Πάστα ποντικάκι και γάλα με φρυγανιές μέλι - βούτυρο! Τρία ζαχαροπλαστεία της Πάτρας που συνεχίζουν την συνταγή της παιδικής μας ηλικίας

Πήγαμε στην «Ανατολή», στον "Καρακάση" και στον "Γκίτση" και μάθαμε την ...γλυκιά τους ιστορία

Η παράδοση είναι ακόμα εδώ. Στην Πάτρα του 2018 κάποια, λιγοστά είναι η αλήθεια, ζαχαροπλαστεία της πόλης, με τις γεύσεις τους αλλά και με την αισθητική τους σε παραπέμπουν σε άλλες πιο γλυκές και σιροπιαστές εποχές. Το thebest.gr έψαξε κι επισκέφτηκε τρία από αυτά που μας σερβίρουν ακόμα, πολίτικα γλυκά, γαλακτομπούρεκα, ραβανί, σάμαλη, μπακλαβάδες, τουλούμπες, εκμέκ αλλά και «ποντικάκι», κρέμες, ριζόγαλο και παγωτό μηχανής, όπως παλιά.

Ξεναγηθήκαμε στον "Καρακάση" της Ζαΐμη, την "Ανατολή" της Γούναρη και τον "Γκίτση" της Ιωνίας… ελάτε να πάρουμε μαζί μια γεύση.

Το γαλακτοζαχαροπλαστείο Καρακάση στην οδό Ζαΐμη παραμένει αναλλοίωτο στο χρόνο, καθώς οι ιδιοκτήτες του, ο Χρήστος και ο Αλέξης, έχουν κρατήσει όλα τα παραδοσιακά στοιχεία της παλιάς καλή εποχής. Τα ίδια μαρμάρινα τραπεζάκια, οι ξύλινες σκαλιστές καρέκλες, τα ψυγεία, η διακόσμηση, η κρεμάστρα, ακόμα και το τηλέφωνο για το κοινό με τα κέρματα σε γυρίζουν αμέσως πίσω στον χρόνο.

Αυτή η πρώτη εντύπωση επιβεβαιώνεται και τις επιλογές των γλυκών, που αν εξαιρέσεις κάποιες σύγχρονες πινελιές όπως π.χ. το μπανόφι, σε παραπέμπουν αμέσως στις γεύσεις της γιαγιάς. Μπακλαβάδες, γαλακτομπούρεκα, καταΐφια, σάμαλη, πολιτικό ραβανί, εκμέκ, χαλβάς, μωσαϊκό, σοκολατίνα, τουλούμπες και γαλατόπιτα είναι λίγες μόνο από τις λαχταριστές επιλογές του πελάτη.

Το δε πρωϊνό σου μπορεί να ξεκινήσει με ζεστό γάλα, με φρυγανιές ή ψωμί και φρέσκο βούτυρο με μέλι. Μην ξεχνάμε όμως και τις κρέμες με την κανελίτσα και το ρυζόγαλο που προτιμούν μικροί και μεγάλοι. Τον χειμώνα φυσικά έχουν την τιμητική τους οι τραγανές λουκουμάδες με μπόλικο μέλι και αρωματική κανέλα.

Το καλοκαίρι όποιος βρεθεί στην οδό Ζαΐμη μπορεί να απολαύσει και σπιτικά παγωτά. Η οικογένεια Καρακάση διατηρεί μια παράδοση 60 και πλέον ετών από την εποχή του θείου Μάρκου Κοτσιαγιάννη από τον οποίο παρέλαβαν οι νεώτεροι.

«Από τότε κρατάνε οι συνταγές και τις συνεχίζουμε με το ίδιο μεράκι και πάντα με αγνά υλικά», μας εξηγεί ο κ. Χρήστος. Μάλιστα η παράδοση δεν πρόκειται να σβήσει καθώς ο γιος τους ο Φώτης ήδη «ψήνεται» στη δουλειά κι ετοιμάζεται σε λίγο καιρό να πάρει στα δικά του τα χέρια το μαγαζί. «Τρίτη γενιά λοιπόν με όνειρα κι ελπίδες αλλά πάντα με το βλέμμα στραμμένο στο παρελθόν, στην έως τώρα πορεία και την παράδοση που μας έφερε έως εδώ. Εμείς διαφυλάξαμε σχεδόν τα πάντα όπως όταν πρωτολειτουργήσαμε, ελπίζω σε αυτό το μονοπάτι να κινηθεί και ο Φώτης», σημειώνει με νόημα ο κυρ Χρήστος.

Για εκείνον η ενασχόληση με το αντικείμενο ξεκίνησε από όταν ήταν 14 ετών οπότε και πήγε ως υπάλληλος στο γνωστό τότε ζαχαροπλαστείο ο «Μάρκος» του θείου του και έκτοτε συνεχίζει… Το μαγαζί «πέρασε» από πολλά σημεία της πόλης μέχρι που «ρίζωσε» στην οδό Ζαΐμη όπου και λειτουργεί από το 1984.

«Πόσοι και πόσοι γνωστοί και ανώνυμοι Πατρινοί και όχι μόνο, έχουν περάσει από δω», θυμάται ο κυρ Χρήστος, «υπουργοί, βουλευτές, ηλικιωμένοι αλλά και νέοι άνθρωποι, φοιτητές, που αναζητούν την παράδοση. Ποτέ δεν σκεφτήκαμε να το αλλάξουμε το μαγαζί, να το «εκσυγχρονίσουμε». Θα χάναμε την ταυτότητά μας. Συνεχίζουμε στις ίδιες πατροπαράδοτες συνταγές, προσθέτοντας κάποιες λίγες καινούργιες γεύσεις», σημειώνει.

Με ιστορία που πια κοντεύει τα ενενήντα χρόνια, η «Ανατολή» στη Δημ. Γούναρη πλησίον της Αθανασίου Διάκου, είναι ένα ζαχαροπλαστείο που συνεχίζει να φτιάχνει και να προσφέρει γλυκά παραδοσιακά με άρωμα Ανατολής που στην Πάτρα ίσως δεν βρίσκεις αλλού.

Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις, γλυκά της όπως η ζουμερή, σιροπιαστή τουλούμπα ή το φοινίκι (κάτι σαν το Τούρκικο σεκέρ παρέ με βάση το σιμιγδάλι), έχουν ταξιδέψει σ’ όλη την Ελλάδα αλλά και στην Αμερική σε Έλληνες μετανάστες που ήθελαν να πάρουν μαζί τους λίγη από την Ελλάδα της νιότης τους μέσα σ’ ένα κουτί όλο γλύκα & σιρόπι.

«Η Ανατολή» λοιπόν που διευθύνουν ο Αβραάμ Παπαβερκίου που συνεχίζει την επιχείρηση του πρωτεργάτη παππού του και συνονόματου του, μαζί με τον Βασίλη Πετρόπουλο, γιο του θείου του Νίκου Πετρόπουλου, εκτός της λαχταριστής τουλούμπας, των τραγανών και φρεσκοτηγανισμένων χειροποίητων και αφράτων λουκουμάδων με μέλι, κανέλα και σοκολάτα για τους πιο απαιτητικούς, σερβίρει και σάμαλι καθώς και τα περίφημα κουρκουμπίνια, ένα μοναδικό γλύκισμα με φύλλο και σιρόπι. Πολλοί μέχρι σήμερα ζητούν και την παραδοσιακή κρέμα από φρέσκο γάλα, γαρνιρισμένη με κανέλλα, ρυζόγαλο αλλά και κανταΐφι, μπακλαβά, καρυδόπιτα και εκμέκ με ολόφρεσκη κρέμα και φρυγανιά σιροπιαστή που χαρίζει μία αγαλλίαση στον ουρανίσκο.

Δεν λείπουν και το κορνέτο και το κωκ, η πορτοκαλόπιτα, κ.α. Μέχρι πριν περίπου 10 χρόνια, η "Ανατολή" σέρβιρε το πρωί και ζεστό γάλα με φρυγανιές μαζί και βούτυρο και μέλι, κάτι που ατόνησε τελευταία με όλες τις τελευταίες μόδες και τάσεις με τους καφέδες και τα κρουασάν.

Τι αλήθεια είναι αυτό που ακόμη και σήμερα φέρνει πολλούς ανθρώπους και μάλιστα όλων των ηλικιών μέχρι εδώ στην «Ανατολή», το δημιούργημα του Αβραάμ και της Δέσποινας Παπαβερκίου από τη Σμύρνη που ξεκίνησαν σ’ εκείνα τα δύσκολα χρόνια του μεσοπολέμου, μ’ ένα καροτσάκι με παστέλια και σάμαλι, έως ότου ανοίξουν το πρώτο μαγαζί τους επί της Αθ. Διάκου που την ώρα του πρώτου βομβαρδισμού από τους Ιταλούς τον Οκτώβριο του ’40, έτρεξαν πολλοί Πατρινοί έντρομοι μέσα για να σωθούν.

Είναι άραγε μόνο η ποιότητα, η προσιτή τιμή (τα γλυκά κοστίζουν 2 ευρώ έκαστο) ή η πραγματικά λαχταριστή γεύση και νοστιμάδα. Είναι σίγουρα κι αυτά αλλά όπως μας είπαν τα αδέλφια Αβραάμ και Δέσποινα Παπαβερκίου (οι νεότεροι) και ο Βασίλης Πετρόπουλος που αναλαμβάνει κάθε βράδυ το «ψήσιμο» των λουκουμάδων, «πάνω απ’ όλα επιζητά ο κόσμος αυτά τα γλυκά ως ένα είδος ανάμνησης. Θυμούνται που έτρωγαν π.χ. τουλούμπα ως παιδιά ή σάμαλι και αυτό έχει παραμείνει μία υπέροχη γλυκιά ανάμνηση. Θυμάμαι, τέλειωναν το σχολείο στα Ψηλαλώνια και ξεχύνονταν μετά τα παιδιά, κατέβαιναν στη Γούναρη για λουκουμάδες, τουλούμπες και κωκ.

Ήταν και οι κινηματογράφοι, το "Αττικόν" στη Γούναρη, το "Πάνθεον", το Ρεξ, το Μίνι Ρεξ, το Παλλάς αλλά και στα Ψηλαλώνια το "Ζενίθ", η "Ούφα" και ερχόταν κόσμος πριν ή μετά τις ταινίες για λουκουμάδες, κρέμα, ρυζόγαλο ή για ένα παραδοσιακό γλυκό», μας είπαν χαρακτηριστικά οι επικεφαλής της «Ανατολής» που μπορεί να έχει ανακαινιστεί και να είναι πλέον ένα σύγχρονο, καλαίσθητο και φροντισμένο ζαχαροπλαστείο, ωστόσο τα ταψιά με τα γλυκίσματα του μαγαζιού, φτιαγμένα πάντα με την ίδια συνταγή και μεράκι, είναι εκεί ως μία ζωντανή πτυχή της τοπικής ιστορίας γεμάτα ανθρώπινες αναμνήσεις και διαδρομές.

Η ιστορία του αγαπημένου ζαχαροπλαστείου "Γκίτση" στην οδό Ιωνίας που έχει γίνει κυρίως γνωστό για το κλασσικό παγωτό μηχανής του, κρατάει από το 1968. Ήταν τότε που ο Κωστής Γκίτσης αποφάσισε να ανοίξει το μαγαζί που έγραψε ιστορία στο πέρασμα των χρόνων.

Από πέρυσι τον Νοέμβριο, με τον θάνατο της "ψυχής" του, του Κωστή, το ζαχαροπλαστείο Γκίτση, μπήκε ουσιαστικά σε μια νέα εποχή. Ουσιαστικά ανέλαβε η κόρη του Χρυσούλα η οποία με την σύζυγό του και το φιλικό κι έμπειρο προσωπικό, ανέλαβαν να καλύψουν το δυσαναπλήρωτο κενό που άφησε πίσω του. Στόχος τους όπως μας εξήγησαν είναι να χαράξουν μια νέα πορεία, με στοιχεία ανανέωσης όπως π.χ. η παρασκευή καφέ καθώς και η εισαγωγή και άλλων γεύσεων παγωτού, πέραν των κλασσικών της μηχανής, στηριζόμενοι όμως πάντα στην παράδοση.

Οι παραδοσιακές συνταγές που στην πλειοψηφία τους παραμένουν οι ίδιες από το ’68 μέχρι σήμερα, δείχνουν τον δρόμο. Οι λουκουμάδες τον χειμώνα, το ραβανί, το γαλακτομπούρεκο, ο μπακλαβάς, οι τουλούμπες, σιμιγδαλένιος χαλβάς, οι κουραμπιέδες, τα μελομακάρονα, οι δίπλες, το vintage ποντικάκι δίνουν τον τόνο και το άρωμα του ζαχαροπλαστείου.

Τα πιο «μοντέρνα» γλυκά δεν λείπουν φυσικά, αποτελούν όμως ουσιαστικά το γλυκό συμπλήρωμα της παράδοσης. Μα πάνω από όμως εκείνο που εξ’ αρχής έκανε ξεχωριστό και ξακουστό τον Γκίτση ήταν το παγωτό μηχανής του.

Οι πιο παλιοί υπάλληλοι και η σύζυγος του κυρ Κώστα ακόμα θυμούνταν τον «χαμό» που γινόταν τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού και τις ουρές που σχηματίζονταν για ένα χωνάκι ανάμεικτο (κρέμα, σοκολάτα) με το βυσινάκι και το μύγδαλο επάνω. Ακόμα και σήμερα τα βράδια του καλοκαιριού τα πεζοδρόμια της Ιωνίας γεμίζουν από Πατρινούς που απολαμβάνουν, όπως παλιά, το παγωτό τους.

Η παράδοση περνάει στη νέα εποχή κι αυτό κάνει τους ανθρώπους του Γκίτση να πιστεύουν ότι ο κυρ Κώστας κοιτάζει από ψηλά και χαμογελά μ’ ευχαρίστηση για την εξέλιξη που ήρθε, σεβόμενη όμως το παρελθόν.