Αυτισμός & Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Η Διαταραχή του Αυτιστικού Φάσματος ή αλλιώς ΔΑΦ είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους ανθρώπους που έχουν ένα κοινό σύνολο χαρακτηριστικών που σχετίζεται με τη δυνατότητά τους να επικοινωνήσουν.

Είναι μια ισόβια νευροαναπτυξιακή διαταραχή κατά την οποία τα άτομα αντιμετωπίζουν προβλήματα στην επικοινωνία, τις κοινωνικές σχέσεις, και τη συμπεριφορά τους.Τα χαρακτηριστικά της διαταραχής αλλάζουν μέσα από την ανάπτυξη του ατόμου. Πιθανότατα παρουσιάζεται με τη γέννηση και οι διαφορές είναι συχνά προφανείς κατά τους 12 πρώτους μήνες. Σε γενικές γραμμές, ξεκάθαρη εκδήλωση και διάγνωση,για τα περισσότερα παιδιά, υπάρχει στους 36 πρώτους μήνες της ζωής τους.

Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες, στην Ελλάδα,  περισσότερα από 1 στα 100 παιδιά, ηλικίας 10-11 ετών, ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού, ενώ τέσσερα στα πέντε άτομα με αυτισμό είναι αρσενικού φύλου.

Ο αυτισμός διαφέρει από άτομο σε άτομο, τόσο στη μορφή όσο και στο βαθμό σοβαρότητας και μπορεί να υπάρχει ανεξάρτητα από τη διανοητική ικανότητα του ατόμου.

Η φύση των παιδιών με Αυτισμό αποκαλύπτεται κυρίως από τη συμπεριφορά τους προς άλλους ανθρώπους.

Χαρακτηριστικά του Αυτισμού:

Τα άτομα με ΔΑΦ χαρακτηρίζονται από δυσκολία σε τρεις κύριους τομείς:

Α. Στη δυνατότητα να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν μη-λεκτική και λεκτική επικοινωνία. Πιο αναλυτικά, αντιμετωπίζουν δυσκολίες:

• Στην κατανόηση του σκοπού της επικοινωνίας
• Στην έναρξη της επικοινωνίας και στο διάλογο
• Στο να δείχνουν ή να μοιράζονται ενδιαφέρον με άλλους
• Στην ομιλία ή κάποια άτομα μπορεί να μην παρουσιάσουν καθόλου ομιλία
• Έχουν περιορισμένη ή ακατάλληλη χρήση των χειρονομιών, της ελεατικής επαφής, των εκφράσεων του προσώπου και της γλώσσας του σώματος
• Στην αποτελεσματική επικοινωνία και στον δημιουργικό διάλογο παρά το γεγονός ότι μπορεί να έχουν καλό λεξιλόγιο.
• Στον συγχρονισμό των συνομιλιών

Β. Στη δυνατότητα να κατανοήσουν την κοινωνική συμπεριφορά, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ικανότητα να αλληλεπιδρούν με άλλους. Πιο αναλυτικά, μπορεί να:

• Αποφεύγουν τους υπόλοιπους ανθρώπους
• Παρουσιάζουν περισσότερο ενδιαφέρον για τα αντικείμενα παρά για τους ανθρώπους
• Είναι λιγότερο πιθανό να μετέχουν στα ενδιαφέροντα των άλλων
• Είναι λιγότερο πιθανό να συμμετέχουν στο παιχνίδι άλλων
• Δυσκολεύονται στην διατήρηση της σειράς
• Αποτυγχάνουν να κατανοήσουν τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων

Γ. Στη δυνατότητα να σκέφτονται και να συμπεριφέρονται ευέλικτα. Πιο αναλυτικά, μπορεί να:

• Επιδίδονται σε επαναλαμβανόμενες δραστηριότητες, με ή χωρίς αντικείμενα.
• Έχουν κάποιο ιδιαίτερο και ξεχωριστό ενδιαφέρον π.χ συλλογή δημητριακών.
• Παίζουν με αντισυμβατικό τρόπο, έχουν περιορισμένο συμβολικό παιχνίδι.
• Αντιστέκονται σε αλλαγές στην καθημερινή ρουτίνα ή σχεδίων.
• Ακολουθούν τις δικές τους καθημερινές ρουτίνες και αποκλείουν τις προτάσεις των άλλων
• Προτιμούν να έχουν τον έλεγχο και να παραμείνουν στον έλεγχο σε ότι συμβαίνει

Σε ότι αφορά την αισθητηριακή αντίληψη, μπορεί να:

• Δυσαρεστούνται με συγκεκριμένους ήχους
• Είναι ευαίσθητοι στην αφή
• Ενθουσιάζονται και να αποσπούνται από οπτικά μοτίβα
• Αντιστέκονται στη λήψη νέων τροφών
• Μερικά άτομα με Αυτισμό μπορεί να έχουν πρόσθετες ιατρικές ανάγκες ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες όπως η Δυσπραξία, η Δυσλεξία, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητα ή Ψυχαναγκαστική Διαταραχή.
• Επίσης ίσως να έχουν δυσκολία με τον ύπνο και τη σίτιση.

Αίτια του Αυτισμού

Αν και μέχρι σήμερα έχουν προταθεί πολλές αιτίες που προκαλούν Αυτισμό, η ακριβής περιγραφή και κατανόηση της αιτιολογία θεωρείται ελλιπής. Οι επικρατέστερες αιτιολογίες που μπορεί να προκαλούν αυτισμό είναι ένας συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η κληρονομικότητα είναι επίσης ένα πιθανό σενάριο αφού γονείς που προέρχονται από οικογένειες στις οποίες υπάρχει παιδί με αυτισμό, έχουν αυξημένες πιθανότητες να κάνουν παιδιά με αυτισμό. Τέλος υπάρχουν και βιολογικές και ψυχολογικές θεωρίες περί αιτιολογίας του αυτισμού, ωστόσο το ερώτημα για τα ακριβή αίτια που προκαλούν αυτισμό παραμένει αναπάντητο.

Θεραπευτική Αντιμετώπιση

Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι καμία θεραπευτική προσέγγιση δεν μπορεί να «θεραπεύσει» τον αυτισμό. Όμως η πρώιμη παρέμβαση σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία είναι καθοριστική για την εξέλιξη και βελτίωση που θα παρουσιάσει ένα παιδί με ΔΑΦ. Τα προγράμματα παρέμβασης αφορούν το ίδιο το άτομο, αλλά και την οικογένεια του, είναι μακροχρόνια, δομημένα,  ποικίλουν, και στηρίζονται στην εξατομίκευση, καθώς κάθε άτομο με αυτισμό πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μοναδική περίπτωση.

Η επιστημονική ομάδα η οποία είναι υπεύθυνη για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του αυτισμού αποτελείται από λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό και ψυχολόγο που σε συνεργασία με οικογενειακό περιβάλλον, ιατρό και  εκπαιδευτικό έχουν ως τελικό στόχο τη βελτιστοποίηση του δυναμικού του κάθε παιδιού και την ένταξή του στο κοινωνικό περιβάλλον.

Info

Αβραντινής Νικόλαος, Λογοθεραπευτής, ΜΑ Ειδικής Αγωγής

Κέντρο Λογοθεραπείας – Εργοθεραπείας – Συμβουλευτικής

Φλέμινγκ 5 και Αροανίων (έναντι νοσ. Αγίου Ανδρέα)

Τηλ: 2610 221477

www.avradinis.gr

fb: Αβραντινής Νίκος-Κέντρο Λογοθεραπείας, Εργοθεραπείας και Συμβουλευτικής