Η αριστοκρατική οικογένεια Μινέικο και το περίφημο οίκημα των Υψηλών Αλωνίων στην Πάτρα

Η γιαγιά του Γιώργου Παπανδρέου, Σοφία Μινέικο, είναι γνωστή. Η ιστορία της οικογένειάς της στην διάρκεια της διαμονής τους στην Πάτρα ισως στους νεότερους να μην είναι ιδιαίτερως γνωστή, οπως και τα οσα συνέβησαν με το ιστορικό οίκημα των Υψηλών Αλωνίων.

Πολύ λιγότερο γνωστός είναι ο πατέρας της, Ζίγκμουντ Μινέικο, προπάππους του πρώην πρωθυπουργού.

Ο Ζίγκμουντ Μινέικο (Zygmunt Mineyko στα πολωνικά) ήταν Πολωνός αριστοκράτης, στρατιωτικός και επιστήμονας, που εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και πήρε ελληνική υπηκοότητα.

Κόρη του ήταν η Σοφία Μινέικο, γαμπρός του ο Γεώργιος Παπανδρέου, εγγονός του ο Ανδρέας Παπανδρέου και δισέγγονός του ο Γιώργος Παπανδρέου.

Ο Ζίγκμουντ Μινέικο το 1861 φοιτητής στην Αγία Πετρούπολη

Γεννήθηκε το 1840 στο Μπαλβανίσκι της Πολωνίας, η οποία ανήκε τότε στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Ηταν γιος του Πολωνού αριστοκράτη γαιοκτήμονα Στάνισλαβ Μινέικο και της Σεσίλια Ζούκεβιτς και η λαμπρή οικογένειά του έχει ρίζες στις αρχές του 15ου αιώνα.

Η οικογένεια κατείχε μεγάλες εδαφικές εκτάσεις στη σημερινή Πολωνία και Λευκορωσία και διατήρησε τα προνόμιά της και μετά την κατάκτηση της Πολωνίας από τη Ρωσία. Ο Ζίγκμουντ Μινέικο αρχικά έγινε αξιωματικός στον Ρωσικό Τσαρικό Στρατό, όμως το 1863 συμμετείχε στη μεγάλη πολωνική εξέγερση εναντίον του Τσάρου και καταδικάστηκε σε θάνατο, ποινή που τελικά μετετράπη σε 12ετή εξορία στη Σιβηρία.

Ο Μινέικο κατάφερε να δραπετεύσει από τη Σιβηρία και ταξίδεψε στην Ευρώπη, όπου εγκαταστάθηκε στη Γαλλία. Εκεί είχε την ευκαιρία να σπουδάσει μηχανικός στη Γαλλική Σχολή Πολέμου. Στη συνέχεια επισκέφτηκε την Ελλάδα, την οποία και αγάπησε αμέσως.

Το 1880 παντρεύτηκε την ελληνίδα Περσεφόνη Μάναρη, κόρη του Σπύρου Μάναρη, μαθηματικού και διευθυντή της Ζωσιμαίας Σχολής στα Ιωάννινα, και είχαν αποκτήσει αρκετά παιδιά: την Jadwiga (1886-1932), σύζυγο του Stanislaw Maria Ludwik Maciej Jablonowski, μέλους της πολωνικής αριστοκρατίας, την Ανδρομάχη, σύζυγος κάποιου κόμη, που πέθανε στην Αυστρία το 1939, τη Σοφία (1883-1981), σύζυγο Γεωργίου Παπανδρέου, την Έλενα (1904-1995), η οποία έζησε μεταξύ Πολωνίας, Βρετανίας και Ελλάδας και πέθανε στην Αθήνα, τη Μαρία (1907-1978), την Καρολίνα (1906-1956), η οποία έζησε στην Πολωνία, τον Στανίσλαος (1875-1924), ιατρό που υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό και ποιητή που πέθανε στη Θεσσαλονίκη, τον Βίτολντ, την Aldona-Safo, σύζυγο Έλληνα αξιωματικού του στρατού που πέθανε το 1912 και τον Ευθύμιο (1893-;), σύζυγο Μερόπης Κατσαρού και πρόεδρο του ελληνοπολωνικού εμπορικού συμβουλίου. Εγγονός του τελευταίου είναι ο Φίλιππος Μινέικο που ζει στην Αθήνα.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου και η σύζυγός του Σοφία Μινέικο

Η παρουσία της οικογένειας στην Πάτρα χρονολογείται από το 1880. Στην Πάτρα γεννήθηκαν τα περισσότερα, αν όχι όλα, παιδιά του ζεύγους Μινέϊκο. Στην πλατεία Υψηλών Αλωνίων στην οδό Αθανασίου Διάκου υπήρχε μέχρι την δεκαετία του 1960 το κτίριο Μινέϊκο, στο οποίο στεγάζονταν τα γραφεία της Παναχαϊκής. Ο Σίγκμουντ Μινέϊκο στην Πάτρα εργάστηκε ως νομομηχανικός Αχαιοήλιδος ενώ τον Ιούλιο του 1919 κλήθηκε ως αναπληρωματικό μέλος του δημοτικού συμβουλίου Πατρών.

Διορίστηκε αρχιμηχανικός στο υπουργείο Δημοσίων Έργων και είχε κρίσιμο ρόλο στην κατασκευή σιδηροδρόμων, γεφύρων και καναλιών ανά την Ελλάδα. Αργότερα έγινε επικεφαλής Τοπογραφίας του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) και ήταν από τους υπευθύνους της αποκατάστασης του Παναθηναϊκού Σταδίου (Καλλιμάρμαρου) για τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1896.

Έγραψε εθνολογική μελέτη της Ηπείρου η οποία απηχούσε τις ελληνικές θέσεις περί ελληνικότητας της περιοχής. Πραγματοποίησε αρχαιολογική έρευνα στην Αρχαία Δωδώνη και ανακάλυψε σημαντικά ευρήματα.

Πέραν της μητρικής του πολωνικής, ήταν εξαιρετικός γνώστης της ελληνικής, αγγλικής, γαλλικής, τουρκικής, ρωσικής και λιθουανικής γλώσσας.

Στα χόμπι του συγκαταλέγονταν η ιππασία και το κυνήγι, και ήταν ικανότατος και στα δύο.
Ο Ζίγκμουντ Μινέικο πέθανε τον Δεκέμβριο του 1925. Του είχε απονεμηθεί η ελληνική υπηκοότητα από τη Βουλή των Ελλήνων, και το 1913 ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον τίμησε με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος για τη συνεισφορά του στους Βαλκανικούς Πολέμους.

Η οικία Μινέικο με τα αγάλματα δεσπόζει στα βόρεια της πλατείας

Η κατοικία του, στη βόρεια πλευρά της πλατείας, ήταν έργο του Ερνέστου Τσίλλερ και είχε όλα τα χαρακτηριστικά της τέχνης του μεγάλου Βαυαρού αρχιτέκτονα. Στις όψεις του κτηρίου κυριαρχούσαν τα ιωνικού ρυθμού επίκρανα, ενώ στο στηθαίο έστεκαν αγάλματα σε υπερφυσικό μέγεθος. Ο αριθμός τους υπολογίζεται σε τουλάχιστον δώδεκα και απεικόνιζαν τους θεούς της αρχαίας θρησκείας. Είχαν κατασκευασθεί πιθανότατα σε εργαστήριο των Αθηνών, ίσως στο εργαστήριο του Δημητρίου Σαρρή, που ήταν ο επίσημος κεραμοπλάστης των έργων του Τσίλλερ.

*(πηγη:akrokerama.blogspot.gr)

Η οικία Μινέικο στη γωνία της πλατείας και της οδού Αθανασίου Διάκου. Η πολυκατοικία δεξιά της υποδεικνύει εύγλωττα το μέλλον Η πλατεία Υψηλών Αλωνίων με νεαρή βλάστηση και τα καμπαναριά της Παντάνασσας. Δεξιά η οικία Μινέικο

Η οικία Μινέικο με τα πήλινα αγάλματα του Τσίλλερ αποτελούσε σημείο αναφοράς για την πλατεία και για ολόκληρη την πόλη. Όταν ήθελαν να δείξουν ότι κάποιος αναζητούσε πράγματα πέραν των δυνατοτήτων του, έλεγαν ότι ζητάει τα Ψηλαλώνια με τα αγάλματα.Η πλατεία συνεχίζει να αποτελεί σημείο συναντήσεως των Πατρινών μέχρι σήμερα. Η οικία Μινέικο όμως κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1960, όταν ο τελευταίος ιδιοκτήτης της, η ομάδα της Παναχαϊκής, την έδωσε αντιπαροχή. Στη θέση της υψώθηκε μία μοντέρνα πολυκατοικία.

Το σημείο οπου ανεγέρθηκε πολυκατοικια

Τα αγάλματα σώθηκαν τελευταία στιγμή και μεταφέρθηκαν σε μάνδρα με υλικά κατεδαφίσεων στην Αθήνα. Από εκεί σκορπίσθηκαν κυριολεκτικά σε όλο τον κόσμο. Φημολογείται ότι ακόμη και η Τζάκυ Κέννεντυ Ωνάση είχε αγοράσει ένα. Τα τελευταία δύο, ο Άρης που έστεκε στη γωνία και η γυναικεία μορφή που βρισκόταν δεξιά του, παραμένουν ακόμη στην ίδια μάνδρα. Κοιτάζουν και σήμερα προς τη δύση, αλλά όχι προς τον Πατραϊκό και τα βουνά της Αιτωλίας.

Η Σοφία Μινέικο με τον γιό της Ανδρέα Παπανδρέου και τα εγγόνια της

Η Σοφία Μινέϊκο (1883 – 1981) γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πάτρα.Το 1910 αναγορεύθηκε διδάκτωρ φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Λίγο αργότερα παντρεύτηκε τον Γεώργιο Παπανδρέου, τον μετέπειτα πρωθυπουργό της Ελλάδας, με τον οποίο όμως χώρισε το 1926 για να παντρευτεί ο τελευταίος την διάσημη ηθοποιό Κυβέλη. Μοναχοπαίδι της Σοφίας ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου ενώ εγγονός της ήταν ο Γιώργος Α. Παπανδρέου