Πρόδρομοι ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες 72 χρόνια από την ιστορική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε.(10-12-48) όπου για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας εκπρόσωποι 48 κρατών διαφόρου πολιτισμού, κοινωνικής συνθέσεως και πολιτικής διαρθρώσεως κήρυξαν πανηγυρικά το σεβασμό στην ανθρώπινη  προσωπικότητα ,την τιμή, την αξιοπρέπεια και την πίστη στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Για πρώτη φορά ο ασήμαντος άνθρωπος απ΄ όλα τα μέρη του πλανήτη συντεταγμένα και συγκροτημένα ,ζήτησε να μεταβάλει σε αρχή δικαίου και υποχρεωτικό κανόνα την ελπίδα και τον πόθο  για την αναγνώριση  της ανθρώπινης αξιοπρέπειας των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων, ελευθερίας ,δικαιοσύνης και ειρήνης του κόσμου.

Με την ευκαιρία αυτής της επετείου θα θέλαμε να κάνουμε μια μικρή αναδρομή στους προδρόμους αυτής της  Διακήρυξης.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτή η σύγκλιση των  απόψεων εκπροσώπων 48 κρατών δεν ήταν τυχαία  ούτε συμπτωματική ,ήταν αποτέλεσμα μιας ιστορικής συγκυρίας.

Τα κοσμοϊστορικά γεγονότα της δεκαετίας το 40 ήταν εκείνα που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις  αλλά και  τις μεγάλες και εντυπωσιακές μεταβολές στην μορφή του κόσμου, στη ζωή των κρατών και στη διάρθρωση των κοινωνιών.

Η αναγκαστική σπονδή στο Θεό του πολέμου εξαφάνισε κόπους και θυσίες αιώνων, διέψευσε «πιστεύω» και καταρράκωσε κάθε ανθρώπινο ιδανικό.

Η κατάσταση αυτή, ο πόνος και η απελπισία οδήγησαν τον κόσμο να «έλθει εις εαυτόν».Αποτέλεσμα αυτής της αυτογνωσίας  ήταν η ιστορική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε. της 10ης Δεκεμβρίου 1948.

Στο  απώτερο παρελθόν από όλα τα μέρη της γης και από τους πιο διαφορετικούς πολιτισμούς και κοινωνικές συνθήκες, από στόματα Σοφών, Μεταρρυθμιστών, Κυβερνητών, Βασιλέων και Λαϊκών Συνελεύσεων, σε διαφορετικές ιστορικές ευκαιρίες, πότε με μορφή επίσημη και πανηγυρική και πότε με ιδιωτική και προσωπική, επαναλαμβάνεται σταθερά αυτό το βασικό κήρυγμα. Το κήρυγμα της διασφάλισης και περιφρούρησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προσωπικής ελευθερίας.

Ο Κώδικας της Αρχαίας Βαβυλώνας, η περίφημη νομοθεσία του Βασιλέως Χαμουραμπί εξασφαλίζει αστικά δικαιώματα, εγγυάται το κύρος των συμβάσεων, θεσπίζει την έννοια της καλής πίστης και δημιουργεί ανεξάρτητη δικαστική προστασία.

Ο Προφήτης και ποιμένας του λαού του Ισραήλ Αμώς  στο βιβλίο του, ασκεί έντονη κριτική για την έλλειψη  αισθημάτων αδελφοσύνης  γιά την καταπίεση  που ασκείται από τους κυριαρχούντες  και την  αδικία  που  εφαρμόζουν σε βάρος του λαού.

Στο όραμα του Προφήτη Μιχαίου βρίσκουμε για πρώτη φορά την έκφραση  του σεβασμού στους Εθνικούς Πολιτισμούς και προτροπές για την ειρηνική συνεργασία των λαών καθώς επίσης και σπέρματα θρησκευτικής ελευθερίας .

Ο Νόμος του Σόλωνα περί σωματείων αποτελεί την πρώτη  συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος του  συνεταιρίζεσθαι και  έθεσε τις βάσεις της ελευθερίας των συναλλαγών η οποία οδήγησε στην αποδέσμευση του ατόμου και στη διεύρυνση των ατομικών δικαιωμάτων.

Το περίφημο κήρυγμα του Κομφούκιου σύμφωνα με το οποίο «όλοι μέσα στις τέσσερις θάλασσες είναι αδελφοί» αίρει τις διακρίσεις μεταξύ των ανθρώπων που βασίζονται σε εξωτερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, επιβάλει το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και εγγυάται το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.

Ο Επιτάφιος του Περικλέους  μπορεί να χαρακτηριστεί σαν ύμνος της ελευθερίας του πνεύματος από την οποία πηγάζουν, η πολιτική ελευθερία, η ισότητα απέναντι στο  νόμο και οι ελευθερίες από ανάγκη και φόβο.

Το Ρωμαϊκό Δίκαιο εξασφαλίζει ισότητα δικαιωμάτων στους Ρωμαίους πολίτες και η Ρωμαϊκή έννοια της ελευθερίας διαποτίζει όλους τους ιδιωτικούς και δημόσιους θεσμούς σε τέτοιο βαθμό ώστε να δημιουργείται μια ευρύτατη σφαίρα ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Η Ηθική των Πατέρων της Εκκλησίας που  συνοψίζει τη δεοντολογία της Ιουδαϊκής φιλοσοφίας κινείται γύρω από τον ασήμαντο άνθρωπο προστατεύει την προσωπικότητά του και δοξάζει τον ανθρωπισμό του γιατί πιστεύει ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε κατ΄ εικόνα του Θεού και έγινε άνθρωπος χάρις στην ομοίωσή του με το Θεό.

Η διδασκαλία του Ιησού με τον Χρυσό Κανόνα πάνω  στον οποίο θεμελιώνεται ολόκληρος η ηθική της επί του όρους ομιλίας συνιστά πραγματικό  υπόβαθρο όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καθηκόντων.

Ο Ισλαμισμός με το δόγμα, πως όλοι οι άνθρωποι είναι δούλοι του Αλλάχ, παρέχει στο άτομο το δικαίωμα  να αξιώσει δικαιώματα αδελφοσύνης, να ζητήσει δικαιοσύνη, ασφάλεια και προστασία.

Η  Magna Charta του Ιωάννη του Ακτήμονα  ,θεωρείται ως πρωτοπόρος της κυριαρχίας του νόμου και της επιβολής φόρων μόνο με την συναίνεση των υπηκόων, αποτέλεσε τον   προστάτη της προσωπικής ελευθερίας και θεμελιωτή της αρχής του φυσικού δικαστή.

Η συμφωνία του Λαού του Κρόμβελ της 3ης Νοεμβρίου 1647 που  αποτελεί το πρώτο γραπτό νομικό κείμενο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η  Αμερικανική Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της 4ης Ιουλίου 1776 όπως υλοποιήθηκε στις 10 τροποποιήσεις του Αμερικανικού Συντάγματος αποτέλεσε τον αμερικάνικο κατάλογο των δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η Γαλλική Διακήρυξη των δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη της 28-8-1789 πηγάζει από τις ίδιες ως άνω ιδεολογικές πηγές, συνεισφέρει όμως, νέα στοιχεία στην έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Έτσι φθάσαμε μετά τις φρικαλεότητες του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και το τέλος του  όπου δόθηκε το έναυσμα για να υπάρξει μια σύγχρονη και ολοκληρωμένη διατύπωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλο τον κόσμο.

Ο τότε πρόεδρος των Η.Π.Α. διακήρυξε σε μήνυμά του προς το κογκρέσο ότι «προσβλέπουμε σε ένα κόσμο που να βασίζεται σε τέσσερις βασικές ελευθερίες την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης, την ελευθερία της λατρείας, την ελευθερία από την ανέχεια και την ελευθερία από το φόβο.

Το θέμα αυτό ενέπνευσε το 1945 τους συντάκτες του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών να αναφέρουν στο προοίμιο ότι «οι λαοί είναι αποφασισμένοι  να διακηρύξουμε εκ νέου πίστη στα θεμελιώδη δικαιώματα του Ανθρώπου… στην ισότητα των δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών και …να ευνοήσουμε την κοινωνική πρόοδο και καλύτερα επίπεδα ζωής μέσα σε μεγαλύτερη ελευθερία».

Εξ άλλου στο άρθρο 55 του Χάρτη διατυπώνεται η εντολή ότι τα Ηνωμένα Έθνη θα ευνοήσουν τον καθολικό σεβασμό και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους, αδιακρίτως φυλής, φύλου, γλώσσας και θρησκείας.

Με βάση αυτή την εντολή καταρτίστηκε και ψηφίστηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στο Παρίσι η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Σήμερα μετά από πενήντα εβδομήντα δύο  (72) χρόνια,  τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Στο σύγχρονο κόσμο  παρά τις διακηρύξεις η υπερδύναμη με τις πολεμικές  και άλλες  επεμβάσεις της,   συντελεί στην καταπάτηση των δικαιωμάτων των λαών και συντηρεί  μια τυφλή τρομοκρατία  στην παγκόσμια σκηνή με αποτέλεσμα να είναι έντονο  το συναίσθημα του φόβου, την ελευθερία από τον οποίο  είχε δεσμευτεί να εξασφαλίσει…