Η δέσμευση του Μιχάλη Βασιλάκη

Από τις εκδόσεις ΚΨΜ κυκλοφορεί  το βιβλίο, Ο εξάντας της ζωής μας, συλλογή ομιλιών και κειμένων του Μιχάλη Βασιλάκη για το Νίκο Τεμπονέρα. Το βιβλίο το επιμελήθηκε η σύντροφος του Βασιλάκη, Ουρανία Μπίρμπα. Το εξώφυλλο το σχεδίασε η Εύα Τεμπονέρα, θυγατέρα του δολοφονηθέντος.

Πρώτη ομιλία: ο επικήδειος που εκφώνησε ο Βασιλάκης τον Γενάρη του 1991 πάνω από το φέρετρο του δολοφονηθέντος καθηγητή.

Τελευταία: η ομιλία στο μνημόσυνο του 2020 στο τόπο της θυσίας. Τον Φεβρουάριο, του επώδυνου αυτού έτους που διανύουμε, έφυγε απροσδόκητα από τη ζωή ο Μιχάλης Βασιλάκης αφήνοντας πίσω του μια ζωή δεσμευμένη με τους αγώνες της αριστεράς.Το βιβλίο εκδόθηκε μετά τον θάνατό του.

Στην πρώτη επικήδεια ομιλία του ξεκινά με την επίκληση: «Νίκο ακριβέ μας σύντροφε δώσε σε μας τους συντρόφους σου του Εργατικού Αντιιμπεριαλιστικού Μετώπου αυτή την ώρα να έχουμε φωνή να σε χαιρετήσουμε. Να δώσουμε μαζί με τους μαθητές σου στον λαό μας όρκο ζωής, να υποσχεθούμε ότι όλοι εμείς οι σύντροφοι σου θα σε έχουμε καθημερινό παράδειγμα ανυποχώρητου αγώνα, ανυστερόβουλης προσφοράς και απέραντης ανθρωπιάς».

Τον όρκο αυτό ο Μ. Βασιλάκης τον τήρησε μέχρι την τελευταία του πνοή. Οι δυό τους Βασιλάκης και Τεμπονέρας ,μέλη του ΚΚΕ, διεγράφησαν περί το 1985 ύστερα από διαφωνίες τους  με τη στρατηγική του κόμματος. Μαζί με πολλούς άλλους συντρόφους τους ίδρυσαν το ΕΑΜ μια δυναμική τότε οργάνωση στον συνδικαλισμό της πόλης των Πατρών. Και κάθε Γενάρη επί εικοσιεννέα έτη την ημέρα του φόνου ο Βασιλάκης ως γραμματέας του ΕΑΜ εκφωνούσε  επικήδειο λόγο στο σημείο που δολοφονήθηκε ο Τεμπονέρας. Είναι ο βασικός ομιλητής στην ετήσια επέτειο μνήμης και τιμής που συγκεντρώνει πλήθος κόσμου για να τιμήσει τον αγωνιστή Νίκο Τεμπονέρα.

Θα έλεγα πως οι ομιλίες του Βασιλάκη απευθύνονταν μεν στο πλήθος, στην ουσία τους όμως ήταν διάλογοι με τον νεκρό όπου επικαιροποιείται ο όρκος του Μ. Βασιλάκη, η δέσμευση του να ενημερώνει τον Τεμπονέρα για ό,τι συνέβη στον κόσμο το έτος που διανύθηκε από το προηγούμενο μνημόσυνο. Τους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, τον πόλεμο του χρηματιστηρίου, την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού χέρι- χέρι όταν χρειαστεί με τον φασισμό και άλλα πολλά. Έδινε όμως στον νεκρό και την ελπίδα ότι στο τέλος το δίκιο θα επικρατήσει και ότι η θυσία του δεν πήγε χαμένη.

Τι του έλεγε ο Τεμπονέρας στον μυστικό αυτόν διάλογο μόνο ο Βασιλάκης το ξέρει.

Οι ομιλίες ωστόσο μπορούν να εκληφθούν από τον αναγνώστη και ως ένα περιληπτικό χρονικό της ιστορίας μας από το 1991 και μετά ,με την έκδηλη αγωνία στις γραμμές της για τον δρόμο που πρέπει να πάρει η αριστερά.

Τον Γενάρη του 1991 που δολοφονήθηκε ο Τεμπονέρας είχε καταρρεύσει ο υπαρκτός σοσιαλισμός. Τα νεοφιλελεύθερα δόγματα εξουσίαζαν. Υπήρξαν συμβιβασμοί παντού της συστημικής αριστεράς που συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Παρ΄όλα αυτά ο Μιχάλης Βασιλάκης στις ομιλίες του, στον διάλογο του δηλαδή με τον Τεμπονέρα, δεν άφηνε την αγωνία του να κυριαρχήσει προείχε το κουράγιο από την αποθάρρυνση, ο αγώνας από την περιθωριοποίηση.

Πέρα από αυτήν την παραμυθητική επαγρύπνηση των ομιλιών του Βασιλάκη, οι συνεντεύξεις και οι καταθέσεις του στα δικαστήρια στις δίκες για τον φόνο, που περιέχονται  κατά χρονολογική σειρά κι αυτές στο βιβλίο, αποκαλύπτουν τις ομοιότητες που έχουν  οι δολοφονίες Τεμπονέρα - Φύσσα. Και οι δυο από τάγματα εφόδου. Μόνο που το τάγμα εφόδου το 1991 ήταν ενταγμένο στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, καίτοι τα μέλη του στην πλειοψηφία τους προέρχονταν από το διαλυθέν Παπαδοπουλικό  κόμμα - εθνική παράταξη(με  7% στις εκλογές παρακαλώ τότε ). Η Νέα Δημοκρατία το 1991 ,επί Κων/νου Μητσοτάκη, για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας πρόσφερε κυνική βοήθεια και συμπαράσταση στους υπαίτιους του φόνου παρ' ότι οι μαρτυρίες για το χέρι που σούβλισε τον Τεμπονέρα στο κεφάλι ήταν ακλόνητες. Κίνησε όλο τον μηχανισμό της σε όλες τις εξουσίες για να αποπροσανατολίσει.

Προσπάθησε να εμφανίσει τον φόνο ως αποτέλεσμα συμπλοκής, όπως καλή ώρα ισχυρίσθηκαν και οι της Χρυσής Αυγής ότι συνέβη με την δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Επιπλέον πέτυχε μέσω των παρεμβάσεων της, να επιτύχει ώστε να μην οδηγηθούν στο δικαστήριο ως υπαίτιοι του φόνου και οι συνεργάτες του αυτουργού που ήταν δίπλα του όταν δολοφονούσε. Τα στοιχεία που παραθέτει ο Βασιλάκης στις συνεντεύξεις του κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ως προς το ενδεχόμενο  ότι -αν χρειασθεί- θα υπάρξει και πάλι σύμπλευση απροκάλυπτη νεοφιλελεύθερων και φασιστών παίζοντας ο καθ' ένας τον ρόλο του.

Έτσι όπως τρέχει το βιβλίο με τις 29 ομιλίες, με έξοχους τίτλους σε κάθε κεφάλαιο και την ενδιάμεση παράθεση των συνεντεύξεων και των καταθέσεων στα δικαστήρια καθιστούν το βιβλίο χρονικό μιας εποχής με πρωταγωνιστές  δύο πρόσωπα ακέραιης ηθικής στάσης, του Μιχάλη Βασιλάκη και του Νίκου Τεμπονέρα. Διαβάζεται ακόμη και με λογοτεχνικό ενδιαφέρον, συγχωρώντας τους υψηλούς καταγγελτικούς λόγους στις ομιλίες που η αναγκαιότητα των εκδηλώσεων μνήμης και τιμής τους υπαγόρευε.

Ο Μιχάλης Βασιλάκης αποποιήθηκε πανεπιστημιακή καριέρα που είχε την δυνατότητα να ακολουθήσει κάνοντας χίλιες άλλες δουλειές. Διαγράφτηκε από το ΚΚΕ ενώ ήταν γραμματέας της οργάνωσης Πάτρας ενώ θα μπορούσε, όπως άλλοι ,να ελιχθεί και να σταδιοδρομήσει.