Έξι ιεροψάλτες, που δεσπόζουν στις πατρινές εκκλησίες τη Μεγάλη Εβδομάδα, μιλούν στο thebest

ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Στον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου στην άνω πόλη υπηρετεί εδώ και 31 χρόνια, ένας εξαιρετικός «πνευματικός εργάτης» του Ιερού Αναλογίου, ο Φώτης Μπαρούτας. Ο καλλίφωνος πρωτοψάλτης του Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Πατρών που είναι και μουσικοδιδάσκαλος, κατάγεται από τα Τρίκαλα όπου και είχε ξεκινήσει νεότατος να ασχολείται με την ψαλτική.

Στην Πάτρα ήρθε ως φοιτητής στο φυσικομαθηματικό τμήμα του Πανεπιστημίου και ως φοιτητής πήγαινε και έψελνε στο μοναστήρι της Παναγίας Γηροκομήτισσας. Η «τύχη» το έφερε ο κ. Φώτης Μπαρούτας να επιστρέψει στην Πάτρα και στη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας συνεχίζοντας να ψέλνει στην Γηροκομήτισσα και έμελλε να παραμείνει για πάντα στην Πάτρα, να φτιάξει εδώ την οικογένεια του, να δουλέψει ως καθηγητής μαθηματικός στη μέση εκπαίδευση στο 4^ο λύκειο και φυσικά να ασχοληθεί και να διακριθεί με την μεγάλη του αγάπη και κλίση, την ψαλτική του ιδιότητα.

Η αγάπη και παράλληλα η ιερατική κλίση παίζουν σημαντικό ρόλο και στα νέα παιδιά που έρχονται σήμερα στην εκκλησία

Με φωνή κελαριστή (ο κόσμος τον έχει γνωρίσει μέσα και από την ενδιαφέρουσα τηλεοπτική εκπομπή «Άδοντες και Ψάλλοντες» που παρουσιάζει στον εκκλησιαστικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό «Λύχνος TV» της Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών) ο Φώτης Μπαρούτας έχει δημιουργήσει στην ενορία του Αγίου Δημητρίου και μία μικτή εκκλησιαστική χορωδία κάνοντας ωραίες μουσικές παραστάσεις με ενδιαφέροντα μουσικά έργα.

«Είμαι πτυχιούχος μουσικοδιδάσκαλος και εκ των μαθητών μου, αληθινά διαμάντια ήταν και ο Ευγένιος Βούλγαρης, καθηγητής τώρα στο Δημοτικό Ωδείο. Μαθήτευσα στα Τρίκαλα, στο παράρτημα του Μουσικού Ωδείου Πειραιώς με δάσκαλο μου τον Ηλία Τύμπα, 98 ετών, ο οποίος όταν τον παίρνω τηλέφωνο μου λέει και συγκινούμαι, “σ’ ευχαριστώ που με αποκαλείς δάσκαλε”. Η αγάπη και παράλληλα η ιερατική κλίση παίζουν σημαντικό ρόλο και στα νέα παιδιά που έρχονται σήμερα στην εκκλησία. Βλέπεις νέα παιδιά που έρχονται νωρίς νωρίς στο ναό το πρωί για να πουν το τρισάγιο, τον εξάψαλμο και το προοιμιακό.

Την Μεγάλη Πέμπτη είναι το αποκορύφωμα των κόπων των ιεροψαλτών και παράλληλα είναι μεγάλη η χαρά της προσφοράς παρά την κούραση από το διακόνημα του να είσαι ιεροψάλτης. Η κούραση φαίνεται εκ των υστέρων μετά την λειτουργία όταν περνά ο χρόνος και πας στο σπίτι σου. Νιώθω ότι έχω ξεπεράσει την πρώτη φάση και πλέον με ενδιαφέρει ο σκοπός της συγκινήσεως, να κάνω το ακροατήριο να αισθανθεί κατάνυξη και να πει ένα Κύριε ελέησον στον εαυτόν του και την οικογένεια του. Έναν χαρακτηριστικό ύμνο της Μεγάλης Εβδομάδας που αγαπώ είναι το “Tον Νυμφώνα Σου βλέπω”.

Η Μεγάλη Εβδομάδα περικλείει αυτόν τον απερίγραπτο θησαυρό των μεγάλων ύμνων και η προσέγγιση είναι αυτή που καθιερώθηκε από τον 4^ο μ.Χ. αιώνα, ο δεξιός και αριστερός χορός να ψάλλει εκ μέρους του εκκλησιάσματος, να ψάλλει δηλαδή παραδοσιακά και κατανοητά ώστε ο Ορθόδοξος Χριστιανός να κρατήσει μέσα του τα βαθιά νοήματα των ύμνων. Θυμάμαι και τον μακαριστό Μητροπολίτη Πατρών κυρό Νικόδημο που μας πρότεινε, “να μην ψάλλετε διαφορετικά αλλά όπως ξέρει ο λαός για να μπορεί να συμψάλλει, όλο το εκκλησίασμα να μπορεί να συμμετέχει”», μας είπε ο κ. Φώτης Μπαρούτας.

Έναν χαρακτηριστικό ύμνο της Μεγάλης Εβδομάδας που αγαπώ είναι το “Tον Νυμφώνα Σου βλέπω

Όσο για μία δική του ανάμνηση από τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας ανέφερε πως νέος ήταν στο δεξί ψαλτήρι ενός μεγάλου χωριού 1000 κατοίκων έξι χιλιόμετρα έξω από τα Τρίκαλα και πηγαίνοντας στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο με το ποδήλατο του για την ακολουθία και διασχίζοντας ένα καταπράσινο λιβάδι που έβοσκε ένα κοπάδι πρόβατα είδε μπροστά του τρία τσοπανόσκυλα, τα οποία έπρεπε να προσπεράσει. Μόλις πλησίασε με το ποδήλατο του, τον πήραν στο κυνήγι και με τα σαγόνια τους πάλευαν να του πιάσουν το πόδι, ωστόσο εκείνος δεν έχασε το θάρρος του και για 300 μέτρα έτρεξε με το ποδήλατο όσο πιο γρήγορα μπορούσε, λαχάνιασε καθώς έπρεπε να φτάσει στον προορισμό του στο ναό για την ακολουθία.

Την μικρή αυτή περιπέτεια του δεν την ξέχασε ποτέ ο κ. Φώτης Μπαρούτας που με την Βυζαντινή υμνολογία του και την ωραία φωνή του κοσμεί το ιερό αναλόγιο του ναού του Αγίου Δημητρίου, εκεί όπου γίνεται με παραδοσιακό, «εκκωφαντικό» τρόπο και η πρώτη Ανάσταση το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου με πιστούς να συρρέουν από όλη την Πάτρα.

Να προσθέσουμε όπως μας είπε και ο κ. Γαλάνης και ο κ. Μπαρούτας πως είναι γεγονός στην Πάτρα ότι το επίπεδο των ιεροψαλτών είναι ιδιαίτερα υψηλό και σε αυτό έχει συμβάλλει και η σχολή Βυζαντινής μουσικής της Μητροπόλεως, από την οποία βγαίνουν ταλαντούχοι νέοι ιεροψάλτες. Μαθητές του κ. Γαλάνη, όπως μας ανέφερε, ήταν ο Κυριάκος Τζουραμάνης που είναι στο αριστερό αναλόγιο του ιστορικού ναού Παντανάσσης Πατρών και ο Παναγιώτης Λάγιος στο αριστερό αναλόγιο του Παντοκράτορα.

ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ- ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ

Ο Δωδεκανήσιος Γιάννης Κόττορος ψέλνει στον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας. Οι ψαλμωδίες μπήκαν στην ζωή του από τα παιδικά του χρόνια τα οποία πέρασε στην Πάτμο, μέχρι που έγινε 18 χρονών ενώ στα πρώτα του ακούσματα υπάρχει η σμυρναϊκή μουσική.

Η αρχή έγινε στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου ενώ στην συνέχεια όταν βρέθηκε για σπουδές στην Αθήνα πέρασε την πόρτα του Ωδείου και τελειοποίησε τις μουσικές του σπουδές. Σήμερα είναι διευθυντής στο Εκκλησιαστικό Λύκειο της Πάτρας και Πρόεδρος της Πολυφωνικής Χορωδίας.

Αν δεν υπάρχει αυτή η απαραίτητη συναισθηματική φόρτιση οι ύμνοι δεν αποδίδονται όπως πρέπει

«Οι ύμνοι της Μ. Εβδομάδας με την υμνολογική έννοια αγγίζουν την κορυφή. Για να αποδοθούν θα πρέπει ο ψάλτης να βρίσκεται στο σωστό κλίμα το οποίο είναι ιδιαίτερα φορτισμένο συναισθηματικά.

Αν δεν υπάρχει αυτή η απαραίτητη συναισθηματική φόρτιση οι ύμνοι δεν αποδίδονται όπως πρέπει. Μακάρι όλοι οι ψάλτες να εφάρμοζαν αυτό το «συσταυροθώμεν» και «συμπορευθώμεν» που συναντάμε στον ύμνο που μας εισάγει στην Μ. Εβδομάδα» ανέφερε στο thebest.gr.

ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

Ο Αριστείδης Μπουχάγιερ ψέλνει στην Ιερό Nαό του Αγίου Ανδρέα εδώ και 44 χρόνια. Οι ψαλμοί μπήκαν στη ζωή του όταν ήταν 8 χρόνων ενώ σημαντικό ρόλο σε όλη αυτή την πορεία έπαιξαν και οι γονείς του οι οποίοι αντιλήφθηκαν την κλίση του, τον ενθάρρυναν και τον υποστήριξαν για αν την ακολουθήσει.

Η Μ. Εβδομάδα είναι κάτι ιδιαίτερο για τους ψάλτες

Από μικρός ήμουν μέσα στην Εκκλησία και πήγαινα κάθε Κυριακή. Είχα μία έφεση στις ψαλμωδίες και μου άρεσε να ψέλνω. Στην πορεία έμαθα και βυζαντινή μουσική η οποία είναι απαραίτητο στοιχείο για έναν ιεροψάλτη.

Η Μ. Εβδομάδα είναι κάτι ιδιαίτερο για τους ψάλτες. Είναι μία πρόκληση το συναίσθημα που υπάρχει όταν αποδίδεις τους ύμνους εκφράζοντας τον κάθε πιστό που βρίσκεται μέσα στην εκκλησία» αναφέρει.

ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑ

O Γιώργος Μακρυγιάννης ψέλνει στον Ιερό Ναό της Παντάνασσας η οποία μάλιστα τον έχει τιμήσει για την προσφορά του για τα 44 χρόνια που βρίσκεται εκεί. Όπως ανέφερε στο thebest.gr είναι σαν να έψελνε πριν καν γεννηθεί.

Βιώνουμε όλο το θείο δράμα και πάθος ψέλνοντας και μάλιστα μόνο έτσι μπορούμε να το μεταφέρουμε και στους πιστούς που βρίσκονται μέσα στην εκκλησία

«Από μικρός ήρθα σε επαφή με την Βυζαντινή μουσική καθώς ο θείος μου ήταν ψάλτης και δάσκαλος της μουσικής. Έμενε μαζί μας και πάντα ήμουν μέσα σε αυτήν. Θα έλεγα ότι η Βυζαντινή μουσική είναι σαν μητρική μου γλώσσα.

Από τα 15 μου χρόνια ψέλνω και μπορώ να πω ότι κάθε Μ. Εβδομάδα είναι ξεχωριστή για έναν ψάλτη. Βιώνουμε όλο το Θείο δράμα και πάθος ψέλνοντας και μάλιστα μόνο έτσι μπορούμε να το μεταφέρουμε και στους πιστούς που βρίσκονται μέσα στην εκκλησία» ανέφερε.

ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Σαράντα οκτώ χρόνια έχει συμπληρώσει από 1971 ως ιεροψάλτης στον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας Πατρών ο Χαράλαμπος Θεοτοκάτος.

Όπως μας είπε έως το 1984 ήταν στο αριστερό αναλόγιο του ναού και έκτοτε στο δεξιό, ιερό αναλόγιο. Πριν την Αγία Σοφία είχε ψάλλει για τρία χρόνια στην Αγία Τριάδα Ζαρουχλείκων. Με ιερέα παππού Κεφαλονίτη από το Ληξούρι ο Χαράλαμπος Θεοτοκάτος αγάπησε από παιδί τη ψαλτική και μάλιστα & την χαρακτηριστική τετράφωνη Κεφαλονίτικη ψαλμωδία που ακούγεται και λίγο τραγουδιστή.

Για πολλά χρόνια ήταν και στην Πατραϊκή Μαντολινάτα της οποίας διετέλεσε και γραμματέας, ως τενοροβαρύτονος ενώ εκτός από τα καθήκοντα του ως ιεροψάλτης στην μεγάλη και πολυπληθή ενορία της Αγίας Σοφίας διατελεί και καλλιτεχνικός διευθυντής – χοράρχης του Βυζαντινού χορού «Θεόδωρος Φωκαεύς», ενός εκλεκτού ανδρικού φωνητικού συνόλου με δεκαετή και πλέον παρουσία, με πρόεδρο του τον ορθοπαιδικό Γεώργιο Βέργο που μάλιστα πριν λίγες μέρες συμμετείχε σε Φεστιβάλ στο Ναύπλιο στην αίθουσα της πρώτης Βουλής της χώρας.

Η περίοδος της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας δεν χρειάζεται άτακτες φωνές στη ψαλτική, απλά να πηγαίνουν μουσικά και σαν ηχόχρωμα με τα λόγια

Από σπουδές ο Χαράλαμπος Θεοτοκάτος έχει δίπλωμα Βυζαντινής μουσικής από το Δημοτικό Ωδείο Πατρών με δάσκαλο τον Κωνσταντίνο Ψάχο ενώ όπως θυμάται, το ξεκίνημα του το είχε κάνει κοντά στον μακαριστό ψάλτη του Μητροπολιτικού ναού Ευαγγελιστρίας, τον Κωνσταντίνο Κατσούλη.

«Αγάπησα τη μουσική από μικρός, τη μουσική όλων των ειδών γιατί θεωρώ πως απλά υπάρχει καλή και κακή μουσική χωρίς διαχωρισμό σε είδη. Έχω και μία συλλογή από 1000 lp – βινύλια που μάζευα από φοιτητής, απ’ όταν σπούδαζα μαθηματικός στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Ως μαθηματικός έχω δουλέψει φροντιστηριακά», μας είπε ο κ. Θεοτοκάτος προσθέτοντας πως η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η περίοδος της εκκλησίας όπου ο ιεροψάλτης καλείται να είναι κατηρτισμένος για να ανταπεξέλθει και να μπορέσει να ψάλει και να εκφράσει τα λόγια των ύμνων.

«Η περίοδος της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας δεν χρειάζεται άτακτες φωνές στη ψαλτική, απλά να πηγαίνουν μουσικά και σαν ηχόχρωμα με τα λόγια. Είναι γεγονός πως στην Μητρόπολη Πατρών έχουμε καλούς ψάλτες και το έχει πει αυτό και ο Μητροπολίτης κ.κ. Χρυσόστομος επισημαίνοντας πως διαθέτουμε καλούς ψάλτες τόσο ως ανθρώπους όσο και σε επίπεδο μουσικής. Να ξέρετε πως πλέον υπάρχουν και πολλά φυντάνια, νέα παιδιά που βγαίνουν ιεροψάλτες και δεν είναι όπως τα παλιότερα χρόνια που πολλοί απ’ όσους έβγαιναν διδάσκονταν όσα χρειαζόταν περισσότερο για να βοηθούν τους κεντρικούς ψάλτες, ίσως και από φόβο και ανασφάλεια κάποιων μην τους πάρουμε τη θέση.

Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι γεμάτη από όμορφους ύμνους και λόγια όπως το σολιστικό "Διαμερίσατο τα ιμάτια μου" που ψάλλουμε την Μεγάλη Πέμπτη ή το κορυφαίο τροπάριο της Κασσιανής μοναχής που μιας και έχει πολλούς στίχους καλό είναι να αποδίδεται από μία ομάδα ψαλτών», ανέφερε στο thebest.gr ο κ. Θεοτοκάτος.

Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι γεμάτη από όμορφους ύμνους και λόγια

Όσο για το αν υπάρχει άγχος και αγωνία λόγω και του όγκου των ύμνων και τροπαρίων των ημερών ο κ. Θεοτοκάτος μας είπε πως τα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας του ως ιεροψάλτης όντως ένιωθε αγωνία για το πώς θα πει τους ψαλμούς και αν τους αποδίδει σωστά.

«Πια τους ξέρω απέξω αλλά μουσικά ομολογώ πως πάντα προσπαθώ να βάζω το κάτι παραπάνω για να αποδώσω καλύτερα τους ύμνους και τα τροπάρια ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και να αναλογιζόμαστε και τις περιστάσεις. Τα τελευταία χρόνια είναι σημαντικό να φροντίζουμε να μην κουράζουμε τον κόσμο με μακρόσυρτα και μακροσκελή μαθήματα μουσικής αλλά να κοιτάμε να περάσουμε μέσα από το ιερό αναλόγιο την ορθή στάση της μουσικής σκεπτόμενοι πως ο συμπολίτης μας με τα τόσα καθημερινά προβλήματα ήρθε για να εκκλησιαστεί, να νιώσει τα νοήματα της ψαλμωδίας και όχι απλά να περάσει την ώρα του».