Μίκης Θεοδωράκης: Γαβράς- Βασιλικός μαζί στη Μητρόπολη - Ο αποχαιρετισμός στον συνθέτη του «Ζ»

Μια τελευταία συνάντηση με τον Μίκη Θεοδωράκη είχαν Κώστας Γαβράς και Βασίλης Βασιλικός, που θέλησαν να πουν το τελευταίο αντίο στον Μίκη Θεοδωράκη. Οι δυο τους πήγαν μαζί στο παρεκκλήσι του Αγίου Ελευθερίου στη Μητρόπολη Αθηνών. Εμφανώς συγκινημένοι, μετείχαν στο λαϊκό προσκύνημα.

Η σύμπραξή τους με τον Μίκη οδήγησε σε μια μεγάλη επιτυχία, την ταινία «Ζ» με θέμα τη δολοφονία Λαμπράκη. Όταν η ταινία βρισκόταν στο στάδιο της παραγωγής, ο Μίκης βρισκόταν εκτοπισμένος και κυνηγημένος από τη χούντα, στη Ζάτουνα Αρκαδίας

Η ταινία στηρίχθηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού. Το σενάριο έγραψε ο διάσημος Ισπανός συγγραφέας Χόρχε Σεμπρούν και το σκηνοθέτησε ο Κώστας Γαβράς. Η μουσική επένδυση έχει τη σφραγίδα του Μίκη. Όπως έχει διηγηθεί ο ίδιος ο Γαβράς, είχε διαβάσει το βιβλίο του Βασιλικού λίγες ημέρες πριν από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του '67 - αλλά αποφάσισε να το κάνει ταινία μετά το πραξικόπημα.

«Ο Μίκης ήταν τότε εξόριστος στη Ζάτουνα. Προσπάθησε η γυναίκα μου να πάει να τον δει, αλλά δεν της το επέτρεψαν. Εστειλα κατόπιν τον Περά, ο οποίος κατάφερε να τον συναντήσει και του εξήγησε τι πάμε να κάνουμε. Ο Μίκης μου έστειλε γραμμένο σ’ ένα πακέτο τσιγάρα μήνυμα που έλεγε: Ο Κώστας να πάρει από τη μουσική μου ό,τι θέλει. Πήρα λοιπόν κομμάτια από τη μουσική του, προσέλαβα έναν Γάλλο μουσικοσυνθέτη, έφερε μπουζουξήδες από την Ευρώπη, είχε πολλούς στο Βέλγιο τότε, και δουλέψαμε. Εψαχνα να ντύσω μουσικά τη σκηνή που χτυπιέται ο Μοντάν και πηγαίναμε μπρος-πίσω το φιλμ. Κατά τη διαδικασία αυτή και ενώ ακούγαμε από το τέλος τη μουσική μου άρεσε. Οπότε λέω στον μουσικοσυνθέτη: γράψε τη μουσική από το τέλος προς τα πίσω, το έκανε και έτσι βγήκε η μουσική του Ζ», είπε ο μεγάλος σκηνοθέτης σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή».

Μάλιστα, συμπλήρωσε ότι όταν ο Μίκης Θεοδωράκης απελευθερώθηκε και πήγε στη Γαλλία - και φυσικά είδε την ταινία, «μου λέει αυτή η μουσική ποιανού είναι; Του λέω δικιά σου είναι Μίκη, αλλά από την ανάποδη»! Το «Ζ», με πρωταγωνιστές τους Ιβ Μοντάν, Ειρήνη Παππά, Ζαν Λουί Τρεντινιάν και Ζαν Περέν, κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, ενώ απέσπασε και το Βραβείο της Επιτροπής του Φεστιβάλ των Καννών. Ο Μίκης Θεοδωράκης τιμήθηκε για τη μουσική του με το βρετανικό βραβείο BAFTA.