιπα δεν δίνουν καμία ένδειξη για τον τρόπο στέγασής του.

Το Ωδείο βρισκόταν για χρόνια κάτω από το λόφο Στράνη στην άνω πόλη. Πρώτη φορά είδε το μνημείο ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ το 1816, έπειτα και άλλοι περιηγητές. Η ομορφιά του τους επέτρεψε να το παρομοιάζουν με το ωδείο της βίλλας του Ανδριανού στο Tivoli.

Το Ωδείο όμως, αποκαλύφθηκε μόνο το 1889 και το 1938 έως το 1943 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες εργασίες στερέωσης. Το 1959 δόθηκε στο μνημείο η σημερινή του μορφή με πρωτοβουλία και δαπάνες του Πατρινού αρχιτέκτονα, Ιωάννη Βασιλείου.

Συνέπραξε επίσης και η Αρχαιολογική Εταιρεία και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1961. Για το έργο αυτό μάλιστα ο Βασιλείου τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών και τον Δήμο Πατρέων.

Η αναστήλωση του Ωδείου κάθε άλλο παρά εύκολη ήταν. Ο Ι. Βασιλείου γράφει σε κάποιο βιβλίου του:

" Η πρώτη εντύπωση ήταν τελείως απογοητευτική. Όσα είδα μου φάνηκαν με κατάπληξη πολύ λιγότερα από το μεγαλόπρεπο κτιριακό συγκρότημα που είχα πλάσει με τη φαντασία μου. Δεν υπήρχαν παρά ερειπωμένα και γκρεμισμένα κτίσματα με ακαθόριστη μορφή. Εδώ και εκεί φαίνονταν κομμάτια από κυκλικούς κλιμακωτούς τοίχους. Θλιβερά απομεινάρια από τα εδώλια που αποτελούσαν κάποτε τις ωραίες μαρμάρινες κερκίδες και ακτινωτές σκάλες. Όλα πνιγμένα σε άγρια βλάστηση, σωρούς από πέτρες και χώματα".

Η ανασκαφή αποκάλυψε ότι είχε κτιστεί πάνω σε παλιότερα ρωμαϊκά κτίσματα, ότι υπήρχε ξύλινο δάπεδο στη σκηνή, ότι είχε πολύ καλό αποχετευτικό σύστημα, που λειτουργεί ως σήμερα, και ότι εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 3ου αι μ.Χ. μετά από μια καταστροφική πυρκαγιά.

Τα θέατρα αποτελούσαν κατά τη Ρωμαϊκή εποχή τυπικό στοιχείο του αστικού τοπίου, έτσι και το Ωδείο της Πάτρας σύμφωνα με τον Παυσανία συνδεόταν με την αγορά της πόλης, η οποία θα βρισκόταν στα ανατολικά του Ωδείου.

Το Ωδείο εμφανίζει όλα τα χαρακτηριστικά ενός ρωμαϊκού θεάτρου, με ημικυκλική κάτοψη, κοίλο, ορχήστρα, προσκήνιο, σκηνή, παρασκήνια και στις 23 σειρές καθισμάτων του δύνανται να φιλοξενηθούν 2.900 θεατές. Επίσης, έχει στεγασμένα περάσματα προς την ορχήστρα, βαθιά χαμηλή σκηνή με κοίλο. Ενώ, όσον αφορά τη διαμόρφωση του Ωδείου αποτελείται από έξι κλίμακες, που το χωρίζουν σε επτά κερκίδες.

Για την κατασκευή χρησιμοποιήθηκε κυρίως το υλικό του πλίνθου (τούβλο). Ένα υλικό με ευρεία χρήση και από τους Ρωμαίους αλλά και τα μεταγενέστερα χρόνια, λόγω της ευτελούς αξίας του υλικού και της ευχέρειας στην εύρεση του. Η χρήση της πλίνθου γίνεται εξωτερικά. Εσωτερικά υπάρχουν λίθοι και συνδετικό υλικό μεταξύ των πλίνθων το ασβεστοκονίαμα (διαδεδομένο στα βυζαντινά χρόνια).

Η ημικυκλική ορχήστρα έχει διάμετρο 8.9μ.. Λόγω της πλήρους αναστήλωσης του μνημείου χάθηκαν κάποιες πληροφορίες ως προς τη χρήση του. Για παράδειγμα αν είχε υποστεί μετατροπές για αναπαραστάσεις ναυμαχιών ή μάχες με θηρία.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο επιδέχεται απάντηση από το πρόσφατα ανασκαμμένο αμφιθεατρικό κτήριο στα δυτικά του Ωδείου, που πιθανόν προβλεπόταν για την αναπαραγωγή τέτοιων θεαμάτων.

Η απουσία διακοσμητικής σύνθεσης σήμερα, αποκρύπτει την πραγματική εικόνα του μνημείου. Με βεβαιότητα ήταν όμως ένα ρωμαϊκό βαρυφορτωμένο εσωτερικά θέατρο. Οι Ρωμαίοι αγαπούσαν την πολυτέλεια και η διακόσμιση των χώρων . Αυτή τους η συνήθεια λειτουργούσε σαν όργανο προπαγάνδας.

Στα πλαίσια της πολιτικής των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων ορθώνεται το Ωδείο σε τύπο ανοιχτού θεάτρου, το οποίο ενώνει την ελληνική ιδέα του κεκλιμένου κοίλου με την ρωμαϊκή ιδέα της βαριά διακοσμημένης σκηνής.

Συμβολίζοντας έτσι το νέο τρόπο ζωής των κατοίκων της Πάτρας, βασισμένο στα ρωμαϊκά πρότυπα, με σεβασμό στο ελληνικό παρελθόν, κυρίως των ελευθεριών, που πρεσβεύει το θέατρο. Η αλήθεια είναι ότι το ρωμαϊκό Ωδείο αποτελεί ένα μνημείο μοναδικό για την πόλη της Πάτρας.

Η άνω πόλη αποτελεί έναν προορισμό όλο θύμισες (το Ωδείο, το Αμφιθεατρικό κτίσμα και το κάστρο). Το Ωδείο είναι ένα κειμήλιο άλλης εποχής, που υπενθυμίζει στο διαβάτη τη δόξα της πόλης.

Σήμερα, στο χώρο φιλοξενούνται δράματα, κωμωδίες, συναυλίες και άλλου είδους θεατρικά έργα. Κατά τη διάρκεια της παράστασης για μένα η συγκίνηση να βρίσκομαι σε αυτό το χώρο είναι μεγάλη. Αιωρήσε στην νεφελίζουσα ατμόσφαιρά του Ωδείου και στη σκηνή μπορείς να απολαύσεις μια μοναδική παράσταση.

Με αφορμή αυτήν την περιήγηση στο χώρο του λαμπρού Ωδείου, μπορούμε να αναφέρουμε ότι οι παραστάσεις πραγματοποιούνται κατά αυτό το διάστημα στην πόλη. Καλό Σεπτέμβρη, καλή απόλαυση!

Επιμέλεια: Παπαϊωάννου Γεωργία

Πηγές:

Βασίλης Κ. Λάζαρης (επιμ.), Στέφανου Ν. Θωμόπουλου "Ιστορία της Πόλεως Πατρών από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 1821". Έκδοση τέταρτη στη δημοτική γλώσσα και με βάση τα χειρόγραφα του συγγραφέα, Πάτρα, Αχαϊκές Εκδόσεις, 1998-1999, τόμοι Α'-Β' I

Κ. Τριανταφύλλου: Ιστορικό Λεξικό των Πατρών, Πάτρα 1980

Ν.Παπαχατζής, Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις, Αχαϊκά-Αρκαδικά, Αθήνα 1980

Στ’ Εφορεία Προϊστορικών και κλασικών Αρχαιοτήτων Πατρών, Το Αρχαίο Ωδείο της Πάτρας

el.wikipedia.org

patrasinfo.com

DADINOSI

Εργασία του μαθητή Λάμπη Αποστολόπουλου

Φωτογραφίες από το φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος