Τα μέλη της Κοινο-Τοπίας επισκέφθηκαν το παλιό καταφύγιο στα Ψηλαλώνια - ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟ

Την Κυριακή 1η Νοεμβρίου 2020 πραγματοποιήθηκε από την Κοινο_Τοπία (www.koinotopia.gr) επίσκεψη-γνωριμία με το καταφύγιο των Υψηλών Αλωνίων και τις ιστορικές μνήμες που το συνοδεύουν.

Πιο συγκεκριμένα, η Εταιρεία Κοινωνικής Δράσης και Πολιτισμού Κοινο_Tοπία στο πλαίσιο των δράσεων που πραγματοποιεί για την προσέγγιση της τοπικής ιστορίας πραγματοποίησε αυτή την επίσκεψη γνωριμίας στο παλιό καταφύγιο των Υψηλών Αλωνίων κάτω από την ομώνυμη πλατεία.

Η πολύ ενδιαφέρουσα γνωριμία με το μνημείο έγινε με τη συμβολή του Συντηρητή Έργων Τέχνης, Μουσειολόγου και συγγραφέα, Ξενοφώντα Παπαευθυμίου, ο οποίος ασχολείται με την έρευνα και τεκμηρίωση της νεότερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και του βιομηχανικού και τεχνολογικού πολιτισμού της Πάτρας.

Η Πρόεδρος της Δημοτικής Βιβλιοθήκης-Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Πατρέων Κατερίνα Γεροπαναγιώτη παρουσίασε στους συμμετέχοντες το υλικό που εκτίθεται στο καταφύγιο αυτή την περίοδο και προσέφερε αναμνηστική αφίσα για το αρχείο του συλλόγου.

Το παλιό καταφύγιο των Υψηλών Αλωνίων έχει κατασκευαστεί κάτω από την ομώνυμη πλατεία και τα δύο σημεία πρόσβασης στο εσωτερικό του βρίσκονται στο πρανές που αρχίζει από το πάνω μέρος της οδού Τριών Ναυάρχων και αποτελεί μέρος του Ρωμαϊκού Αναλημματικού Τοίχου. Το τείχος έχει μήκος 70 περίπου μέτρα. Πιθανότατα χτίστηκε στα χρόνια του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Νέρωνα κι έκτοτε –ιδιαίτερα κατά τον 19ο αι. υπέστη αρκετές προσθήκες που το οδήγησαν στη σημερινή του μορφή.

Αν και δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία ή έγγραφες μαρτυρίες για την κατασκευή του καταφυγίου, εικάζεται ότι κατασκευάστηκε στη δεκαετία του 1930 για να επιτελέσει το σκοπό της προφύλαξης των αμάχων σε περίπτωση αεροπορικής επιδρομής, μαζί με τους υπόγειους χώρους ορισμένων ιδιωτικών και δημοσίων κτηρίων της Πάτρας.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο και παλιότερο καταφύγιο που υπήρχε στην Πάτρα, το οποίο είχε σώσει αρκετό κόσμο κατά τη διάρκεια των αεροπορικών βομβαρδισμών των Ιταλών το 1940, αλλά και στη συνέχεια μετά από αρκετούς μήνες, από τα αεροσκάφη της γερμανικής αεροπορίας. Να σημειωθεί ότι η Πάτρα ήταν η πρώτη πόλη της Ελλάδας που βομβαρδίστηκε από τα αεροπλάνα των Ιταλών το 1940. Τα καταφύγια λειτουργούσαν βάσει κανονισμού, τον οποίο έπρεπε να τηρούν οι πολίτες.

Μέσα στο καταφύγιο μπορεί εύκολα να διακρίνει κανείς τους πέντε μικρούς θαλάμους που αποτελούσαν και τους χώρους εκείνους που φιλοξενούσαν για ώρες τους Πατρινούς που έτρεχαν όταν άκουγαν τις σειρήνες για να σωθούν.

Αποτελείται από τρεις διαδρόμους (στοές) που συνδέονται μεταξύ τους σε σχήμα <<Π>>, μήκους 39μ, 30μ, και 39μ αντίστοιχα και πλάτους 2μ. Τα άκρα των δύο μεγαλύτερων και παράλληλων στοών αποτελούν εισόδους από το δρόμο. Εσωτερικά, σε διάφορα σημεία παραπλεύρως των στοών, υπάρχουν πέντε μικροί θάλαμοι από 5 έως 8τμ ο καθένας. Το συνολικό εμβαδόν του καταφυγίου είναι περίπου 210τμ ενώ το μέγιστο ύψος του είναι 2,20μ. Οι τοίχοι είναι κατασκευασμένοι από πέτρα, οι τοξωτές οροφές από κεραμικά στοιχεία (συμπαγή τούβλα) και οι δύο είσοδοί του έχουν σιδερένιες πόρτες με καμάρα σε ημικυκλικό τόξο.

Πρόκειται, χωρίς αμφιβολία, για ένα από τα πιο σημαντικά –ίσως το σημαντικότερο- από τα καταφύγια που είχαν κατασκευαστεί και συνέβαλλαν στην προστασία των Πατρινών από τις αεροπορικές επιδρομές κατά τη διάρκεια της τριπλής φασιστικής κατοχής. Ωστόσο δεν είναι το μόνο, καθώς -με βάση μαρτυρίες και πηγές- συνολικά, μέχρι το Δεκέμβριο του 1940, είχαν διαμορφωθεί λίγο περισσότερα από τριάντα καταφύγια στην πόλη της Πάτρας, τα περισσότερα από τα οποία σώζονται μέχρι σήμερα.