15 Ιουνίου 1995 - 23 χρόνια από τον φονικό σεισμό του Αιγίου - Οι νεκροί, οι άστεγοι, ο μικρός Ανδρέας

Εκείνο το βράδυ, μια παράξενη σιωπή είχε πέσει από νωρίς και μια αδιόρατη μελαγχολία κυριαρχούσε στη διάθεσή μου από το απόγευμα. Περίοδος εξετάσεων στο Ωδείο, ήθελα να τελειώνω για να αφοσιωθώ σε καλοκαιρινές εξόδους, μπαράκια, φλερτ, μπάνια στη θάλασσα και ό,τι λαχταράει τέλος πάντων να ζήσει μέχρι το μεδούλι ένα 20χρονο κορίτσι που ναι μεν εργάζεται πολλές ώρες στην οικογενειακή επιχείρηση αλλά θέλει και την καλοπέρασή του.

Εκείνο το βράδυ όμως, έπεσα άκεφη για ύπνο και λίγο πριν τις 2 αποκοιμήθηκα με μια παράξενη σκοτεινιά να κλείνει σιγά-σιγά τα βλέφαρά μου. Η Φαίη είχε ήδη αποκοιμηθεί ακριβώς απέναντί μου, 9 χρονών παιδάκι είχε περάσει τη μέρα της με τις φίλες της και είχε κουραστεί από το παιχνίδι. Θυμάμαι όνειρα συγκεχυμένα, ένα κουβάρι μέσα στο μυαλό να μπερδεύεται όλο και περισσότερο, ένας φόβος περίεργος που κορυφώθηκε ξαφνικά με έναν θόρυβο υπόκωφο που έδωσε δονήσεις τρομακτικές, πρωτόγνωρες και από διάφορες κατευθύνσεις. Ξύπνησα ακούγοντας γυαλιά να σπάζουν, τοίχους να ραγίζουν, αντικείμενα να σωριάζονται στο πάτωμα, ντουλάπια να ανοιγοκλείνουν, τον πατέρα μου να φωνάζει μέσα στο θόρυβο «Παναγία μου, τα παιδιά μου!» και τη μάνα μου να προσπαθεί να έρθει στο παιδικό δωμάτιο, με την πόρτα να κλείνει κι αυτή να την σπρώχνει να ξανανοίξει.

Ώρα 3 και 17 τα ξημερώματα. Δώδεκα δευτερόλεπτα που έφεραν καταστροφή, πόνο και θάνατο. Κι από πάνω ένα φεγγάρι σχεδόν ολόγιομο, σαν λυπημένο (3 μέρες μετά την πανσέληνο) φώτιζε αχνά την πολιτεία που βυθίστηκε στο σκοτάδι και την απέραντη σκόνη. Με την αδρεναλίνη να ξεχειλίζει και το αίσθημα της επιβίωσης να προστάζει το μυαλό να λειτουργήσει πρακτικά και γρήγορα, ανοίξαμε τις ντουλάπες, αρπάξαμε ό,τι ρούχο καταφέραμε να πιάσουμε και χέρι-χέρι πήγαμε να βγούμε από το καθιστικό και την κουζίνα, στο μπαλκόνι που οδηγούσε στην εξωτερική σκάλα εξόδου. Τζίφος.

Η κουζίνα ήταν γεμάτη σπασμένα γυαλιά και πιάτα. Ο πατέρας μου έσυρε τα πόδια του προσεκτικά παραμερίζοντας τα χαλάσματα, για να μας ρίξει μέσα τα παπούτσια που είχαμε αφήσει απέξω στο μπαλκόνι, όπως συνηθίζαμε εξάλλου. Τα φορέσαμε και πήγαμε να βγούμε. Άλλο εμπόδιο. Ένα τεράστιο μάρμαρο, διακοσμητικό μιας πόρτας, είχε πέσει και έφραζε τη δίοδο προς τη σκάλα. Ο πατέρας μου το σήκωσε με μια δύναμη που δεν μπορεί να εξηγηθεί παρά μόνο από τον κίνδυνο που μας περιτριγύριζε και το πέταξε κάτω, σπάζοντάς το και ελευθερώνοντας επιτέλους το δρόμο. Με τη βοήθεια γειτόνων που είχαν ήδη βγει έξω με τις οικογένειές τους, ανοίξαμε και τη βαριά σιδερένια εξώπορτα που είχε στραβώσει και δεν άνοιγε. Βγήκαμε στο δρόμο. Μια κατάσταση γεμάτη πανικό, σκοτάδι, θολούρα και αγωνία. Άπαντες παρόντες; Φωνάζαμε γύρω-γύρω και όσο τα «παρών» πλήθαιναν, περνούσαν σε δεύτερη μοίρα όλα. «Τώρα που βγήκα με τα παιδάκια μου ζωντανά, να κι αν πέσεις» φώναζε προς το σπίτι ο πατέρας μου, λες και το φουκαριάρικο το σπίτι είχε κάποια ευθύνη για όσα συνέβαιναν.

Μπήκαμε στο γραφείο που στεγαζόταν (όπως και σήμερα) στο ισόγειο. Ρεύμα δεν υπήρχε, όμως το τηλεφωνικό κέντρο είχε μπαταρία κι έτσι ήρθε γρήγορα το πρώτο τηλεφώνημα από Αθήνα, από τον τότε βουλευτή και μετέπειτα Υπουργό Σπήλιο Σπηλιωτόπουλο. «Τι γίνεται, ακούμε εδώ στο ραδιόφωνο για μεγάλο σεισμό στο Αίγιο, είστε καλά;» είπε ο άνθρωπος, την ώρα που μια ισχυρή μετασεισμική δόνηση χτυπούσε υπενθυμίζοντάς μας τι περάσαμε πριν λίγο. Εκεί ένας γείτονας με το μηχανάκι του που βγήκε βόλτα να δει τι γίνεται, γυρίζει κλαίγοντας και φωνάζει «Παιδιά έχει πέσει η πολυκατοικία του Παντελόπουλου, ακούγονται φωνές από μέσα, έχει σκοτωθεί κόσμος». Ο πατέρας μου ανοίγει το VHF και πιάνοντας τη συχνότητα της Πυροσβεστικής (αν θυμάμαι καλά), ακούει μετά από λίγο «Κατάρρευση ξενοδοχείου στα Βαλιμίτικα» και παγώνουμε όλοι. Οι ζημιές στα δικά μας σπίτια γίνονται ασήμαντες μπροστά στις ζωές που φαίνεται να έχουν χαθεί. Με μεγάλη προσοχή και κάθε δυνατή προφύλαξη, πηγαίνουμε στη γειτονική πολυκατοικία, στην αρχή της Δεσποτοπούλων. Τραγικές σκηνές. Με το ξημέρωμα κατεβαίνουμε και στα Βαλιμίτικα. Αντικρίζω ένα πούλμαν με ταλαιπωρημένους τουρίστες στην είσοδο του ξενοδοχείου, αμίλητους, με σφιγμένα χείλη και έναν λυγμό στα μάτια. Οι εικόνες είναι φρικτές, τα σωστικά συνεργεία προσπαθούν να εντοπίσουν επιζώντες, μετασεισμικές δονήσεις πηγαινοέρχονται και μάλιστα μετακινούν ακόμα και ολόκληρα πυροσβεστικά οχήματα.

Τα τηλέφωνα στο κινητό (ένα από τα πρώτα του Αιγίου που είχε φροντίσει λίγες μέρες πριν να αποκτήσει ο πατέρας μου και μας φάνηκε ιδιαίτερα χρήσιμο) πέφτουν βροχή από ραδιόφωνα, εφημερίδες και σταθμούς όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού. Ανταποκρίσεις στα ελληνικά και τα αγγλικά (όπου χρειάστηκε), διαρκές τρέξιμο, λίγη βοήθεια και στους αδελφούς Προσκόπους που έσπευσαν παντού μαζί και με άλλες σωστικές ομάδες και παράλληλα να ψάχνουμε οικογενειακώς και πού θα κοιμηθούμε το επόμενο βράδυ. Ο Ερυθρός Σταυρός μοιράζει σκηνές για τους πρόχειρους καταυλισμούς που στήθηκαν σε διάφορα σημεία. Την ώρα που ο πατέρας μου ετοιμαζόταν να πάει να δηλώσει πως επιθυμεί σκηνή για τετραμελή οικογένεια, περνάει από το γραφείο ο κ. Νίκος. «Χρήστο τι θα κάνεις, πού θα πάτε;» Το σπίτι είχε ήδη χαρακτηριστεί κατεδαφιστέο, άσχετα αν παραμέναμε στο ισόγειο γιατί είχαμε αξιοποιήσει γεννήτρια και είχαμε ρεύμα και ο σταθμός λειτουργούσε χάρη στην αυτοθυσία της οικογένειάς μου και των τότε συνεργατών μας. «Νίκο θα πάρω σκηνή και βλέπουμε». «Ε δεν θα πας σε σκηνή, Χρήστο. Θα έρθετε στο σπίτι μας για όσες μέρες χρειαστεί». Το σπίτι του κ. Νίκου είναι στην Καλλιθέα και είχε μείνει άθικτο, μιας και οι μεγαλύτερες καταστροφές σημειώθηκαν από τα φανάρια της Μητροπόλεως και κάτω, μια νοητή γραμμή ανεξήγητη σε όλους ακόμα και σήμερα.

Ο σεισμός της 15ης Ιουνίου 1995 προκάλεσε ζημιές σε πάνω από 5.500 κτίρια στην ευρύτερη περιοχή, εκ των οποίων γύρω στα 3.000 κρίθηκαν κατεδαφιστέα. Οι άστεγοι ξεπέρασαν τους 4.000, αρκετοί εκ των οποίων φιλοξενήθηκαν στους καταυλισμούς που έστησαν οι Πρόσκοποι και οι Ερυθροσταυρίτες με το πρώτο φως της ημέρας. Ο εφοπλιστής Ι.Λάτσης απέστειλε ένα από τα πλοία του, το “Μαριάννα 9” το οποίο φιλοξένησε πάνω από 800 αστέγους στο χρονικό διάστημα των 4 μηνών που έμεινε δεμένο στο λιμάνι του Αιγίου. Μέχρι και γάμος έγινε στο κατάστρωμα του πλοίου, γεγονός που κατέγραψαν ΜΜΕ από όλη τη χώρα.

Από τα χαλάσματα όμως ξεπρόβαλλε και η ελπίδα. Κανείς δεν ξεχνάει τον “μικρό Ανδρέα”, τον 8χρονο τότε και σήμερα ολόκληρο παλικάρι, τον οποίο άνδρες της ΕΜΑΚ με κίνδυνο της ζωής τους έβγαλαν από το κατεστραμμένο διαμέρισμά της οικογένειάς του και τον έσωσαν την ώρα που οι μετασεισμικές δονήσεις βρίσκονταν στο φόρτε τους και μια νέα κατάρρευση θα μπορούσε να αποβεί μοιραία.

Αυτές ήταν οι πρώτες στιγμές, οι πρώτες μέρες. Σε όσες μέρες ακολούθησαν, πολλά συνέβησαν. Άνθρωποι που βοήθησαν τον συνάνθρωπο ανιδιοτελώς, άνθρωποι που άνοιξαν τα σπίτια τους και έβαλαν στο τραπέζι τους φίλους και αγνώστους αλλά και άνθρωποι που έσπευσαν να εκμεταλλευτούν την όλη κατάσταση και τον πόνο του συνανθρώπου. Άνθρωποι και ανθρωπάκια αναδείχτηκαν από αυτή την κατάσταση, όπως γίνεται πάντα σε στιγμές κρίσης. Λάθη έγιναν από όλους, δεν είχαμε και εμπειρία και μακάρι η εμπειρία που αποκτήσαμε να μην χρειαστεί ξανά να εφαρμοστεί.

Για μας που επιζήσαμε αλλά αναγκαστήκαμε να ξεσπιτωθούμε, να δούμε το σπίτι μας να το γκρεμίζει η μπουλντόζα μαζί με όσα γνωρίζαμε ως τότε, η ζωή συνεχίστηκε. Δυστυχώς, για 26 ανθρώπους η ζωή σταμάτησε εκεί, μαζί και για τις οικογένειές τους. Μάθαμε λοιπόν με τρόπο τέτοιο, πως το να είσαι ζωντανός σε υποχρεώνει να προχωράς, να κοιτάς μπροστά και να προσπαθείς, να αγωνίζεσαι και να μη σταματάς σε κανένα εμπόδιο. Αν ζεις κι είσαι γερός, όλα περνάνε. Όλα.

15 Ιουνίου 1995-15 Ιουνίου 2018. Εικοσιτρία χρόνια μετά, όσοι ζήσαμε αυτόν τον εφιάλτη, εκτιμήσαμε το όνειρο, την υγεία, την αγάπη και την ομόνοια μεταξύ μας. Καθένας μας έχει να διηγηθεί διάφορες ιστορίες, καλές και άσχημες. Άνθρωποι έφυγαν από τότε, άλλοι ήρθαν και σημαίνουν τη συνέχεια και την πρόοδο. Κάποια μέρα αυτή η επέτειος δεν θα τιμάται, δεν θα γράφει κανείς τίποτα, δεν θα μπαίνουν φωτογραφίες στα social media και τις εφημερίδες, θα ξεχαστεί όπως τόσες και τόσες καταστροφές και μόνο τα βιβλία και οι αναμνήσεις θα τη συντηρούν όπως-όπως. Μακάρι οι επόμενες γενιές που μοιραία θα ζήσουν κάτι ανάλογο (ελπίζω να καθυστερήσει πάρα πολύ), να το αντιμετωπίσουν πολύ πιο αποτελεσματικά και κυρίως χωρίς καμία ανθρώπινη απώλεια. Προς το παρόν, εμείς σήμερα ας ανάψουμε ένα κεράκι κι ας πούμε μια προσευχούλα για όσους χάθηκαν αλλά και για όσους σώθηκαν. Ας είμαστε όλοι καλά και δυνατοί. Και το φεγγαράκι, που απόψε λείπει από τον ουρανό, να μην ξαναβγεί λυπημένο, σαν να θέλει να μας προειδοποιήσει -αλλά με τι φωνή κι αυτό να μας μιλήσει; Δική μας υποχρέωση είναι να αφουγκραζόμαστε, να είμαστε προετοιμασμένοι πάντα και να ξέρουμε τι να κάνουμε πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά. Αυτό θα μας σώσει -αν και όποτε χρειαστεί…

Για την ιστορία αναφέρουμε τα ονόματα των νεκρών του σεισμού, όπως καταγράφτηκαν στον τοπικό Τύπο της εποχής:

1. Ανδρέας Μαρουσάκης,
2. Αντώνιος Μαρουσάκης,
3. Αρετή Μαρουσάκη,
4. Αγγελική Φραγκονικολοπούλου,
5. Ελβίρα-Μαρία Φραγκονικολοπούλου,
6. Δημήτριος Παντελής,
7. Χρήστος Παντελής,
8. Μαρία Ταβαλιόνε-Μαυροπούλου,
9. Διονύσιος Σεριάτος,
10. Ευσταθία Σεριάτου,
11. Παναγιώτης Καμπίτσης-Σεριάτος,
12. Διονύσης Σεριάτος,
13. Παναγιώτης Παντελόπουλος,
14. Ειρήνη Παντελοπούλου,
15. Νικόλαος Γκολφίνος,
16. Χριστίνα Κόλλια,
17. Cyrille Cordier,
18. Sylvie Erba,
19. Denice Vittart,
20. Nelly Leroux,
21. Tourny,
22. Michel Baranger,
23. Joel Gras,
24. Katherine Gras-Thiberge,
25. Eloϊse Gras (4 ετών),
26. Muriel Petit.

πηγή: filodimos.gr