Δεν έχουμε μόνο οι Έλληνες Τσικνοπέμπτη…

Τρεις βδομάδες πριν από τη Σαρακοστή ξεκινάνε τα εθιμοτυπικά, οι προετοιμασίες και οι γιορτές, το καρναβάλι δηλαδή όπως το γνωρίζουμε σήμερα, και αυτό είναι μια συνήθεια που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Με το άνοιγμα του καρναβαλιού ουσιαστικά ξεκινάει η μεταβατική περίοδος για τη μεγάλη σαρανταήμερη νηστεία. Τη βδομάδα της Τσικνοπέμπτης γίνεται ένα ξεκαθάρισμα στα κρέατα του σπιτιού, τα οποία πρέπει να καταναλωθούν το συντομότερο, ώστε να περάσουμε μετά στη βδομάδα της Τυρινής, όπου επιτρέπεται η κατανάλωση μόνο τυροκομικών και γαλακτοκομικών προϊόντων. Καθώς η Τετάρτη και η Παρασκευή ήταν μέρες νηστείας, ήταν πολύ βολικό το μαγείρεμα και η κατανάλωση των κρεάτων να γίνεται την Πέμπτη, έτσι ώστε από το Σάββατο να ξεκινήσει το καρναβάλι. Το καρναβάλι είναι μια σύνθετη ιταλική λέξη με λατινικές ρίζες: carnem levare, δηλαδή αποχή από το κρέας. Το πρώτο συνθετικό της Τσικνοπέμπτης περιγράφει κυριολεκτικά την τσίκνα από τις ψησταριές σε όλη την Ελλάδα. Εικάζεται πως είναι η εξέλιξη των βακχικών εορτών των αρχαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων, στο πλαίσιο των οποίων τιμούσαν το θεό Διόνυσο μέσα από εκστατικά λειτουργικά παράλληλα με την κατανάλωση ψητού κρέατος.

Αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι πως σε κάθε χώρα του κόσμου γιορτάζουν την αντίστοιχη Τσικνοπέμπτη με το δικό τους τρόπο. Fat Thursday (Λιπαρή Πέμπτη) είναι η γιορτή σε πολλές χώρες και έχει ενδιαφέρον να δούμε τι τρώνε αντίστοιχα. Στην Πολωνία η Tłusty Czwartek είναι η μέρα που οι καθολικοί καταναλώνουν σε θρυλικές ποσότητες ντόνατς γεμιστά κυρίως με μαρμελάδα τριαντάφυλλο. Στην Ιταλία, η Giovedì Grasso είναι η μέρα που ψήνουν ένα αφράτο αρωματικό κέικ με πολύ βούτυρο και βανίλια, κερνάνε κανόλι, τα σιτσιλιάνικα ρολάκια με ρικότα και φρούτα γλασέ, ή τηγανίζουν αφράτα ντόνατς όπως και οι Πολωνοί, γεμιστά με μαρμελάδα.

Στη Γερμανία έχουν τη Fetter Donnerstag και, εκτός από τα τυπικά γερμανικά κρεατικά, τα λουκάνικα και τις μπίρες, όλοι απαραιτήτως θα δοκιμάσουν krapfen, τους αφράτους λουκουμάδες με μαρμελάδα που είναι παραλλαγή των ντόνατς.

Στη Ρωσία γιορτάζουν τη Maslenitsa, μια γιορτή που έφεραν οι Σλάβοι για να αποχαιρετήσουν το χειμώνα και να υποδεχτούν την άνοιξη. Αυτή τη μέρα όλοι ετοιμάζουν τις μικρές αφράτες κρέπες (blinis) και τις σερβίρουν με μαρμελάδα και smetana (την τοπική ξινή κρέμα με αρκετά λιπαρά).

Στις βόρειες χώρες της Ευρώπης, Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία, Εσθονία και Δανία, οι προτεστάντες καθιέρωσαν τη δική τους Τσικνοπέμπτη και τη γιορτάζουν με αφράτα ψωμάκια ή μικρά κέικ, αρωματισμένα πολλές φορές με καρδάμωμο ή πορτοκάλι, τα οποία σερβίρουν με κρέμα και μαρμελάδα.

Βλέπετε λοιπόν πως, λίγο πολύ, τα έθιμα, οι γιορτές, περνάνε τα σύνορα, μπλέκονται με την τοπική παράδοση και δημιουργούν νέες συνήθειες σε κάθε τόπο. Αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι πως σχεδόν σε όλη την Ευρώπη η «Λιπαρή Πέμπτη» γιορτάζεται με ντόνατς, ψωμάκια, κέικ, με μαρμελάδα και κρέμα. Εδώ στην Ελλάδα η Τσικνοπέμπτη είναι μια μέρα που τη γιορτάζουμε με πάθος και όλοι μας θέλουμε να βρεθούμε με την παρέα μας σε ένα τραπέζι με κοψίδια, αλλά λίγοι γνωρίζουμε τη σημασία του εθίμου και την ιστορία του.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο eatme Φεβρουαρίου/ πηγη