Οι φροντιστές των ογκολογικών ασθενών την εποχή του Κορωνοϊού

Με τον όρο «φροντιστές υγείας» εννοούμε όλους εκείνους, γυναίκες και άνδρες, που παρέχουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους σε χρονίως πάσχοντες ασθενείς ή σε άτομα με ειδικές ανάγκες, αναπήρους και γενικά σε καθένα που χρειάζεται βοήθεια και δε μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, εκτός επίσημου επαγγελματικού πλαισίου (χωρίς να είναι η δουλειά τους).

Όταν κάποιος έχει καρκίνο, είναι περισσότερο ευάλωτος και επιρρεπής στις λοιμώξεις. Oι τρόποι αντιμετώπισης του καρκίνου, όπως το χειρουργείο, η  χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία  αδυνατίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα καθιστώντας  πιο δύσκολη την αντιμετώπιση μιας λοίμωξης όπως αυτή του κορωνοϊού COVID-19. Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από ερευνητικά δεδομένα που προέκυψαν από την Κίνα.

Οι φροντιστές ογκολογικών ασθενών είναι ήδη επιφορτισμένοι με τη φροντίδα και την έγνοια των ασθενών. Ο φόβος και η αγωνία μήπως οι ίδιοι ή οι ασθενείς μολυνθούν από τον κορωνοϊο, είναι πιθανό να είναι κυρίαρχα συναισθήματα αυτή την περίοδο. Εάν στο σπίτι υπάρχουν κι άλλα μέλη της οικογένειας τα οποία θα πρέπει να μετακινούνται σε χώρους εργασίας, η αγωνία και η ένταση πιθανόν να εντείνονται. 

Η τήρηση των κανόνων υγιεινής, όπως αναφέρονται στο διαδίκτυο ή παρουσιάζονται στην τηλεόραση από τους ειδικούς, αυτή την περίοδο, κρίνεται αναγκαία από τους φροντιστές των ασθενών. 

Επιπλέον, οι φροντιστές και όλα τα μέλη της οικογένειας οφείλουν να γνωρίζουν τους τρόπους προφύλαξης, ώστε να κρατήσουν τους αγαπημένους τους ασφαλείς. Παρακάτω παρατίθενται, σημαντικές οδηγίες όπως αναφέρονται στην ιστοσελίδα τουΠαγκόσμιου Οργανισμού Ελέγχου του Καρκίνου (UICC):

-Συμβουλευτείτε τον γιατρό για το πρόγραμμα θεραπειών του ασθενή. Μόνο ένας φροντιστής επιτρέπεται να συνοδεύει τον ασθενή για τη θεραπεία του. 

-Ο ασθενής θα πρέπει να αποφεύγει τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Όταν μετακινείται θα πρέπει να λαμβάνει όλα τα μέτρα προστασίας για τα χέρια, το στόμα και τα μάτια. Θα πρέπει να διατηρείται ασφαλής απόσταση από τους άλλους. 

-Ο ασθενής θα πρέπει να περνάει τον ελάχιστο δυνατό χρόνο στο  χώρο νοσοκομείου. 

-Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι σημαντικό να ενισχύεται και να διατηρείται δυνατό. Ο ασθενής θα πρέπει να κοιμάται αρκετά (ιδανικά 8 ώρες), να κάνει σωματική άσκηση, αν είναι δυνατόν, να ακολουθεί υγιεινή διατροφή, να αποφεύγει το άγχος και να βεβαιωθεί ότι άλλα προβλήματα υγείας (π.χ. διαβήτης, αρτηριακή πίεση), είναι υπό έλεγχο. 

-Ο θεράπων ιατρός θα πρέπει να ενημερωθεί αμέσως αν ο ασθενής αναπτύξει συμπτώματα όπως αναπνευστικά προβλήματα. 

-Ασθενής και φροντιστής θα μπορούσαν να οργανώσουν ένα πλάνο έκτακτης ανάγκης, εξασφαλίζοντας ότι είναι εύκολα διαθέσιμα απαραίτητα έγγραφα όπως βιβλιάριο υγείας, διαγνωστικές εξετάσεις, ιατρικές θεραπείες.

-Εάν ο φροντιστής ή άλλο μέλος της οικογένειας αναπτύξει συμπτώματα θα πρέπει να κοιμηθεί σε διαφορετικό δωμάτιο από τον ασθενή, να μη συνοδεύσει στο νοσοκομείο για θεραπεία και οι κοινόχρηστοι χώροι να καθαρίζονται με χλωρίνη. 

Η διατήρηση της καλής ψυχολογικής κατάστασης για τον ασθενή είναι σημαντική σε κάθε φάση της ασθένειας του, πόσο μάλλον τώρα που ένας ιός μπορεί να γίνει περισσότερο απειλητικός από τον ίδιο τον καρκίνο. Είναι σημαντικό να: 

-διατηρείται η επαφή με τους αγαπημένους ασθενείς. Το μοίρασμα σκέψεων και απόψεων μαζί τους διατηρεί την επαφή. 

-ενισχύεται η επικοινωνία με άλλους αγαπημένους που δεν μένουν κοντά είτε με το τηλέφωνο, είτε με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είτε με βιντεοκλήσεις

-ενισχύεται το χιούμορ και το γέλιο, παίζοντας επιτραπέζια παιχνίδια, βλέποντας ταινίες κτλ, 

-ακολουθείται υγιεινή διατροφή και να ενισχύεται η κίνηση/άσκηση

-δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για ξεκούραση των ασθενών 

-δοκιμάζουν μαζί νέα πράγματα στο σπίτι όπως π.χ. μια νέα συνταγή

-ενισχύεται κάθε νέα προσπάθεια των ασθενών π.χ. να μάθουν κάτι καινούριο όπως μια νέα γλώσσα, πλέξιμο, μαθήματα μέσω διαδικτύου

Εάν οι ασθενείς παρουσιάζουν θλίψη ή δυσκολεύονται να αισθανθούν χαρά, οι φροντιστές είναι καλό να τους συνδέσουν με ειδικούς ψυχικής υγείας. Αυτή την περίοδο πάρα πολλές οργανώσεις παρέχουν ψυχοκοινωνική υποστήριξη χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο.

Είναι λογικό σε καταστάσεις όπως αυτή, να υπάρχει μεγάλη αγωνία, φόβος και εκνευρισμός από την πλευρά των ασθενών. Τα ίδια συναισθήματα είναι πιθανό να αισθάνονται και οι φροντιστές τους. Τα συναισθήματα των φροντιστών είναι δυνατόν να μεγεθύνονται από την αίσθηση της ευθύνης απέναντι στην φροντίδα των ασθενών. Η φροντίδα δεν πρέπει να σταματάει, ακόμη και αν συμβεί κάτι στον φροντιστή, όπως να νοσήσει ο ίδιος με κορωνοϊο. Κάτι που μπορεί να ανακουφίσει τους φροντιστές είναι η οργάνωση ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης που θα προβλέπει την αντικατάσταση τους σε περίπτωση που χρειαστεί.

Δεδομένου ότι το άγχος και η κατάθλιψη είναι συχνά συναισθήματα στους φροντιστές ογκολογικών ασθενών παράλληλα με την σωματική κούραση, χρειάζεται και οι ίδιοι να φροντίζουν τον εαυτό τους. Η ξεκούραση, η σωστή διατροφή, η άσκηση, η αναζήτηση της χαράς και του κοινωνικού κύκλου μέσω της τεχνολογίας στην προκειμένη περίπτωση, θα πρέπει να περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα των φροντιστών όσο δύσκολο και αν είναι. Παρότι τα δεδομένα μας δείχνουν ότι οι Έλληνες φροντιστές δεν αναζητούν συχνά ψυχολογική βοήθεια για τους ίδιους, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι δομές όπως το ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ Ν. Αχαΐας προσφέρουν δωρεάν ψυχοκοινωνική υποστήριξη, χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο και το τηλέφωνο, τόσο στον ασθενή όσο και στον φροντιστή του.  

Γράφει η Κλαίρη Τζιομάκη – κοινωνική λειτουργός, MSc. Ψυχοθεραπεύτρια – επιστημονικά υπεύθυνη του Συλλόγου Γυναικών με καρκίνο μαστού «ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ» Ν. Αχαΐας