Η Λούκα Κατσέλη έρχεται απόψε στην Πάτρα και μιλάει στο thebest.gr: Αναμένω νέο κύμα πλειστηριασμών

Η Ομότιμη Καθηγήτρια του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ και πρώην υπουργός Λούκα Τ. Κατσέλη θα βρεθεί απόψε στην Πάτρα, για την παρουσιάση του νέου της βιβλίου «Δίνες και Ευθύνες. Βιώματα και ερμηνείες στην εποχή των Μνημονείων». Στο πόνημά της η κυρία Κατσέλη, καταγράφει τη δική της προσέγγιση για τη χρεοκοπία της χώρας, τα μνημόνια, τις δραματικές στιγμές της διαπραγμάτευσης με τους ευρωπαίους και το ΔΝΤ, τα οποία βίωσε ως υπουργός της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου. Μέσα από την εξιστόρηση των η Λούκα Κατσέλη, δίνει στον αναγνώστη το κλίμα και τις συγκρούσεις γεγονότων της εποχής εκείνης και απαντά εάν θα μπορούσε να αποφευχθεί η κρίση. Παράλληλα, καταθέτει τα συμπεράσματά της για τα λάθη που έγιναν και την πρότασή της για την ανάπτυξη της Ελλάδας.

Η παρουσιάση του βιβλίου θα γίνει σήμερα Παρασκευή στις 19.30 με όλα τα προβλεπόμενα υγειονομικά μέτρα στο Deck (Ηρ. Πολυτεχνείου 42).

Την παρουσίαση του βιβλίου θα κάνουν οι: Σία Αναγνωστοπούλου, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, Απόστολος Κατσιφάρας, πρώην περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας, Βενετσάνα Κυριαζοπούλου, πρύτανις Πανεπιστημίου Πατρών και Μαρίνος Σκανδάμης, διδάκτωρ νομικής, δικηγόρος.

Η κυρία Κατσέλη μίλησε στο thebest.gr για το νέο της βιβλίο και για τους λόγους που την οδήγησαν για το γράψει, απάντησε στο ερώτημα εάν θα μπορούσαμε και πώς να είχαμε αποφύγει την κρίση, αναφέρθηκε στις ευθύνες της Ελλάδας για την κρίση, προέβλεψε νέο κύμα πλειστηριασμών με την κατάργηση του νόμου που φέρει το όνομά της και κλήθηκε να συγκρίνει την χρηματοπιστωτική κρίση του 2010 με την υγειονομική κρίση του 2020.

Ακολουθεί η συνέντευξη της πρώην υπουργού:

Έρχεστε στην Πάτρα για να παρουσιάσετε το νέο σας βιβλίο «Δίνες και ευθύνες», το οποίο αναφέρεται στα γεγονότα που οδήγησαν στα μνημόνια. Γιατί θελήσατε να αποτυπώσετε σε ένα βιβλίο τα γεγονότα αυτά; Αποτελεί ένα είδος πολιτικής παρακαταθήκης;

Μέσα από την κατάθεση προσωπικών εμπειριών και γεγονότων, προσπάθησα να δώσω  απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα όσον αφορά στην διαχείριση της πρόσφατης χρηματοπιστωτικής κρίσης: ήταν η κρίση προβλέψιμη; μπορούσε να είχε αποφευχθεί; αποτελούσε η πολιτική  ακραίας λιτότητας την μόνη διαθέσιμη πολιτική επιλογή;  ποια λάθη έγιναν  στην πορεία των διαπραγματεύσεων;

Τελικά, ποια είναι τα συμπεράσματα που μπορεί να εξαχθούν από αυτή την τραυματική εμπειρία ώστε να μην βιώσουμε μια παρόμοια κρίση στο μέλλον;  Με το βιβλίο αυτό ελπίζω να μοιραστώ με τον αναγνώστη τη δική μου οπτική ματιά στα γεγονότα, φωτίζοντας πτυχές που δεν είχαν ίσως υποπέσει στην αντίληψή του αλλά και εκφέροντας απόψεις και προτάσεις που, είτε συμφωνεί είτε όχι μ’ αυτές, θα διευρύνουν την γνωστική του αντίληψη και θα συμβάλουν στον δημόσιο διάλογο.

Κατά την εφαρμογή των Μνημονίων με τους εταίρους – πιστωτές μας, οδηγήθηκαμε σε ύφεση, ανεργία και φτώχεια. Θα μπορούσαμε να τα είχαμε αποφύγει και πως;

Η κρίση θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν, μετά την είσοδο μας στο ευρώ το 2001, δεν είχαμε αφήσει να δημιουργηθεί ένα κλίμα «επίπλαστης ευμάρειας» και είχαμε θέσει ως προτεραιότητα την παραγωγική και τεχνολογική αναδιάρθρωση της παραγωγικής μας βάσης.

Αντί να  ενισχύσουμε τις παραγωγικές επενδύσεις και εξαγωγές αυξάναμε την κατανάλωση και τις δαπάνες  σε κατοικίες και κατασκευές,βασιζόμενοι στον σχετικά φθηνό δανεισμό από το εξωτερικό και τα Ευρωπαϊκά κονδύλια. Η χώρα έγινε έτσι ευάλωτη στις ορέξεις των αγορών με αποτέλεσμα, το 2009, να  αποτελέσει στόχο μιας εκτεταμένης κερδοσκοπικής επίθεσης από διαχειριστές κεφαλαίων και να αποκλειστεί από την δυνατότητα άντλησης δανείων με λογικό κόστος. Κατέστη έτσι όμηρος των πιστωτών της οι οποίοι επέβαλαν τους όρους τους με μοναδικό στόχο την αποπληρωμή των οφειλών. Αποτέλεσμα των μέτρων ακραίας δημοσιονομικής προσαρμογής και λιτότητας που επιβλήθηκαν, αλλά και της κατάρρευσης των μισθών και συντάξεων υπήρξε η έκρηξη της  ύφεσης, της ανεργίας και της φτώχειας.

Οι οδυνηρές επιπτώσεις θα μπορούσαν να είχαν μετριασθεί, αν όχι αποφευχθεί, αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είχε παρέμβει εγκαίρως στην αγορά ομολόγων και είχε αναχαιτίσει την κερδοσκοπική επίθεση, αν η Γερμανία και η Γαλλία δεν είχαν αντιταχθεί στην αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους προστατεύοντας τις εκτεθειμένες τράπεζες τους ή αν διαδοχικές Ελληνικές Κυβερνήσεις είχαν εντάξει μέτρα και μεταρρυθμίσεις σ’ ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα βιώσιμης ανάταξης της οικονομίας και είχαν διαπραγματευθεί με μεγαλύτερο σθένος και αποτελεσματικότητα σημαντικές πτυχές του προγράμματος.

Από τη δίνη της οικονομικής κρίσης, μπορείτε να δώσετε μια απάντηση για το ποιά ήταν η ευθύνη της κρίσης στην Ελλάδα;

Ευθύνες αναλογούν σε όλες τις διαδοχικές πολιτικές ηγεσίες που δεν διέγνωσαν έγκαιρα την επερχόμενη καταιγίδα, που δεν έλαβαν τα απαραίτητα μέτρα για να μην καταστεί η χώρα ευάλωτη σε κερδοσκοπικές επιθέσεις και που, όταν αυτές εκδηλώθηκαν, δεν κατόρθωσαν να συντάξουν ένα αρραγές εθνικό μέτωπο και να οργανώσουν μια ικανή διαπραγματευτική ομάδα που θα μπορούσε  να διαπραγματευθεί με τους πιστωτές ένα διαφορετικό μείγμα δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μέτρων. Ακόμα και στις περιπτώσεις εκείνες που τα μέτρα που ελήφθησαν ήταν αναγκαία, σημαντικές αδυναμίες στην αποτελεσματική υλοποίηση τους ανέδειξαν  θεσμικές και διοικητικές εμπλοκές οι οποίες θα μπορούσαν να είχαν αντιμετωπισθεί έγκαιρα.

Ο νόμος, που φέρει το όνομά σας, ο νόμος Κατσέλη για την προστασία της πρώτης κατοικίας, δέχθηκε από την πρώτη στιγμή την πολεμική των τραπεζών αλλά και των πιστωτών μας. Πλέον έπαψε να είναι σε ισχύ και  χιλιάδες δανειολήπτες θα είναι αντιμέτωποι ανά πάσα στιγμή με το ενδεχόμενο να βγει το ακίνητό τους σε πλειστηριασμό. Πώς σχολιάζετε αυτή την εξέλιξη;

Ο νόμος 3969/2010, γνωστός ως νόμος Κατσέλη, διήρκεσε εννέα χρόνια, προστάτευσε την πρώτη κατοικία πολλών ευάλωτων νοικοκυριών και έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία σε χιλιάδες συμπολίτες μας να ρυθμίσουν τα χρέη τους και να κάνουν ένα καινούργιο ξεκίνημα.

Ο νόμος αυτός δεν ήταν προϊόν της κρίσης αλλά θεσμοθετήθηκε ως ένα σύγχρονο πτωχευτικό δίκαιο  για ιδιώτες, που εισήχθη στη χώρα μας το 2010 σε αντίθεση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη όπως η Γαλλίαή η Γερμανία που διέθεταν παρόμοιο δίκτυ προστασίας πολλά χρόνια πριν. Αφορούσε αποκλειστικά και μόνο φυσικά πρόσωπα που  είχαν βρεθεί σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής χρεών. 

Δυστυχώς, το 2019, η Κυβέρνηση ενέδωσε στις πιέσεις των Τραπεζών και η προστασία της πρώτης κατοικίας περιορίσθηκε σε λίγους που πληρούσαν συγκεκριμένα  κριτήρια και διεκδικούσαν μέτρα προστασίας μέσω διαδικασίας εξωδικαστικού συμβιβασμού με τις τράπεζες. Ακόμα και αυτή η ελάχιστη προστασία λήγει εν αναμονή του νέου  πτωχευτικού νόμου όπου  τα κριτήρια θα είναι ακόμα πιο περιοριστικά και η προστασία της πρώτης κατοικίας πολύ δύσκολη.

Επομένως αναμένω νέο κύμα πλειστηριασμών σε μια πολύ δύσκολη χρονική περίοδο με αρνητικές συνέπειες όχι μόνο για τους  οφειλέτες και την κοινωνική συνοχή αλλά και για τις ίδιες τις Τράπεζες  και την οικονομία.

Η δεκαετία του 2010 χαρακτηρίστηκε από δύο κρίσεις για την Ελλάδα, τη χρηματοπιστωτική κρίση στην αρχή της δεκαετίας και την υγειονομική στο τέλος της. Βλέπετε να υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ των δύο αυτών κρίσεων και εάν ναι, πως πιστεύετε ότι θα πρέπει να ξεπεράσουμε τη νέα κρίση;

Στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία του 2020 και οι δύο κρίσεις αποτελούν εκφάνσεις ενός διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος στο οποίο κυρίαρχη θέση έχουν μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες και όμιλοι που λειτουργούν χωρίς αποτελεσματική εποπτεία και κανόνες. Οι διακυβερνητικοί θεσμοί που αναπτύχθηκαν μεταπολεμικά για να ρυθμίσουν τις διεθνείς συναλλαγές και να προστατεύσουν τις κοινωνίες από την υπερχρέωση, τη φτώχεια, τις πανδημίες, τις περιβαλλοντικές καταστροφές κλπ έχουν ξεπεραστεί από τις εξελίξεις. Οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες αντίθετα συχνά ποδηγετούν τις Κυβερνήσεις και δρούν ανεξέλεγκτα με μοναδικό γνώμονα την επίτευξη κέρδους .

Μπροστά στις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα από τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις, τις πανδημίες, την  κλιματική αλλαγή, την κατευθυνόμενη παραγωγή γνώσης και έρευνας  και την συγκέντρωση ισχύος στα χέρια παντοδύναμων τεχνολογικών κολοσσών αποτελεί  προτεραιότητα η επανέναρξη  των διαπραγματεύσεων σε διεθνές επίπεδο για μια τολμηρή μεταρρύθμιση του παγκόσμιου συστήματος  διακυβέρνησης. Το θέμα αυτό βρισκόταν στο επίκεντρο του διεθνούς διαλόγου πριν είκοσι χρόνια. Σήμερα αποτελεί προϋπόθεση για τη διαφύλαξη της δημοκρατίας.

Στο μεταξύ, τα εθνικά κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα πρέπει να επεξεργαστούν εθνικά και τοπικά σχέδια πρόληψης και αντιμετώπισης κρίσεων και καταστροφών που θα κατατίθενται και θα ψηφίζονται από τη Βουλή και θα αποτελούν ένα δεσμευτικό πλαίσιο  προγραμμάτων δράσης για Κυβέρνηση, Τοπική Αυτοδιοίκηση και δημοσίους φορείς.