Ο Νίκος Χατζόπουλος στο thebest.gr: “Υπάρχουν και στην εποχή μας «Κρέοντες»”

             Ο Σοφοκλής, κατά πόσο διαχρονικός είναι; Θα μπορούσε ο Κρέοντας να είναι ένα πρόσωπο με αναφορά στο σήμερα;

Είναι το μοναδικό θρίλερ παγκοσμίως για την εποχή του. Είναι αξεπέραστο και κορυφαίο. Και από την άποψη των θεμάτων της αυτογνωσίας, των υπαρξιακών μας αναζητήσεων, της κόντρας στη μοίρα, της πτώσης και της ανόδου στην εξουσία. Και στην εποχή μας, υπάρχουν «Κρέοντες». Το θέμα είναι πως αν είσαι στη σκιά και «καρπώνεσαι» τα προνόμια, κατά πόσο αυτό το κάνεις δόλια ή φυσικά και με κάθε ειλικρίνεια. Εκεί είναι και η διαφοροποίησή του.

Οι συγκυρίες έφεραν τον Κρέοντα σε αυτή τη θέση και χαίρεται τους «καρπούς» αυτής της θέσης. 

             Τι σημαίνει για εσάς να δουλεύετε πάνω στην αρχαία τραγωδία; Η αρχαία τραγωδία είναι πρόκληση; Είναι ρίσκο;

Ο,τι κι αν κάνουμε στη ζωή μας, είναι ρίσκο. Χωρίς ρίσκο, δεν προχωράς. Είχα πει κάποτε ότι το θέατρο προχωρά με την αμφισβήτηση. Επανεξετάζεις, δηλαδή, αν όντως είναι σωστά κάποια πράγματα και τα επαναπροσδιορίζεις. Υπάρχει το ρίσκο της αποτελεσματικής νέας αντιμετώπισης ή της αποτυχημένης αντίστοιχα, και πρέπει πάντα να είσαι έτοιμος να το πληρώσεις αυτό το τίμημα. Και πάντα υπάρχει και ο πειραματισμός. Χωρίς αυτόν, δεν έχει νόημα να επαναλάβεις κάποιο έργο. Σίγουρα η αρχαία τραγωδία έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις: πρέπει να έχεις ασκηθεί, ως ηθοποιός αλλά και ως πνευματικό ον, στην δια του λόγου επικοινωνία, βαθαίνοντας τα στρώματα της ερμηνείας σου και, κυρίως, να έχεις τα τεχνικά μέσα για να σταθείς σε ανοιχτά και μεγάλα θέατρα (κάτι που στην Ελλάδα τείνουμε να ξεχάσουμε, με τους όλο και μικρότερους χώρους που συνηθίζουμε τελευταία). Και αυτό που θέλω να επισημάνω είναι ότι τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, πρέπει να τον δούμε ως εξαγώγιμο προϊόν. Να εξάγουμε το αρχαίο θέατρο σε όλο τον πλανήτη. Έρχονται άνθρωποι ιθύνοντες από το εξωτερικό και όταν βλέπουν τα μέσα που διαθέτουμε και το πώς δουλεύουμε εμείς, μένουν έκπληκτοι.

             Θεωρείτε ότι οι πειραματισμοί ή και οι καινοτομίες στο αρχαίο θέατρο, μπορούν να κάνουν μια παράσταση επιτυχημένη ή όχι;

Η αποτυχία ή επιτυχία μιας παράστασης, δεν οφείλεται στα καινοτόμα στοιχεία, αλλά στο κατά πόσο οι προσεγγίσεις σου είναι μέσα στο στόχο του συγγραφέα, στην καλή ερμηνεία του κειμένου, στο «δέσιμο» μιας θεατρικής ομάδας, στις οδηγίες του σκηνοθέτη κι αν ολόκληρο αυτό το πράγμα, έχει μια προσωπικότητα. 

             Ποιες θα λέγατε ότι είναι οι κύριες κατευθύνσεις και γενικότερα οι καινοτομίες της σκηνοθεσίας του Κ. Μαρκουλάκη στη συγκεκριμένη παράσταση; (ερμηνεία κειμένου, ευρήματα και σύμβολα που χρησιμοποιεί)

Η δική μας παράσταση δεν ξεκίνησε με στόχο τον νεοτερισμό. Βασίστηκε στην καλή μετάφραση-ερμηνεία του κειμένου. Από εκεί και πέρα, όλα προέκυψαν με σκοπό να εξυπηρετηθεί η αφήγηση της ιστορίας. Υπήρξαν κάποιες σκηνές υποδηλωτικές με κάποιες σημαντικές σημάνσεις, όχι, όμως, τόσο ρεαλιστικές (αίματα στα μάτια). Ο Οιδίποδας στην κορύφωση της ερμηνείας του, πήρε δύο πήλινα όστρακα και τα τοποθέτησε στα μάτια του υποδηλώνοντας το «βγαλμένο» μάτι μέσα από πλάγιους τρόπους. Το κοινό, άλλωστε, γνωρίζει την αλήθεια ότι ο ήρωας τυφλώθηκε έχοντας ενστερνιστεί τη μοίρα του.

             Ακολουθείτε τον τρόπο ερμηνείας που σας υποδεικνύει ο σκηνοθέτης ή σας αφήνει ελεύθερο να ξεδιπλώσετε τον Κρέοντα ηθοποιό-Χατζόπουλο πάνω στη σκηνή; Από πού αντλείτε τα ερεθίσματα για το «δικό» σας Κρέοντα;

Αυτός που έχει την τελευταία λέξη σε μια παράσταση, είναι ο σκηνοθέτης. Η προσέγγιση ενός ρόλου ιδανικά, προκύπτει μέσα από τη συνεργασία αυτή. Και είμαι από τους ηθοποιούς που ακολουθούν τη γραμμή του σκηνοθέτη. Η έμπνευση ήταν το καλό κείμενο σε συνδυασμό με τον τρόπο που το έβλεπε ο Κ. Μαρκουλάκης και μέχρι πού μπορούσα να το πάω εγώ…

             Τον άνθρωπο που αναμετριέται με τον ίδιο του τον εαυτό μέσα από μια σκληρή περιπέτεια αυτογνωσίας και αυτοπροσδιορισμού φωτίζει με το έργο του ο Σοφοκλής. Πώς αυτοπροσδιορίζεστε και πώς έχετε «αποκωδικοποιήσει» τον εαυτό σας μέσα στο θέατρο; Λειτουργεί και ως ασφαλιστική δικλίδα για εσάς;

Αυτοπροσδιορίζομαι μέσα από τους άλλους. Θέλω να συνεργάζομαι με ανθρώπους, που λίγο πολύ να μιλάμε την ίδια «θεατρική γλώσσα», να εργάζομαι πάνω σε ενδιαφέροντα κείμενα, αρκεί να προσεγγίζονται με ένα τρόπο που να με ελκύει. Συνεχώς, ψάχνω πράγματα εκεί που κάποιοι άλλοι δεν έχουν ψάξει στη θεατρική τέχνη.

             Μέσα σε μια θεατρική ομάδα, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, αντιλήψεις, τάσεις, χαρακτήρες, ίσως και συγκρούσεις. Η πολυσυλλεκτικότητα ιδεών ευνοεί μια ομάδα για αλλαγές προς το βέλτιστο; Με την υπόλοιπη ομάδα έχετε βρει τις ισορροπίες σας;

Είναι υγιές στο να υπάρχει σύνθεση διαφορετικών απόψεων και ιδεών. Ο τρόπος που μου αρέσει να προσδιορίζω τη δουλειά στο θέατρο, είναι η λέξη «συνενοχή», δηλαδή να μπορείς να έχεις την αίσθηση ότι μαζί με άλλους οργανώνεις κάτι και είσαι συνένοχος σε αυτό. Απόλυτη ταύτιση απόψεων δεν μπορεί να υπάρξει. Αλλά τουλάχιστον, μπορεί να υπάρξει η ισορροπία μιας ομάδας ως προς την υποστήριξη μιας συγκεκριμένης παράστασης, σκηνοθετικής προσπάθειας και ίδιας οπτικής γωνίας πάνω στη σκηνή.

             Πόσο αντι-σταρ αισθάνεται ο Νίκος Χατζόπουλος στην πραγματική του ζωή;

Δεν νιώθω καθόλου σταρ, γιατί δεν το επιδιώκω. Μου αρέσει να διατηρώ την ανωνυμία μου.

             Δεν είστε από τους προβεβλημένους καλλιτέχνες. Φοβάστε τη δημοσιότητα;

Όχι, δε την φοβάμαι. Είναι ότι ασχολούμαι αποκλειστικά με το θέατρο. Σε ψαγμένα θεάματα που επιλέγω να παίξω, ένα ποσοστό 2% του αστικού κοινού της Αθήνας, έρχεται. Δεν περιμένω να έχω την αναγνωρισιμότητα του ηθοποιού της τηλεόρασης, γιατί δεν έχω ασχοληθεί με αυτήν.

             Έχετε πέσει θύμα κάποιου κοινωνικού στερεότυπου;

Ένας από τους λόγους που δε συμφωνώ με τη δημοσιότητα, είναι γιατί ενέχει πολλά στερεότυπα. Δεν με υποχρεώνει κανείς να τα ακολουθήσω, γι’ αυτό και δεν έπαιξα ποτέ το παιχνίδι της δημοσιότητας. Αν εξαρτιέσαι από στερεότυπα, χάνεις την ουσία και σε υποχρεώνουν να ακολουθήσεις κάτι που σου επιβάλλουν οι κοινωνικές συνθήκες.

             Πώς μπορεί να εξαργυρώσει κάποιος την αναγνωρισιμότητα της «μικρής οθόνης»; Και κατά πόσο η αναγνωρισιμότητα ενός ηθοποιού φέρνει κόσμο στο θέατρο;

Δεν έχω κανένα πρόβλημα με το εμπορικό θέατρο και τη «μικρή οθόνη». Το μόνο πρόβλημά μου με την εμπορικότητα μιας παράστασης, είναι πως το κοινό που έρχεται να σε δει, να μην το κοροϊδέψεις, να μην του πεις «ψέματα» καταθέτοντας το μίνιμουμ της ερμηνείας σου για να γεμίσεις μόνο και μόνο το ταμείο. Να έρχεται κάποιος να σε δει, αλλά όχι για τους λάθος λόγους. Όχι για λόγους ενός γκλάμουρους τρόπου ζωής ή προσωπικών σκανδάλων ή του επιφανειακού και της μόδας. Αυτή η αναγνωρισιμότητα είναι απάνθρωπη. Γίνεσαι «βορρά» στο πλήθος και δεν μπορείς να χαθείς μέσα στον κόσμο. Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι η προβολή των έργων μου και όχι των προσωπικών στιγμών μου. Η αναγνωρισιμότητα φέρνει κόσμο στο θέατρο. Είναι ένα «δέλεαρ», είναι ένας τρόπος να προσεγγίσεις κάποιους. Το θέμα, όμως, είναι να βρεις τον τρόπο να τους κρατήσεις με την ποιότητα της δουλειάς σου και μόνο. 

             Θεωρείτε ότι έχει χαθεί το μέτρο στην τηλεόραση;

Τα τελευταία χρόνια θεωρώ ότι έχει καλλιεργηθεί ένα είδος που θα το ονόμαζα «ο ηθοποιός της τηλεόρασης». Είναι ένας άλλος κόσμος, ένας άλλος τρόπος ζωής, άλλα τα ζητούμενα. Δε μου ταιριάζει εμένα. Και το μέτρο το επιβάλλουν και οι ίδιοι οι θεατές. Αυτό που με εξοργίζει είναι ότι πολλά κόμματα βάζουν κάποιους «επώνυμους» καλλιτέχνες στα ψηφοδέλτιά τους. Για ποιο λόγο ο τάδε ηθοποιός ή ένας τραγουδιστής έχει περισσότερο εχέγγυα να κρατήσει μια πολιτική στάση που θα σε ωφελήσει εσένα ως ψηφοφόρο; Επειδή είναι διάσημος. Μπορεί να φανεί «ελιτίστικο» αυτό που λέω, αλλά αυτό το κοινό δεν το θεωρώ κοινό.

             Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση σας με το κοινό;

Δεν υπάρχει κανένας που να μην κολακεύεται όταν ακούει «συγχαρητήρια» και «μπράβο»! Φυσικά, μου αρέσει να επιβεβαιώνομαι όταν έχω κάνει μια επιτυχία, αλλά με ενδιαφέρει να ακούω και μια ειλικρινή γνώμη. Ο κόσμος που έρχεται να σε συγχαρεί, μπορεί και να μην έχει τη διάθεση να σου πει όλη την αλήθεια. Βλέποντάς το από μια άλλη οπτική, γνωρίζω ότι η αλήθεια «πονάει». Γι΄ αυτό πρέπει να έχουμε ανοιχτά τα αυτιά μας και να ακούμε. Εχω αυτόν τον σκεπτικισμό, όταν κάποιος με πλησιάζει.

             Τι ομορφαίνει τη ζωή σας και σας κάνει καλύτερο άνθρωπο;

Η δυνατότητα που έχουν οι άνθρωποι να αγαπούν. Να νιώθουν ότι είναι ένα σύνολο κι όχι μόνο ο «ένας». Να νοιάζονται, να βοηθούν, να προσφέρουν ο ένας στον άλλον.

             Η πηγή έμπνευσής σας, ποια είναι;

Η επικοινωνία με τους ανθρώπους γύρω μου. Αισθάνομαι παρατηρητής του αστικού ανθρώπου. Μελετώ πώς συμπεριφέρεται ο αστικός άνθρωπος στην πόλη, πώς αντιμετωπίζει τα καθημερινά προβλήματα και τις δύσκολες καταστάσεις και πώς αντιδρά. Με εμπνέουν οι καθημερινές, απλές σκηνές της ζωής. Αυτό είναι ένα στοιχείο που με «τρέφει» και μου δίνει μια εργαλειοθήκη συμπεριφορών που είναι πολύ χρήσιμη για την προσέγγιση διαφόρων χαρακτήρων.

             Στη φάση που είστε, υπάρχει κάτι να σας ιντριγκάρει καλλιτεχνικά;

Ο,τιδήποτε…

Υπάρχουν πράγματα που με χαροποιούν και πράγματα που με δυσαρεστούν. Η κρίση έχει επηρεάσει πολύ το θέατρο ως προς το θέμα της προσφοράς και της ζήτησης. Από την άλλη, η σκέψη πως υπάρχει υπερπληθώρα θεατρικών σκηνών στην Αθήνα –ας αφήσουμε και τις λεγόμενες πειραματικές σκηνές και τα θέατρα «σούπερ μάρκετ», καθώς παίζονται πολλές παραστάσεις, άλλη το πρωί, άλλη το μεσημέρι, άλλη το βράδυ, αυτό δεν αφήνει τον ηθοποιό να κάνει ήρεμα την πρόβα του και να αφιερωθεί σε ένα ρόλο. Επειδή, όμως, είμαι από φύση αισιόδοξος, μπορεί απ΄ όλο αυτό, να προκύψουν και θετικά πράγματα, αν  και οι νέοι ηθοποιοί σήμερα είναι πολύ περισσότερο εκπαιδευμένοι και μυημένοι στην τέχνη του θεάτρου. Οψόμεθα…

             Επόμενα καλλιτεχνικά σχέδια;

Τον επόμενο χειμώνα, θα εμφανιστώ σε δύο παραστάσεις που θα σκηνοθετήσει ο Γιάννης Χουβαρδάς: στη «Λούλου» του Βέντεκιντ στο Ίδρυμα Κακογιάννη, και στον «Γιον Γκάμπριελ Μπόρκμαν» του Ίψεν (στον ομώνυμο ρόλο) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Παράλληλα, ολοκληρώνω αυτή την εποχή τη μετάφραση του σαιξπηρικού «Μακμπέθ» που θα ανεβάσει ο Δημήτρης Λιγνάδης στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.

*Οι φωτογραφίες της παράστασης είναι του Πάτροκλου Σκαφίδα.