O Βασίλης Τσιγάρας και η εποχή της Dolce Vita

Όταν ένας διευθυντής του Δήμου της Πάτρας είναι ανήσυχο πνεύμα μπορεί να μας ταξιδέψει με θρυλικά σκάφη σε άλλες εποχές. Ο διευθυντής της διεύθυνσης τοπικής οικονομίας του Δήμου Πατρέων Βασίλης Τσιγάρας είναι «ανήσυχο πνεύμα». Αυτή η ανησυχία του τον έκανε γνωστό στο ευρύτερο κοινό, πριν κάποια χρόνια όταν έβαλε πρόστιμο σε έναν παπαγάλο καταστήματος της Ρήγα Φεραίου για παράνομη κατάληψη πεζοδρομίου. Οι πιο κοντινοί του άνθρωποι, ωστόσο, γνώριζαν ανέκαθεν ότι του αρέσει να ερευνά, να μαθαίνει, να αναλαμβάνει δράση. Εκείνο όμως, που διαπίστωσα, είναι ότι ο Βασίλης Τσιγάρας, πέρα από όλα αυτά, έχει το χάρισμα να σε ταξιδεύει, σε χώρους και τόπους που ποτέ δεν σου είχε περάσει από το μυαλό πως μπορεί να υπάρχουν. Άλλωστε και ο ίδιος ταξιδεύει, νοερά, όταν καταπιάνεται με το αγαπημένο του χόμπι. Την κατασκευή θρυλικών σκαφών, σε κλίμακα.

Η ενασχόλησή του αυτή αποτέλεσε και την αφορμή για να συναντηθούμε και να με ταξιδέψει, με την εξιστόρησή του, σε μια εποχή πολυτέλειας, ανεμελιάς και φινέτσας. Διότι, ο Βασίλης Τσιγάρας, έχει το μεράκι να φτιάχνει «από το μηδέν», σκάφη των δεκαετιών του 1930 μέχρι του 1950.

Στη συνάντησή μας, τον άκουγα να μιλάει με πάθος για την εποχή εκείνη, να μου λέει για το πώς κατασκευάζονταν τότε τα σκάφη, για τα υλικά που χρησιμοποιούσαν, για τους σταρ του σινεμά, όπως η Σοφία Λόρεν και η Μπριζίτ Μπαρντό, που επέβαιναν σε αυτά, ακόμη και για τον τέως Βασιλιά Κωνσταντίνο που κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης στα σκάφη τύπου «Ντράγκον». Είναι οι μύθοι των ξύλινων σκαφών της εποχής, τα Chris Craft, τα Riva, και τα Dragon.

«Τα σκάφη που φτιάχνω - μου εξηγεί- αναφέρονται σε μια εποχή, ας την χαρακτηρίσουμε ευημερίας. Τότε, δηλαδή, που διαμορφώνονταν οι τάσεις. Είναι κλασικά σκάφη με την έννοια ότι μπορεί να σχεδιάστηκαν τη δεκαετία του 1920 ή του 1940, ωστόσο ακόμη κατασκευάζονται και απευθύνονται σε ειδικό κοινό.

Σήμερα πωλούνται σε εξωφρενικές τιμές. Το τελευταίο που έφτιαξα το Riva Aquarama, πωλείται σήμερα στις ΗΠΑ, μεταχειρισμένο, έναντι ενός εκατομμυρίου, όταν με αυτά τα χρήματα αγοράζεις θαλαμηγό.

Όσα έχω φτιάξει ανήκουν σε αυτή την εποχή και έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά».

Γιατί σκάφη και όχι αυτοκίνητα εκείνης της περιόδου;

«Μου αρέσει να βλέπω τη θάλασσα, με ταξιδεύει η θέα της, με γοητεύει, έχει τον μύθο της και τα ξύλινα σκαριά είναι πανέμορφα, έχουν την αχλή της πολυτέλειας», μου απαντά, για να συμπληρώσει: «Τα ακριβά πράγματα έχουν μια άλλη έλξη, είναι διαφορετικά, εξάλλου το όνειρο δεν έχει κόστος».

Η επόμενη έκπληξη που μου επιφυλάσσει ο Βασίλης Τσιγάρας είναι ο τρόπος κατασκευής των μοντέλων. Όχι, δεν έχει ένα μάνουαλ, όπως περίμενα, για να ακολουθεί τις οδηγίες βήμα - βήμα, ενώνοντας τα κομμάτια του σκάφους, βάζοντάς τα στη σωστή σειρά. Η κατασκευή ξεκινά από το μηδέν!

«Εάν είμαι τυχερός και βρω ένα σχέδιο του σκάφους έχει καλώς. Αλλά και πάλι το σχέδιο δεν σου δίνει πολλά στοιχεία και κυρίως τις λεπτομέρειες στις οποίες εστιάζω».

Οπότε;

Οπότε ξεκινά η έρευνα και η αναζήτηση φωτογραφιών και στοιχείων για το σκάφος. Άπειρες ώρες για να βρει φωτογραφίες και βίντεο στο διαδίκτυο, να ρωτήσει, να μάθει, να διαβάσει τα πάντα γύρω από την ιστορία του και τον τρόπο ναυπήγησής του.

Και όταν όλα αυτά γίνουν «κτήμα» του, αρχίζει την κατασκευή. Με ξύλα, κόλλες, ρητίνες, λούστρο και ό,τι άλλο χρειάζεται ένα κανονικό σκάφος για να ναυπηγηθεί.

«Ο τρόπος που τα φτιάχνω δεν είναι όπως κατασκευάζεται ένα μοντέλο. Μπορεί κάποιος να πάρει υλικά και τις οδηγίες να το φτιάξει. Εγώ το φτιάχνω από την αρχή, και με τη λογική που ναυπηγούνται τα κανονικά σκάφη, με την ίδια διαδικασία χωρίς μάνουαλ», μου εξηγεί.

Και όλα αυτά τα κάνει στο σαλόνι του σπιτιού του, «εκ των ενόντων», αφού δεν έχει δικό του εργαστήριο, αν και θα το ήθελε πάρα πολύ. Όσα στοιχεία του σκάφους, δέστρες, τιμόνι, καντράν, δεν μπορεί να βρει, τα κατασκευάζει ο ίδιος με υπομονή και πάντα προσοχή στη λεπτομέρεια.

«Δεν αυθαιρετώ στις κατασκευές μου», μου ξεκαθαρίζει.

Μέχρι στιγμής έχει κατασκευάσει, σε κλίμακα, έξι σκάφη, όλα εκείνης της περιόδου, στατικά μεν, αλλά με τόση ακρίβεια που είναι όλα πλεύσιμα. Το επόμενο βήμα, με το οποίο καταπιάνεται αυτή την περίοδο είναι η κατασκευή ενός σκάφους μηχανοκίνητου. Ήδη έχει ξεκινήσει το επόμενο σκάφος του το οποίο είναι ιστιοφόρο μήκους 1.25 και ύψους καταρτιού 1.80.

Πρόκειται για το Luna Rossa της Prada, την Ιταλική συμμετοχή στο America’s Cup, την κορυφαία ιστιοπλοϊκή διοργάνωση στον κόσμο. Αυτό το σκάφος θα είναι και το μοναδικό τηλεκατευθυνόμενο από όσα έχει κατασκευάσει.

Βέβαια, ο μεγάλος του πόθος είναι να κατασκευάσει ένα κανονικό σκάφος της εποχής εκείνης. Ένα όνειρο που το έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του, γιατί ποτέ δεν ξέρεις!

Εξάλλου, κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι του στο μαγικό κόσμο των θρυλικών σκαφών.

Η ενασχόληση του Βασίλη Τσιγάρα με τα mahogany runabout ξεκίνησε το 2000 όταν τράβηξε την προσοχή του ένα εγκαταλελειμμένο ταχύπλοο της δεκαετίας του ’60 στο Μοναστηράκι της Φωκίδας. Από τότε «μαγεύτηκε» και θέλησε να φτιάξει ένα τέτοιο σκάφος ο ίδιος.

Επειδή όμως η κατασκευή ενός πραγματικού σκάφους θα απαιτούσε χρόνο, χρήμα και χώρο, αποφάσισε να κάνει… προπόνηση στην κατασκευή σκαφών σε κλίμακα και ελπίζει ότι κάποια στιγμή θα τα καταφέρει.

Επιθυμία του Βασίλη Τσιγάρα είναι να βρει τον κατάλληλο χώρο για να εκθέσει τα ταχύπλοά του. Ωστόσο, όπως μου εξηγεί, δεν θέλει να είναι απλά ένας εκθεσιακός χώρος, αλλά ένας χώρος όπου ο επισκέπτης θα ταξιδεύει νοερά, σε εκείνη την εποχή.

«Το σκέφτομαι αλλά, θέλω να το πλαισιώσω, ώστε να αποτυπώνεται η εποχή εκείνη. Έχω μιλήσει με τη Ρέα Βιτάλη και τον Κώστα Λογαρά, ώστε να το φτιάξουμε έτσι όπως το έχουμε στο μυαλό μας. Βέβαια, τίποτα δεν έχει οριστικοποιηθεί. Εξάλλου, πρέπει να φτιάξω και άλλα σκάφη», μου εξηγεί.

Η εποχή του μεσοπολέμου όπως και αυτή μετά τον πόλεμο μέχρι και την ανατρεπτική δεκαετία του εξήντα πάντα με γοήτευε. Θέλεις τα κινήματα, θές οι τάσεις, τα στυλ, οι τεχνοτροπίες, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, όλα αυτά που άφησαν ανεξίτηλα ίχνη και συνεχίζουν να μας ταλαιπωρούν. Ζωγραφική, μουσική, αρχιτεκτονική, λογοτεχνία, κινηματογράφος, άδολος ερωτισμός, όλα αυτά σε πακέτο. Και με αντανακλάσεις και προβολές μέχρι σήμερα. Και βέβαια με υποσχέσεις που η μεταπολεμική ευμάρεια δημιούργησε. Τα μοντελάκια μου συνεπώς αναπαριστούν ακριβώς αυτήν την εποχή και απευθύνεται σε όλους όσους έλκονται από αυτήν την εποχή και τα παράγωγά της. Είναι απλά μια εκγύμναση στην νοσταλγία και στα χαμένα όνειρα.

Αν τα παραπάνω ικανοποιούν τον πρώτο στοίχο του ποιητή, η δημιουργική ενασχόληση με τις κατασκευές, η εμμονή στην λεπτομέρεια, ο χρόνος ο ουσιαστικός, ικανοποιούν τον δεύτερο, δηλαδή, εν μέρει και την ώρα να περάσω... Συνεπώς ικανοποιώ και τα δύο.

Η συνάντησή μας με τον Βασίλη Τσιγάρα τελειώνει με έναν στίχο του Καβάφη από το ποίημα του Καισαρίων, ως απάντηση στο βασικό μου ερώτημα γιατί φτιάχνει σκάφη:

«Ἐν μέρει γιά νά ἐξακριβώσω μιά ἐποχή, ἐν μέρει καί τήν ὥρα νά περάσω…»