Ο εικαστικός Γιώργος Μαραζιώτης αναδεικνύει τους εργάτες και το μεταβιομηχανικό τοπίο της Πάτρας

Ένα ξεχωριστό πρότζεκτ που είχε τον χαρακτήρα μίας διατομεακής μελέτης και αφορά στον μεταβιομηχανικό χαρακτήρα της Πάτρας από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα, εμπνεύστηκε και έφερε εις πέρας ένας ταλαντούχος εικαστικός δημιουργός, ο Γιώργος Μαραζιώτης, ο οποίος έχει κάνει ζηλευτές σπουδές. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στις Καλές Τέχνες από την Βασιλική Ακαδημία της Αμβέρσας ενώ έχει κάνει και σπουδές στην Μεταξοτυπία στη Σχολή Εικαστικών Τεχνών (SVA) στη Νέα Υόρκη και εικαστικές τέχνες στο Πανεπιστήμιο του Wolverhampton. Από τις σημαντικές στιγμές στην έως τώρα πορεία του 37χρονου δημιουργού είναι ότι έχει υπάρξει προσκεκλημένος καλλιτέχνης του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Μασαχουσέτης στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Τους τελευταίους εννέα μήνες από τον Ιανουάριο του 2021 τους αφιέρωσε στο ερευνητικό έργο με τίτλο «Tell Me» που σημαίνει «Πες Μου». Αυτό το πρότζεκτ για τις ανάγκες του οποίου συνεργάστηκε με αξιόλογους ανθρώπους, επιχορηγήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητσιμού και τελεί υπό την αιγίδα της The ΤΕΛΟΣ Society και της Base-Alpha Gallery Antwerp.

Το φιλόδοξο όσο και πρωτότυπο εγχείρημα του Γιώργου Μαραζιώτη, ενός καλλιτέχνη γνώριμου στα πολιτιστικά πράγματα της πόλης της Πάτρας, είχε σκοπό να απαντήσει σε ερωτήματα όπως ποια είναι η μεταβιομηχανική αλήθεια της εργατικής τάξης της Πάτρας και γενικότερα να προσπαθήσει να ανιχνεύσει ιστορικά και να μεταμορφώσει εικαστικά, τη δυναμική των αρχιτεκτονημάτων και των συλλογικών κοινωνικών λειτουργιών που διαμορφώνουν το τώρα της Πάτρας, εστιάζοντας ακριβώς στον εργατικό λόγο της πόλης από το 1960 έως σήμερα.

Κι αυτό επιχείρησε συναντώντας εργάτες και εργάτριες 15 μεταβιομηχανικών δομών της περιοχής, περπατώντας μαζί τους στους χώρους εργασίας τους και αφήνοντας τους να ξεδιπλώσουν και να σκιαγραφήσουν με τα δικά τους λόγια μύθους και αλήθειες.

Μέσα λοιπόν από λέξεις και θύμησες που κινούνται μεταξύ του ιστορικού αλλά και του φαντασιακού, ο Πατρινός εικαστικός Γιώργος Μαραζιώτης πετυχαίνει μέσα από το πρότζεκτ του να φανερώσει και να καταδείξει την εργασιακή, αναπτυξιακή, κοινωνική και πολιτισμική πορεία και ταυτότητα της πόλης των τελευταίων 60 χρόνων.

Αυτό που επίσης έχει αξία στην όλη αυτή πρωτότυπη ερευνητική προσπάθεια είναι πως βγαίνει μπροστά η πόλη της Πάτρας και κάποιος που θέλει να μάθει για την πόλη θα δει και σημαντικά ιστορικά στοιχεία. Στο πρότζεκτ διαβάζουμε πως η Πάτρα απέκτησε σύγχρονο χαρακτήρα και άνθισε από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ου. Πρώτες ύλες και προϊόντα όπως η σταφίδα, κλωστές, δέρματα, οινόπνευμα, μπύρα, ξυλεία, κ.α., μεταφέρονταν προς την κεντρική και βόρεια Ευρώπη, τον Καναδά, την Αμερική και την Αυστραλία καθιερώνοντας την πόλη ως κύριο εξαγωγικό και διαμετακομιστικό κέντρο, ωστόσο από το 1960 κι ύστερα η Πάτρα, ένα ακμάζον εμπορικό κέντρο της χώρας με ένα μεγάλο και δραστήριο λιμάνι, ακολούθησε σταδιακά την πορεία των εμπορικών κέντρων ανά την υφήλιο με αποτέλεσμα την απαρχή της αποβιομηχάνισης της, η οποία δυστυχώς κορυφώθηκε στα τέλη του ’80 με αρχές του ’90 με κυριότερο το κλείσιμο βιομηχανικών μονάδων όπως η Πειραϊκή Πατραϊκή όπου δούλευαν εκατοντάδες Πατρινοί και μερικά χρόνια αργότερα η Misko.

Όπως αναφέρεται στο συγκεκριμένο διατομεακό πρότζεκτ, σήμερα η μεταβιομηχανική συνθήκη μοιάζει ολότελα διαφορετική, με τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά ινστιτούτα και τις μονάδες τεχνολογικών κολοσσών να είναι τα νέα «εργοστάσια» του 21ου αιώνα που διανύουμε.

Στην καλλιτεχνική έρευνα του Γιώργου Μαραζιώτη για τον μεταβιομηχανικό χαρακτήρα της Πάτρας από το 1960 έως τις μέρες μας, γίνεται λόγος για μονάδες που είτε διέκοψαν την λειτουργία τους είτε μεταφέρθηκαν αλλού είτε συνεχίζουν τη δραστηριότητα τους με έδρα την πόλη της Πάτρας. Ανάμεσα στις μονάδες που αναφέρονται είναι η Misko (1953-1999), η Μάμος (1908-1976), η θρυλική Achaia Clauss που ιδρύθηκε το 1861 και συνεχίζει δυναμικά την πορεία της στον χώρο της εκλεκτής οινοποιίας, η βιομηχανία Βέσο ελαίων και σαπουνιών αλλά και οινοπνεύματος (1930-1990), οι Μύλοι Αγίου Γεωργίου (1936-1999), οι χώροι  του Καρναβαλικού συνεργείου που πρωτοάνοιξε το 1988, του Μηχανοστασίου της Τραινοσέ από το 1887, ο Βοσινάκης (1925-2008), η Dur από το 1960, η Σκιαδαρέσης – Λουκουμοποιία από το 1946 και η Ψωμιάδης ΑΕΒΕ (εσώρουχα, φανέλες) από το 1950.

Το ερευνητικό έργο Tell me εστιάζει, όπως υπογραμμίζει ο Γιώργος Μαραζιώτης, στον εργατικό λόγο της πόλης, τα τελευταία εξήντα χρόνια και μέλημα και σκοπός του ήταν να δώσει φωνή σε έναν αριθμό υπαλλήλων διαφόρων βιομηχανιών, βιοτεχνιών και εμπορικών δομών που μετείχαν ή μετέχουν ακόμα στον παραγωγικό χαρακτήρα της πόλης.

Το επίσης ενδιαφέρον με την μελέτη του Γιώργου Μαραζιώτη (ο ίδιος είχε την σύλληψη της ιδέας του έργου, έκανε την ερευνητική διαδικασία, τις μελέτες και τους περιπατητικούς διαλόγους) είναι πως θέλησε να «μεταφράσει» τις ιστορίες της εργατικής τάξης και σε γλυπτικές συνθέσεις και αντικείμενα.

Όπως ο ίδιος γράφει στο πρότζεκτ «Tell Me», λέξεις, φράσεις ή διαλογικά μέρη θα αναπτυχθούν υλικά με τη χρήση μετάλλων όπως σίδηρος, ορείχαλκος και με πηγές φωτισμού όπως led και neon σε 3 μεγάλου μεγέθους γλυπτικές εγκαταστάσεις σε διαφορετικά σημεία του δημόσιου χώρου της Πάτρας. Στόχος είναι να αναδειχθεί η σχέση μεταξύ προφορικής ιστορίας και ντιζάιν. Τα 3 γλυπτικά έργα που προτείνονται ως αποτέλεσμα της  διατομεακής μελέτης, αποκαλύπτουν τη συναισθηματική ζεστασιά, την ποιητικότητα και την έκπληξη που χαρακτηρίζουν τον προφορικό λόγο.

Το έργο Tell Me μπορεί να αναγνωστεί, να ακουστεί και να θεαθεί ως μία μέθοδος ενδυνάμωσης της ιερότητας του εφήμερου και του καθημερινού, του δημόσιου και του ιδιωτικού, της εργατικής δράσης και του μέλλοντος χρόνου.

Είμαι ευγνώμων στα μέλη της εργατικής τάξης της Πάτρας που συμμετείχαν στο έργο μου, για την εμπιστοσύνη και γενναιοδωρία που έδειξαν στο πρόσωπο μου και μοιράστηκαν μαζί μου τον λόγο τους.

Αναφορικά με τους υπόλοιπους συντελεστές του πρότζεκτ είναι οι:

Επιμέλεια: Γεωργία Μανωλοπούλου, μουσειολόγος.

Αρχιτεκτονική επιμέλεια: Δημήτρης Θεοδωρόπουλος.

Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Νικηφόρος Ζήρος, Στέργιος Καλούδης, Αλίκη Κοντέλα, Σοφία Παναγιωτοπούλου και Ελένη Χατζή Νέστωρος.

Επιμέλεια κειμένων: Μαρία Φωτίου.

Επιμέλεια αναθεσπίσεων: Νικόλας Μαραζιώτης.

Αφήγηση και σκηνοθεσία podcast: Ζακελίνα Κυρούση.

Αναθεσπίσεις: Ηλίας Αχλαδιώτης, Περικλής Βασιλόπουλος, Γιάννης Δενδρινός, Φάνης Δίπλας, Κώστας Λογαράς, Αγγελική Ντερβίση, Άρης Τρουπάκης, Σταύρος Πανούλης, Παρασκευή Σφαέλου.

Φωτογραφίες: Βασίλης Παπαιωάννου, Χρήστος Πολυχρονόπουλος,  Νατάσα Σταυροπούλου, Νίκος Τσακανίκας, Κωνσταντίνος Βασιλόπουλος, Γιάννης Βλασταράς και Βασίλης Ζούδιαρης.

Στο παρακάτω link μπορείτε να δείτε συγκεντρωμένη όλη την μελέτη Tell Me και να την διαβάσετε. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον και σίγουρα θα δείτε μετά την Πάτρα με ένα άλλο μάτι.